ΓΚΡΕΓΚΟΡ ΦΟΝ ΡΕΤΣΟΡΙ

ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΕΝΟΣ ΑΝΤΙΣΗΜΙΤΗ

Εκδόσεις ΔΩΜΑ, Οκτώβριος 2020

«Ο πατέρας μου μισούσε τους Εβραίους, όλους ανεξαιρέτως, ακόμα και τους ηλικιωμένους, ακόμα και τους πιο ταπεινούς. Επρόκειτο για ένα μίσος αρχαίο, πατροπαράδοτο, βαθύρριζο, για το οποίο δεν χρειαζόταν να δοθούν εξηγήσεις· ό,τι επιχείρημα κι αν έφερνες για να το δικαιολογήσεις, όσο παράλογο κι αν ήταν, θεωρούνταν θεμιτό. Ιστορίες περί μοχθηρών συνωμοσιών, σαν αυτές που περι­γράφονται στα Πρωτόκολλα των σοφών της Σιών, θεωρούνταν μπαρούφες. Όλα αυτά ήταν παραμύθια που λέγαμε στις υπηρέτριες όταν δεν μας άντεχαν άλλο και απειλούσαν πως θα πάνε να δουλέψουν σε καμιά οικογένεια Εβραίων, όπου και περισσότερα χρήματα θα έβγαζαν και καλύτερη μεταχείριση θα είχαν. Τους υπενθυμίζαμε παρεμπιπτόντως ότι οι Εβραίοι είχαν όντως σταυρώσει τον Σωτήρα μας. Πάντως οι άνθρωποι του δικού μας φυράματος δεν χρεια­ζόμασταν βαρύγδουπα επιχειρήματα για να βλέπουμε τους ­Εβραίους σαν ανθρώπους δευτέρας διαλογής. Ήταν πολύ απλό: δεν μας αρέσανε ― ή τέλος πάντων μας άρεσαν λιγότερο απ’ ό,τι οι άλλοι συνάνθρωποί μας. Κι αυτό ήταν κάτι τόσο φυσικό όσο και το να σ’ αρέσουν τα σκυλιά περισσότερο απ’ τις γάτες».

ΝΤΑΝΙΕΛ ΣΝΕΝΤΕΡΜΑΝ

ΒΕΡΟΛΙΝΟ, 1933: Η ΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΤΥΠΟΥ ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΤΟΝ ΧΙΤΛΕΡ

Εκδόσεις Πόλις, Σεπτέμβριος 2020

Τον Ιανουάριο του 1933, όταν ο Χίτλερ ανεβαίνει στην εξουσία, διακόσιοι περίπου ξένοι δημοσιογράφοι είναι διαπιστευμένοι στο Βερολίνο. Ελάχιστοι από αυτούς θα απελαθούν.

Οι περισσότεροι θα παραμείνουν στην πρωτεύουσα του Ράιχ. Αμερικανοί, Βρετανοί, Γάλλοι, όλοι τους καλοί γνώστες της Γερμανίας και συχνά γερμανόφιλοι, εργάζονται δηλώνοντας την πίστη τους στην ελευθερία του Τύπου.

Οι καθημερινοί τους συνομιλητές, όμως, ονομάζονται Γκέ­μπελς ή Γκέρινγκ. Ενώ γύρω τους θα αρχίσουν σύντομα να μαίνονται οι διώξεις εναντίον Εβραίων και αντιφρονούντων, αυτοί παλεύουν να αποσπάσουν μια αποκλειστική δήλωση off the record ή να τους γίνει η χάρη να πάρουν συνέντευξη από τον δικτάτορα. Γιατί δεν προειδοποίησαν τον κόσμο για την παραφροσύνη και τη βαρβαρότητα του χιτλερισμού;

NTONA-ΛΙΛΙΑΝ ΚΑΠΟΝ

ΤΟ ΑΙΝΙΓΜΑ. Από τον Τόμας Μπέκετ στην Αθήνα του 21ου αιώνα

Εκδόσεις ΚΑΠΟΝ, Αθήνα, Δεκέμβριος 2020

Θέλοντας, σε μια αποφασιστική καμπή της ζωής της, η συγγραφέας να ανακαλύψει το παρελθόν της οικογένειάς της, τελείως ανυποψίαστη γι’ αυτά που θα συναντήσει, ρίχνεται σε μια δαιδαλώδη αναζήτηση που θα την οδηγήσει σε άγνωστα μονοπάτια και θα τη φέρει κοντά σε εμβληματικά πρόσωπα της Ιστορίας. Η πραγματικότητα ξεπερνάει τη φαντασία και αποδεικνύει πως στην ουσία ο κόσμος όλος είναι ένας και αδιάσπαστος, και έτσι πρέπει να τον αντιμετωπίζουμε.

Τoτελευταίο μέρος του βιβλίου συνθέτει μια πινακοθήκη μελών της ίδιας οικογένειας, που αρχικά έζησαν στην Ιταλία, και στη συνέχεια μετακινήθηκαν προς την Ελλάδα, κατά τον 17ο αιώνα. Η διήγηση εδώ διαπνέεται από τρυφερότητα και νοσταλγία για έναν κόσμο πια χαμένο.

ΙΑΣΟΝΑΣ ΧΑΝΔΡΙΝΟΣ

Συναγωνιστές. Το ΕΑΜ και οι εβραίοι της Ελλάδας

Εκδόσεις Ψηφίδες, Δεκέμβριος 2020

Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου: Ο εβραϊκός πληθυσμός στην Ελλάδα πλήρωσε βαρύ φόρο αίματος στη ναζιστική Γενοκτονία. Ένας όχι ευκαταφρόνητος αριθμός κατάφερε να γλιτώσει από τον διωγμό ζώντας κρυπτόμενος στην ύπαιθρο ή ακόμα και μέσα στις γερμανοκρατούμενες πόλεις, διαφεύγοντας στο εξωτερικό ή εντασσόμενος στην Αντίσταση. Από τις αντιστασιακές οργανώσεις, εκείνη που διασταυρώθηκε πιο άμεσα με τον εβραϊκό πληθυσμό ήταν το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ. Η συντριπτική πλειοψηφία των εβραίων που πήραν μέρος στην Αντίσταση βρέθηκαν στις εαμικές οργανώσεις (ΕΑΜ, ΕΠΟΝ, Εθνική Αλληλεγγύη, Αετόπουλα) και στον ΕΛΑΣ. Σημαντικός αριθμός από τους περίπου 8.000 εβραίους που γνωρίζουμε πως επιβίωσαν, είτε κρυπτόμενοι στην ύπαιθρο ή στις πόλεις, είτε διαφεύγοντας στη Μέση Ανατολή, έτυχαν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο υποστήριξης από πρόσωπα και πρωτοβουλίες που συνδέονταν με το ΕΑΜ. Απολυτήρια και φύλλα πορείας του ΕΛΑΣ είναι από τα ελάχιστα κείμενα της κατοχικής περιόδου, στα οποία η αναγραφή του εβραϊκού ονόματος γινόταν για λόγους τιμής και αναγνώρισης και όχι ως μία ακόμα εγγραφή στην καταθλιπτική γραφειοκρατία του διωγμού, της σύλληψης και της εξόντωσης.