Στο πλαίσιο του ανταγωνισμού των νεοσύστατων κρατών-εθνών στην Βαλκανική χερσόνησο για την προσάρτηση όλο και μεγαλύτερων εκτάσεων με τη βίαιη απόσπαση αυτών από το σώμα της πρώην κοινωνικής-πολιτικής οντότητας στην οποία ανήκαν, δηλαδή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η Ελλάδα κατάφερε να αντικρούσει στον Δεύτερο Βαλκανικό πόλεμο την Βουλγαρία και να φέρει υπό την κατοχή της την Θεσσαλονίκη, καθώς και μεγάλο κομμάτι της Μακεδονίας.

Οι νέες αυτές περιοχές που κατακτήθηκαν και προσαρτήθηκαν στο ελληνικό κράτος δεν ήταν γεωγραφικές οντότητες άδειες από μη «ομογενείς» πληθυσμούς, αλλά αντιθέτως ήταν περιοχές γεμάτες με κοινότητες που κατά την συντριπτική τους πλειοψηφία ανήκαν σε διαφορετικά κοινωνικά σχήματα με διαφορετικά εθνικά, γλωσσικά και θρησκευτικά χαρακτηριστικά. Το καινούργιο καθεστώς, στο οποίο όλοι αυτοί οι πληθυσμοί εντάχθηκαν, ήταν η Ελλάδα του εθνικιστικού δόγματος «Ελλάς Ελλήνων Χριστιανών», αλλά και της εθνικιστικής βενιζελικής ιδέας της Μεγάλης Ελλάδας «των δυο ηπείρων και των πέντε θαλασσών». Αυτή η ιδέα θα είχε τρομακτικές επιπτώσεις για όλους αυτούς τους ανθρώπους από όλα αυτά τα διαφορετικά υπόβαθρα, που το νεόκοπο καθεστώς θα πιέζει συνεχώς να τετραγωνίσουν τον κύκλο.

Μια από αυτές τις κοινότητες, τα μέλη της οποίας βρέθηκαν να είναι «νέοι πολίτες» του νέου έθνους-κράτους, ήταν και η τεράστια εβραϊκή σεφαραδίτικη κοινότητα της Θεσσαλονίκης. Ο σύντομος βίος της – 30 χρόνια – από την προσάρτηση της πόλης στο ελληνικό κράτος το 1913 έως τις εκτοπίσεις των Εβραίων της Θεσσαλονίκης στο στρατόπεδο μαζικής εξόντωσης του Άουσβιτς το 1943, θα καταγραφεί ως μια από τις πιο μελανές σελίδες αυτού του κράτους, που για σειρά δεκαετιών θα θαφτεί στη σιωπή.

Του ΣΤΑΥΡΟΥ ΤΖΙΜΑ

«Με το που στάθηκε μπροστά μου σηκώθηκα και σε στάση προσοχής του συστήθηκα: "Ζιίμπεν Ζίμπτσιχ τάουζεν χουντάτ τσβάι", του είπα στα γερμανικά, δηλαδή αριθμός 77.102. Τη στιγμή εκείνη δεν είχα εικόνα ούτε του εαυτού μου, ούτε των γύρω μου. Νόμιζα ότι βρισκόμουν στο στρατόπεδο συγκέντρωσης...».

Η Εσθήρ Κοέν συστήθηκε με το ανεξίτηλο νούμερο του χεριού της με το οποίο ήταν υποχρεωμένη να αναφέρεται στα «άπελ», στα καθημερινά προσκλητήρια, πρωί-απόγευμα, στο Άουσβιτς, επί δώδεκα μήνες.

Με τη διαφορά ότι τώρα δεν είχε απέναντί της κάποιον capo ή δήμιο Ες Ες, αλλά τον πρόεδρο της Γερμανίας Γιόακιμ Γκάουκ, πάστορα πριν πάρει τον δρόμο της πολιτικής, στη Συναγωγή των Ιωαννίνων.

«Εντσουλντιγκουνγκ (συγγνώμη), μου είπε και με αγκάλιασε δακρυσμένος».

«Αισθανθήκατε κάποια ανακούφιση με την συγγνώμη;», την ρωτάμε.

«Αχ, παιδί μου, το κακό που μας έκαναν δεν αναπληρώνεται. Παρακάλεσα τις διερμηνείς του να του πουν ότι το ελάχιστο που πρέπει να κάνουν είναι να δώσουν λεφτά να γραφτούν βιβλία για να διαβάζουν και να μαθαίνουν τα μικρά παιδιά ώστε να μην επαναληφθούν τέτοια εγκλήματα, γιατί δυστυχώς η ιστορία δείχνει να επαναλαμβάνεται».

Η εικόνα, στην οποία ο πρώτος πολίτης της Γερμανίας ασπάζεται ένα από τα θύματα του Ολοκαυτώματος ζητώντας για λογαριασμό της χώρας του επισήμως συγγνώμη για τα -πολλά- εγκλήματα που διέπραξαν τα ναζιστικά στρατεύματα στην Ελλάδα, έκανε τον γύρο του κόσμου, με τα γερμανικά ΜΜΕ να την αναδεικνύουν προκαλώντας αίσθηση στους συμπατριώτες τους.