της ΜΑΡΓΑΡΙΤΑΣ ΠΟΥΡΝΑΡΑ

Οταν, το 2010, βρέθηκα με υποτροφία του Ιδρύματος Φούλμπραϊτ στη Νέα Υόρκη, έμαθα με έκπληξη την ύπαρξη της ιστορικής συναγωγής των Ρωμανιωτών Εβραίων από τα Γιάννενα, στο νότιο τμήμα του Μανχάταν. Με μοναδικό αρχιτεκτονικό ύφος, η Kehila Kedosha Janina, στην οδό Μπουμ, χτίστηκε το 1927 από Γιαννιώτες που είχαν μεταναστεύσει στην άλλη όχθη του Ατλαντικού, στις αρχές του 20ού αιώνα. Πέρασα το κατώφλι ένα Σάββατο, για να με ξεναγήσει εκεί η «ψυχή» της συναγωγής, Μάρσια Οικονομοπούλου-Χαντάντ. Το πιο συγκινητικό είναι ότι γνώρισα δεκάδες απογόνους εκείνων των πρώτων μεταναστών που, αν και γεννημένοι στις ΗΠΑ, δάκρυζαν όταν μιλούσαν για τον τόπο καταγωγής τους. Οι άνθρωποι αυτοί επισκέπτονταν την Ηπειρο κάθε καλοκαίρι για να αποτίσουν φόρο τιμής στην πόλη όπου ρίζωσε για πολλούς αιώνες η κοινότητά τους.

Οι Ρωμανιώτες εγκαταστάθηκαν στα εδάφη μας την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Υπήρξαν πάντοτε ελληνόφωνοι και είχαν υιοθετήσει πολλά τοπικά ήθη και έθιμα, κρατώντας διαφορετικό μονάχα το θρήσκευμα. Για 17 αιώνες, μέχρι την έλευση των εκδιωχθέντων από την Ισπανία και την Πορτογαλία Σεφαραδιτών, το 1492, υπήρξαν η μοναδική πληθυσμιακή ομάδα που είχε συμβιώσει με τους Ελληνες. Επίσης, θεωρούνται αποδεδειγμένα οι πρώτοι Εβραίοι που εγκαταστάθηκαν στην Ευρώπη. Αν και είχαν διασκορπιστεί σε όλη την επικράτεια, η κοινότητα των Ιωαννίνων ήταν πάντοτε κραταιά, με διακεκριμένα μέλη. Η παρουσία της «πλούτιζε» τα Γιάννενα μέχρι και τον βίαιο εκτοπισμό από τους ναζί, όταν 1.870 άτομα έφυγαν για τα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Επέστρεψαν μονάχα 100, συν μερικές δεκάδες άλλοι που είχαν καταφέρει να διαφύγουν στα βουνά.

Ο Υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας, απηύθυνε βιντεοσκοπημένο μήνυμα στο 2ο Διεθνές Συνέδριο Θρησκευτικής Διπλωματίας με θέμα «Οι θρησκείες και οι προκλήσεις στη νέα δεκαετία», το οποίο λαμβάνει  χώρα διαδικτυακά, Τετάρτη 9 και Πέμπτη 10 Δεκεμβρίου 2020.

Το συνέδριο διοργανώνουν το «Foreign Affairs The Hellenic Edition» σε συνεργασία με το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και το Ινστιτούτο Εξωτερικών Υποθέσεων, υπό την αιγίδα της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών και του Υπουργείου Εξωτερικών.

Το μήνυμα

Το μήνυμα του κ. Δένδια, με το οποίο προλόγισε τη θεματική ενότητα «Η στάση της Ελλάδας στα θρησκευτικά ζητήματα της Ανατολικής Μεσογείου», έχει ως εξής: «Η Θρησκευτική Διπλωματία είναι σύμφυτη με την εξωτερική πολιτική από την αυγή του νεότερου ελληνικού κράτους. Δεδομένου ότι η Ελλάδα διατηρεί ιστορικούς και παραδοσιακά φιλικούς δεσμούς με τις χώρες και τους λαούς της Μέσης Ανατολής, αποτελεί φυσικό συνομιλητή των χωρών της ευρύτερης περιοχής.