Της Σοφίας Παπαδοπούλου
Στους Εβραίους μαθητές της Θεσσαλονίκης την περίοδο του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και του Ολοκαυτώματος ήταν αφιερωμένη η φετινή (14η) εκδήλωση στη μνήμη του Δαυίδ Τιάνο (David Tiano), υπαλλήλου του αμερικανικού προξενείου από το 1920, που συνελήφθη και εκτελέστηκε από τις ναζιστικές κατοχικές δυνάμεις τον Φεβρουάριο του 1942.
Η φετινή διάλεξη στη μνήμη του Δαυίδ Τιάνο από την Αγγελική Γαβριήλογλου και τον Χρίστο Χατζηιωαννίδη, μέλη της ομάδας (μαζί με τον Χρήστο Πανουργιά) ερευνητικού προγράμματος της Έδρας Εβραϊκών Σπουδών του ΑΠΘ και του Εβραϊκού Μουσείου Θεσσαλονίκης, είχε ως θέμα τη "Χαρτογράφηση της Μνήμης: Οι εβραίοι μαθητές της Θεσσαλονίκης στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και το Ολοκαύτωμα" (Mapping the Memory: Jewish students of Salonica in WWII and the Holocaust).
Στόχος της έρευνας, όπως είπαν οι εισηγητές, είναι "να κρατήσουμε ζωντανή τη μνήμη των χιλιάδων παιδιών που χάθηκαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης".
Στη σημασία διατήρησης της ιστορικής μνήμης του Ολοκαυτώματος, αλλά και τον ρόλο που αναμένεται να διαδραματίσει προς αυτή την κατεύθυνση το Μουσείο Ολοκαυτώματος που πρόκειται να ανεγερθεί στη Θεσσαλονίκη στάθηκε στον χαιρετισμό του στην εκδήλωση ο επιτετραμμένος της αμερικανικής πρεσβείας στην Ελλάδα Ντέιβιντ Μπέργκερ (David Burger).
"Όταν ολοκληρωθεί, θα είναι το μόνο μουσείο στον κόσμο που "αφηγείται" την ιστορία της μοίρας των Σεφαραδιτών εβραίων στο Ολοκαύτωμα. Το μουσείο αυτό θα διδάσκει την ανοχή και τη διαφορετικότητα στο πλαίσιο της δράσης του, αξίες που είναι πιο σημαντικές τώρα από ποτέ άλλοτε", ανέφερε χαρακτηριστικά.
Στον χαιρετισμό του στην εκδήλωση, ο κ. Μπέργκερ υπογράμμισε την παρουσία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στις επετειακές εκδηλώσεις στο 'Αουσβιτς, επισημαίνοντας πως "υπήρξε ο πρώτος Έλληνας πρωθυπουργός που επισκέφθηκε το 'Αουσβιτς στη μνήμη όλων των Ελλήνων Εβραίων που χάθηκαν εκεί", αλλά και την υιοθέτηση, από την Ελλάδα, των ορισμών του αντισημιτισμού και της άρνησης του Ολοκαυτώματος της Διεθνούς Συμμαχίας για τη Μνήμη του Ολοκαυτώματος (IHRA), την προεδρία της οποίας αναλαμβάνει η χώρα μας το 2021.
Ο επιτετραμμένος της αμερικανικής πρεσβείας στην Αθήνα μίλησε ακόμα για τη συνεργασία που έχει αναπτυχθεί μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών και Ελλάδας σ' αυτόν τον τομέα. Στο πλαίσιο αυτό σημείωσε ότι τα αρχεία των ναζιστικών θηριωδιών στην Ελλάδα, την περίοδο 1940-1945, θα μπορούν να εξετάσουν ερευνητές στο πλαίσιο του επικαιροποιημένου μνημονίου κατανόησης που υπεγράφη μεταξύ του Ελληνικού Υπουργείου 'Αμυνας και του Μουσείου Ολοκαυτώματος των Ηνωμένων Πολιτειών, κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στις ΗΠΑ, στην οποία συμμετείχε και ο αρμόδιος υπουργός Νίκος Παναγιωτόπουλος.
Ιδιαίτερη μνεία έκανε και στη συνεργασία ΗΠΑ και Ελλάδας σε μια κοινή προσπάθεια για την ανάκτηση προσωπικών αντικειμένων των Εβραίων προσφύγων που επέβαιναν στο πλοίο "Αθηνά" , το οποίο ναυάγησε ανοιχτά της Αστυπάλαιας το 1946, προκειμένου να συμπεριληφθούν στη μόνιμη συλλογή του Μουσείου Ολοκαυτώματος των ΗΠΑ.
"Αυτές οι σημαντικές συνεργασίες ενισχύουν τόσο τους δεσμούς μεταξύ των ανθρώπων όσο και την κοινή προσήλωσή μας στη θρησκευτική ελευθερία και ανεκτικότητα", σημείωσε ο κ. Μπέργκερ, επισημαίνοντας παράλληλα τη στήριξη τόσο από την αμερικανική πρεσβεία στην Αθήνα, όσο και από το αμερικανικό προξενείο στη Θεσσαλονίκη στη διδασκαλία του Ολοκαυτώματος στην Ελλάδα.
Από την πλευρά του, ο πρόεδρος του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου Ελλάδος και της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης (ΙΚΘ) Δαυίδ Σαλτιέλ, αφού υπογράμμισε τη σημασία διατήρησης της μνήμης σε ό,τι αφορά την ιστορία και του παρελθόν της ΙΚΘ και τον σημαντικό ρόλο, τόσο του Εβραϊκού Μουσείου Θεσσαλονίκης, όσο και της Έδρας Εβραϊκών Σπουδών του ΑΠΘ ως προς αυτό, τόνισε: "Απέναντι στην άνοδο του ρατσισμού και της μισαλλοδοξίας, στη σχετικοποίηση του Ολοκαυτώματος και τη σκόπιμη διαστρέβλωση της ιστορίας δεν μπορούμε να παραμένουμε απαθείς. Κάθε πρωτοβουλία που συμβάλλει προς αυτή την κατεύθυνση [...] είναι σημαντική για εμάς και για όλους. Επιμένουμε και θα συνεχίσουμε να επιμένουμε απέναντι σε όλους όσοι με πράξεις προσπαθούν να επιβάλουν κάτι διαφορετικό".
Στην εκδήλωση παραβρέθηκαν, μεταξύ άλλων, ο γενικός πρόξενος των ΗΠΑ στη Θεσσαλονίκη Γκρέγκορι Φλέγκερ, ο τέως δήμαρχος Θεσσαλονίκης Γιάννης Μπουτάρης, μέλη της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης και πλήθος κόσμου.