Ένα τριήμερο πρόγραμμα εκδηλώσεων μνήμης για το Ολοκαύτωμα διοργάνωσε στην Κέρκυρα, από τις 23 μέχρι τις 25 Οκτωβρίου 2020, η Πρεσβεία της Γερμανίας στην Αθήνα, με τη συνεργασία του Δήμου Κερκυραίων, του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου Ελλάδος και της Ισραηλιτικής Κοινότητας Κέρκυρας, στο πλαίσιο της τρέχουσας Γερμανικής Προεδρίας της Διεθνούς Συμμαχίας για τη Μνήμη του Ολοκαυτώματος (IHRA).
Ήταν ένα πλούσιο και απαιτητικό, λόγω της πανδημίας, πρόγραμμα -που συνδύασε διαδικτυακές εκδηλώσεις αλλά και τοπικές, καθώς και δράσεις πολιτισμού, τέχνης, ιστορίας και λογοτεχνίας- και ανέδειξε την πολιτισμική κληρονομιά των Εβραίων της Κέρκυρας, αποτίοντας παράλληλα τιμή στα θύματα του Ολοκαυτώματος.
Οι εκδηλώσεις ξεκίνησαν την Παρασκευή 23.10.2020, με εναρκτήρια τελετή στο φουαγιέ του Δημοτικού Θεάτρου κατά την οποία έγιναν χαιρετισμοί από την Περιφερειάρχη Ιονίων Νήσων Ρόδη Κράτσα – Τσαγκαροπούλου, την Δήμαρχο Κερκυραίων Μερόπη Υδραίου, τον Γερμανό Πρέσβη Ερνστ Ράϊχελ, τον Πρόεδρο του ΚΙΣΕ Δαυίδ Σαλτιέλ και τον επίτιμο πρόεδρο της Ι.Κ. Κέρκυρας Λίνο Σούση.
Στην ομιλία του ο πρόεδρος του ΚΙΣΕ Δαυίδ Σαλτιέλ αναφέρθηκε στη σημασία διατήρησης της ιστορικής μνήμης, τονίζοντας χαρακτηριστικά μεταξύ άλλων: «Με αυτές τις εκδηλώσεις, δεν μνημονεύεται μόνο το Ολοκαύτωμα και οι διαφορετικές πλευρές του, αλλά αναδεικνύεται και η τοπική εβραϊκή κοινότητα της Κέρκυρας και η πλούσια ιστορία της. Εμείς, όλοι μαζί, αναβιώνουμε την ιστορία και τον πολιτισμό. Η συμμετοχή όλων μας στο φετινό πρόγραμμα, καταδεικνύει την αποφασιστικότητα της κοινωνίας μας, την ενεργητική της δράση και τη συνειδητοποιημένη ανάληψη ευθύνης να μην επιτρέψουμε στα φαντάσματα του παρελθόντος να επιστρέψουν ξανά».
Ο Γερμανός πρέσβης Έρνστ Ράιχελ, στην προσφώνησή του, αφού χαιρέτισε την απόφαση της Ελληνικής Δικαιοσύνης να καταδικάσει τη Χρυσή Αυγή, ανέφερε πως είναι συγκλονισμένος με την αναβίωση του αντισημιτισμού και του ρατσισμού στη Γερμανία, αλλά και στον υπόλοιπο κόσμο, 75 χρόνια μετά τη λήξη του πολέμου. «Καλούμαστε όλοι να πάρουμε σαφή και ορατή θέση ενάντια σε αυτό. Η μνήμη του Ολοκαυτώματος και το συνδεδεμένο με αυτή «ποτέ ξανά», αποτελεί για εμάς υπενθύμιση και συγχρόνως πυξίδα. Δεν επιτρέπεται να συμβιβαστούμε ποτέ με το μίσος τον ρατσισμό, την ξενοφοβία και τον αντισημιτισμό. Εναποθέτω την ελπίδα μου στο γεγονός, ότι η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας διαθέτει θεσμούς, μηχανισμούς Κράτους Δικαίου και άγρυπνους και ενεργούς πολίτες, ώστε να αμυνθούμε στις απειλές ενάντια στη δημοκρατία μας», είπε χαρακτηριστικά.
Το πρωί του Σαββάτου, 24.10.2020, ο Σοφολογιώτατος Ραββίνος Αθηνών κ. Γκαμπριέλ Νεγρίν τέλεσε τη λειτουργία στη Συναγωγή Κέρκυρας και αμέσως μετά έγινε κατάθεση στεφάνων στο Μνημείο Ολοκαυτώματος.
Ακολούθησαν τα εγκαίνια της περιοδικής ιστορικής έκθεσης του Εβραϊκού Μουσείου Ελλάδος, με τίτλο «Πάνω στο Σταυροδρόμι: Η Εβραϊκή Κοινότητα Κέρκυρας», μέσω της οποίας γίνεται μια συνοπτική ιστορική και πολιτιστική αναδρομή στην ζωή και παράδοση της Εβραϊκής Κοινότητας της Κέρκυρας. Η έκθεση του ΕΜΕ παρουσιάζεται στο Λατινικό Παρεκκλήσιο του Παλαιού Φρουρίου της Κέρκυρας και θα παραμείνει ανοιχτή για τους επισκέπτες και τα σχολεία –τηρώντας όλα τα αναγκαία μέτρα περί προσέλευσης του κοινού- μέχρι τις 18 Δεκεμβρίου.
Το απόγευμα του Σαββάτου έγινε διαδικτυακή προβολή της βιντεοσκοπημένης διάλεξης της Δρος Οντέτ Βαρών-Βασάρ με θέμα «Αλμπέρ Κοέν: Το Πρόσωπο και το Έργο». Η ομιλήτρια -ιστορικός και μεταφράστρια έργων του Α. Κοέν- μίλησε για τον μεγάλο γαλλόφωνο Ελβετό λογοτέχνη και για την επίδραση της κερκυραϊκής καταγωγής του στο συγγραφικό του έργο. [Παρακολουθήστε τη διάλεξη εδώ]
Το ίδιο βράδυ πραγματοποιήθηκε συναυλία της Φιλαρμονικής Εταιρείας Μάντζαρος, στο Δημοτικό Θέατρο Κέρκυρας, παρουσία ολιγάριθμου κοινού, λόγω των περιορισμών της πανδημίας. Για τον λόγο αυτό η εκδήλωση μεταδόθηκε και τηλεοπτικά, δίνοντας την ευκαιρία στο ευρύ κοινό να την παρακολουθήσει.
Το πρόγραμμα της συναυλίας –εστιασμένο σε εβραϊκού ενδιαφέροντος μουσικά θέματα- άνοιξε με την Ατίκβα, σε διασκευή του John Williams, για να ακολουθήσει η σουίτα Rikudim του Jan Van der Roost, βασισμένη σε τέσσερις παραδοσιακούς εβραϊκούς χορούς. Ως soloists στο κλαρινέτο εμφανίστηκαν οι Harald Hendrichs και Δημήτρης Αργυρός, με τη μουσική του John Williams από την ταινία «Η λίστα του Σίντλερ» και με το Sholem-aleihem του Bela Kovacs, αντίστοιχα. Επίσης, με την Φιλαρμονική «Μάντζαρος» συνέπραξε και η σοπράνο Μαριάντζελα Χατζησταματίου, ερμηνεύοντας το Coro di schiavi Ebrei, από την όπερα «Ναμπούκο» του Τζιουζέπε Βέρντι, το Γιερουσαλάημ σελ Σαάβ της Naomi Shemer και τα παραδοσιακά σεφαραδίτικα «Αντιό Κερίδα» και «Cuando el Rey Nimrod», με το οποίο και έκλεισε η βραδιά. Η μπάντα ερμήνευσε επίσης και το Exodus του Ernest Gold.
Τέλος, άξια ιδιαίτερης μνείας ήταν η αναφορά που έκανε ο Πρόεδρος της Φιλαρμονικής «Μάντζαρος», Γιάννης Τριβιζάς, προλογίζοντας τη συναυλία, στη διαχρονική σχέση του σωματείου με την εβραϊκή κοινότητα της Κέρκυρας, από την ίδρυση του έως και σήμερα. Τόνισε, μεταξύ άλλων, το γεγονός ότι η Φιλαρμονική «Μάντζαρος» δεχόταν, χωρίς καμία διάκριση, και Εβραίους στο θρήσκευμα μουσικούς στις σχολές και στο Μουσικό Σώμα της, ήδη από τις αρχές του 20ου αιώνα, ούσα το πρώτο αντίστοιχο κερκυραϊκό σωματείο που έπραττε κάτι τέτοιο, σύμφωνα με τα μέχρι τώρα γνωστά ιστορικά στοιχεία. Η ροή Εβραίων μουσικών στις τάξεις της συνεχίστηκε ακόμη και εν μέσω Κατοχής, αλλά και μεταπολεμικά (συμπεριλαμβανομένων πλέον και γυναικών μουσικών) παρ' ότι η εδώ εβραϊκή κοινότητα ήταν πια αποδεκατισμένη.
Την Κυριακή 25.11.20, έγιναν τα εγκαίνια της έκθεσης φωτογραφίας της καλλιτέχνιδας Άρτεμις Αλκαλάη, με τίτλο «Κέρκυρα - Επιστροφή. Έλληνες Εβραίοι Επιζώντες του Ολοκαυτώματος», που φιλοξενείται στη Συναγωγή της Κέρκυρας και θα διαρκέσει μέχρι τις 29 Νοεμβρίου 2020. Μέσα από τα φωτογραφικά πορτραίτα Κερκυραίων Εβραίων επιζώντων του Άουσβιτς, η Άρτεμις Αλκαλάη δίνει πρόσωπο και εικόνα στο Ολοκαύτωμα και στην ψυχική δύναμη εκείνων που με σθένος ανασυγκρότησαν τη ζωή τους. Δείτε εδώ τον κατάλογο της έκθεσης (ελληνικά και γερμανικά), και εδώ τον ιστότοπο της Α. Αλκαλάη για τους Ελληνες Εβραίους επιζώντες του Ολοκαυτώματος.
Το ίδιο απόγευμα, έγινε η διαδικτυακή προβολή της βιντεοσκοπημένης διάλεξης της Δρος Εύης Καραμούτσου, με θέμα «Η Εβραϊκή Κοινότητα της Κέρκυρας στον Χρόνο». [Παρακολουθήστε εδώ τη διάλεξη]. Με αυτή την ιστορική αναδρομή στους σταθμούς της εβραϊκής παρουσίας στην Κέρκυρα ολοκληρώθηκαν οι εκδηλώσεις της Γερμανικής προεδρίας στον IHRA, οι οποίες αξίζει να σημειωθεί ότι υλοποιήθηκαν με την καθοριστική συμβολή του Δ.Σ. της Ι.Κ. Κέρκυρας και κυρίως του προέδρου του κ. Ζαχαρία Ματαθία και του μέλους του Δ.Σ. του ΚΙΣΕ κας Άννας Ματαθία - Άνθη.