- Λεπτομέρειες
Στις 26 Μαρτίου 2025 πραγματοποιήθηκαν τα εγκαίνια της περιοδικής έκθεσης του Εβραϊκού Μουσείου Θεσσαλονίκης Στάχτες και δάκρυα στη λίμνη...Ιστορία των Εβραίων της Καστοριάς.
Η έκθεση, μία πρωτοβουλία της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης και του μη κερδοσκοπικού οργανισμού Eran για την Έρευνα και Ανάδειξη της Εβραϊκής Κοινότητας Καστοριάς, παρουσιάζει για πρώτη φορά τεκμήρια και σπάνιο αρχειακό υλικό από συλλέκτες. Η έκθεση είναι εμπνευσμένη από το ομότιτλο βιβλίο του ιστορικού Θρασύβουλου Παπαστρατή και θα διαρκέσει έως τις 31 Αυγούστου 2025.
Περισσότερα: ΕΓΚΑΙΝΙΑ ΤΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΒΡΑΙΟΥΣ ΤΗΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ ΣΤΟ ΕΜΘ
- Λεπτομέρειες
*Το κείμενο που ακολουθεί είναι η ομιλία που εκφώνησε ο καθηγητής του Κολούμπια Μαρκ Μαζάουερ, την Κυριακή 29/1/2023, στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για την Εθνική Ημέρα Μνήμης Εβραίων Ηρώων και Μαρτύρων
Θα ήθελα να ευχαριστήσω την Ισραηλιτική Κοινότητα Θεσσαλονίκης και τον πρόεδρό της Δαυίδ Σαλτιέλ που μου δίνουν την ευκαιρία να σας μιλήσω απόψε. Σήμερα, ημέρα μνήμης για τους Έλληνες Εβραίους που πέθαναν κατά τη διάρκεια του πολέμου, σκεφτόμαστε αυτούς που σκοτώθηκαν, περίπου 45.000 Θεσσαλονικείς και πάνω από 60.000 σε όλη την Ελλάδα. Μαζί με αυτούς που σκοτώθηκαν όμως, ας σκεφτούμε για λίγο και αυτούς που δεν γεννήθηκαν ποτέ. Δύο και τρεις γενιές παιδιών που δεν ήρθαν ποτέ στον κόσμο, αφού σκοτώθηκαν εκείνοι που θα γινόταν γονείς τους. Θα ήταν οι απόγονοι αυτών που χάθηκαν και θα ήταν αυτοί που, υπό άλλες συνθήκες θα πενθούσαν τους νεκρούς. Αλλά επειδή στα στρατόπεδα πέθαναν και παιδιά εκτός από ενήλικες, κι αυτά τα παιδιά που δεν μεγάλωσαν ποτέ για να κάνουν τα δικά τους, αναλαμβάνουμε εμείς το καθήκον της ενθύμησης.
- Λεπτομέρειες
Το πρωί του Σαββάτου της 25ης Μαρτίου του 1944, ενώ οι χριστιανοί γιαννιώτες είχαν μαζευτεί για να γιορτάσουν την γιορτή του Ευαγγελισμού στη Μητρόπολη, υπήρξαν μάρτυρες της σύλληψης περίπου 2.000 Εβραίων που ανήκαν στην δισχιλιετή εβραϊκή κοινότητα των Ιωαννίνων. Οι Γερμανοί συγκέντρωσαν τους Εβραίους της πόλης σε δύο πλατείες, στο κάστρο και στον μώλο. Μετά την αρχική μεταφορά στη Λάρισα, κατέληξαν στο Άουσβιτς και σε μικρότερα στρατόπεδα εξόντωσης, όπου 1850 από αυτούς εξοντώθηκαν, στο μεγαλύτερο τους μέρος λίγες ώρες μόνο μετά την άφιξή τους. Οι φωτογραφίες ελήφθησαν από τον Γερμανικό Στρατό και ανήκουν στο Bundesarchiv, το οποίο τις έχει κάνει release υπό μια ειδική wikimedia άδεια.
Στις 25 Μαρτίου του 1944 οι γερμανικές δυνάμεις, ακολουθώντας τις διαταγές για τον εκτοπισμό των Eβραίων των Ιωαννίνων που εκδόθηκαν από τη Γερμανική Ασφάλεια στην Αθήνα, συγκέντρωσαν μέσα σε λίγες ώρες 1.850 άτομα και τα στοίβαξαν μέσα σε φορτηγά με προορισμό το διαβόητο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Άουσβιτς, 60 χλμ. δυτικά της Κρακοβίας.
- Λεπτομέρειες
Τα ξημερώματα της 20ης Μαΐου 1944 οι Εβραίοι της Κρήτης συνελήφθησαν από τον γερμανικό στρατό κατοχής (Βέρμαχτ). Οι περισσότεροι απ’ αυτούς ζούσαν στην εβραϊκή συνοικία, δηλαδή στα τετράγωνα μεταξύ των οδών Κονδυλάκη, Σκούφων, Πόρτου και Ζαμπελίου, στην Παλιά Πόλη των Χανίων. Υπήρχαν όμως και Εβραίοι κάτοικοι εκτός Eβραϊκής, στη Χαλέπα, τα Δικαστήρια, τη Σπλάντζια και σε άλλες γειτονιές. Συνελήφθησαν και αυτοί και, μαζί με το κονβόι οχημάτων από την Παλιά Πόλη, μεταφέρθηκαν στις φυλακές της Αγυιάς. Κρατήθηκαν εκεί σε απάνθρωπες συνθήκες, όπως έχουν περιγράψει φίλοι τους (μη Εβραίοι/Χριστιανοί) που προσπάθησαν να επικοινωνήσουν μαζί τους. Πολλοί δεν είχαν τι να φορέσουν πέρα από τα ρούχα με τα οποία βρέθηκαν την ώρα της σύλληψής τους.
Από την Αγυιά μεταφέρθηκαν στο Ηράκλειο με φορτηγά, όπου αρχικά κρατήθηκαν στη Στοά Μακάσι, μέσα στα Ενετικά Τείχη της πόλης. Στη συνέχεια αναγκάστηκαν να επιβιβαστούν στο υπό ναζιστική σημαία, επιταγμένο πλοίο, Τάναϊς, μέσα στο οποίο βρίσκονταν επίσης ντόπιοι αντιστασιακοί και Ιταλοί αιχμάλωτοι πολέμου. Το πλοίο είχε προορισμό τον Πειραιά, απ’ όπου οι Εβραίοι της Κρήτης θα μεταφέρονταν πιθανότατα με τρένα στο Άουσβιτς, ακολουθώντας την πορεία των συλληφθέντων Εβραίων από την υπόλοιπη Ελλάδα, ενώ οι υπόλοιποι Κρήτες, μαζί με τους Ιταλούς, θα κατέληγαν σε άλλα ναζιστικά στρατόπεδα κράτησης.
Περισσότερα: Η ΒΥΘΙΣΗ ΤΟΥ ΠΛΟΙΟΥ ΤΑΝΑΪΣ ΚΑΙ Η ΑΠΩΛΕΙΑ ΤΗΣ ΕΒΡΑΪΚΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ
- Λεπτομέρειες
Κυκλοφόρησε το τεύχος 139 Μαΐου 2022, του περιοδικού Athens Review of Books στο οποίο περιλαμβάνεται ειδικό αφιέρωμα στον Ναζί εγκληματία πολέμου Αλόις Μπρούνερ με τίτλο «Η Υπόθεση Άλοϊς Μπρούνερ και η διχασμένη συνείδηση για το Ολοκαύτωμα στην Ελλάδα» του ιστορικού Τομπίας Μπλούμελ (Tobias Blümel).
'Οπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στην εισαγωγή του άρθρου: «Ο Αλόις Μπρούνερ ήταν ένας από τους στενότερους συνεργάτες του Άντολφ Άιχμαν και υπεύθυνος για την εκτόπιση των Εβραίων της Βιέννης, του Βερολίνου, της Θεσσαλονίκης και του Ντρανσύ, αργότερα και της Τσεχοσλοβακίας. Σύμφωνα με συντηρητικές εκτιμήσεις ήταν υπεύθυνος για τον θάνατο τουλάχιστον 128.500 ανθρώπων. Μετά τον πόλεμο, διέφυγε στη Συρία και δεν συνελήφθη ποτέ για να δικαστεί. Από το 1985 και μετά, το Κεντρικό Ισραηλιτικό Συμβούλιο Ελλάδος (ΚΙΣΕ) υπέβαλε αιτήσεις έκδοσης στις διαδοχικές ελληνικές κυβερνήσεις και προσπάθησε να προχωρήσει σε ερήμην αγωγές κατά του Μπρούνερ. Το ΚΙΣΕ συνάντησε ένα τείχος πολιτικής απροθυμίας σε όλο το κομματικό φάσμα.
Περισσότερα: ΝΕΟ ΤΕΥΧΟΣ ΤΟΥ ATHENS REVIEW OF BOOKS ΜΕ ΑΡΘΡΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΟΘΕΣΗ ΑΛΟΪΣ ΜΠΡΟΥΝΕΡ