Λεπτομέρειες

Δημιουργήθηκε : 30 Νοεμβρίου 2018

Ρεπορτάζ: Βίκυ Παπαδογιαννάκη

Απομεινάρι της εβραϊκής κοινότητας της Κρήτης που διώχθηκε άγρια από τους Γερμανούς και αφανίστηκε μέσα σε μια νύχτα το 1944 με την βύθιση του πλοίου Τάναϊς, η εβραϊκή Συναγωγή Ετζ Χαγίμ, η μοναδική σωζόμενη στην Κρήτη, μαρτυρά την παρουσία των εβραίων στο νησί από την εποχή της ενετοκρατίας και μέχρι τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Χτισμένη σε ένα από τα πιο γραφικά σοκάκια της παλιάς πόλης των Χανίων, αποτελεί το χαρακτηριστικότερο κτίσμα μιας ολόκληρης συνοικίας που μέχρι και σήμερα ονομάζεται Εβραϊκή ή Οβραϊκή.

Η Εβραϊκή συνοικία των Χανίων είναι η περιοχή που περικλείεται από τις οδούς Χάληδων, Ζαμπελίου, Σκουφών και Πόρτου.

Στην οδό Κονδυλάκη, που είναι και πιο πλατιά από όλες τις άλλες για να χωρούν επί ενετοκρατίας να περνούν τα κάρα, ζούσαν επιφανείς Εβραίοι. Η φυσιογνωμία της παραμένει αναλλοίωτη στο χρόνο με πολλά αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά να την καθιστούν ως τις μέρες μας ξεχωριστή.

Για την ιστορία της εβραϊκής Συναγωγής, μίλησε στην Κρήτη ΤV με αφορμή την παρουσίαση του βιβλίου του Νίκου Ψιλάκη στην εκπομπή «Αντιθέσεις» και στον Γιώργο Σαχίνη, η ιστορικός και υπεύθυνη της Αστικής Μη Κερδοσκοπικής Εταιρίας Ετζ Χαγίμ κ. Άννια Τζούκμκαντελ: «Μετά τον πόλεμο δεν υπήρχε πια κοινότητα εδώ και η Συναγωγή έπαψε να λειτουργεί. Οι ναζί είχαν καταστρέψει και πολλά σπίτια στα Χανιά και ο κόσμος δεν είχε αρκετό χώρο. Έτσι στη Συναγωγή βρήκε τότε καταφύγιο μία οικογένεια η οποία έζησε σ’ αυτήν μέχρι το 1955. Τα χρόνια που ακολούθησαν η Συναγωγή ρήμαζε και μαζί χάνονταν ένα κομμάτι της ιστορίας των Εβραίων της Κρήτης». Μέχρι και το 1996, η εβραϊκή Συναγωγή Έτζ Χαγίμ αποτελούσε ένα από τα πολλά εγκαταλελειμμένα και ετοιμόρροπα κτίσματα της παλιάς πόλης. Τότε ήταν που ο Νίκος Σταυρουλάκης με δική του πρωτοβουλία και πολλή αγάπη, άρχισε τις εργασίες για την ανακαίνιση της Συναγωγής. Το κτήριο αποκαταστάθηκε και το 1999 άρχισε να λειτουργεί και πάλι σαν Συναγωγή. Η μεγαλύτερη κοινότητα των εβραίων της Κρήτης ζούσε στα Χανιά. «Οι περισσότεροι εβραίοι των Χανίων έμεναν σ’ αυτή τη συνοικία, όμως πρέπει να πούμε πως δεν ήταν μόνο Εβραίοι που έμεναν εδώ, ήταν και Χριστιανοί και Μουσουλμάνοι, Τουρκοκρητικοί όπως τους λέμε» σημείωσε η κα Τζούκμαντελ.

Σήμερα η εβραϊκή κοινότητα της Κρήτης δεν ξεπερνά τα είκοσι άτομα. Οι θρησκευτικές γιορτές και τελετές της κοινότητας πραγματοποιούνται στη Συναγωγή των Χανίων την οποία επισκέπτεται ραβίνος δύο με τρεις φορές το χρόνο.

Η Συναγωγή ωστόσο λειτουργείται κανονικά όλο το χρόνο και τηρείται πιστά η αργία του Σαββάτου που θεωρείται από τις αρχαιότερες γιορτές του αρχαίου Ισραήλ.

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΦΑΝΙΣΜΟΥ ΤΩΝ ΕΒΡΑΙΩΝ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ

Η συγκλονιστική ιστορία της βύθισης του ατμόπλοιου Τάναϊς στις 9 Ιουνίου του 1944, που σήμανε τον αφανισμό της Εβραϊκής κοινότητας της Κρήτης, φωτίζεται μέσα από τις σελίδες του νέου ιστορικού μυθιστορήματος του Νίκου Ψιλάκη με τίτλο «Κι οι θάλασσες σωπαίνουν» για το οποίο μίλησε ο συγγραφέας στις 23.11.2018 στην εκπομπή Αντιθέσεις της ΚΡΗΤΗ TV και στον Γιώργο Σαχίνη.

Ο αφηγητής και ήρωας του μυθιστορήματος ανασκάλεψε μνήμες περπατώντας στα σοκάκια της Εβραϊκής συνοικίας των Χανίων που άδειασε μέσα σε λίγα λεπτά και οι κάτοικοι της πνίγηκαν σε ένα ναυάγιο που έμεινε στην ιστορία ως το πιο σκοτεινό περιστατικό της ναζιστικής εποχής. Η διαταγή των Γερμανών που έπρεπε να εκτελεστεί μέσα σε 45 λεπτά ήταν σαφής. Περίπου τριακόσιοι Εβραίοι από τα Χανιά, 26 από το Ηράκλειο και 5 οικογένειες από το Ρέθυμνο χάθηκαν χωρίς ποτέ να ξεκαθαριστούν οι ακριβείς συνθήκες βύθισης του πλοίου Τάναϊς το οποίο τορπιλίστηκε από Άγγλους.

Ανάμεσα στους Εβραίους της Κρήτης που στοιβάχτηκαν βίαια στο πλοίο Τάναϊς για να βυθιστούν στα νερά του κρητικού πελάγους, βρίσκονταν ακόμη Ιταλοί στρατιώτες και εβδομήντα ένας Κρητικοί από το Ηράκλειο, το Ρέθυμνο, τον Αποκόρωνα και τους Κάμπους Κεραμειών.

Σ’ αυτό το μικρό χωριό οι κάτοικοι μεταφέρουν μέχρι σήμερα μαρτυρίες των προγόνων τους για τους 24 Καμπιανούς που παρασύρθηκαν στο βυθό μαζί με 279 Εβραίους και 19 Ιταλούς.

Περισσότερα: ΑΠΟΜΕΙΝΑΡΙ ΜΝΗΜΗΣ Η ΕΒΡΑΪΚΗ ΣΥΝΟΙΚΙΑ ΤΩΝ ΧΑΝΙΩΝ

Λεπτομέρειες

Δημιουργήθηκε : 28 Αυγούστου 2018

Fouit.gr, 22.4.2018: Κανένας ταξιδιωτικός οδηγός της Καστοριάς δεν μιλάει για την Εβραϊκή Κοινότητα, κανένα επίσημο διαφημιστικό φυλλάδιο, μόνο σιωπή και ενοχή παντού. 

Και ξαφνικά η πόλη άδειασε. Τέλη του Μάρτη του 1944 εξαφανίζονται από το κέντρο της πόλης οικογένειες με παιδιά, νέοι, γέροι, φίλοι, γείτονες, συνάδελφοι, εκατοντάδες κάτοικοι, χιλιόχρονη ιστορία που χάνεται σε μια μαύρη στιγμή της ιστορίας.
Από το Τζαμί μέχρι την Μητρόπολη, την Τσόντου Βάρδα και την Εβραΐδα, την πλατεία Ομόνοιας και το μισό Τσαρσί, το εβραΐικο. Άδεια η καρδιά της πόλης. Χάθηκαν όλοι, γυναίκες, άντρες, παιδιά, τα φορτηγά τους φόρτωσαν από το άγαλμα του Χριστόπουλου και στιβαγμένους έτσι τους μετέφεραν στο Αμύνταιο για να πάρουν το τραίνο του χαμού.

Έμειναν πίσω τα φαντάσματα, η σιωπή, το κενό, η λεηλασία και τα σπασμένα τζάμια των σπιτιών και της Συναγωγής, άδειασαν τα κελάρια με τα τρόφιμα και τα βαρέλια με τα κρασιά. Ακόμα και τους νεροχύτες και τα φωτιστικά ξηλώσανε, όσα δεν άρπαξαν οι Γερμανοί τα άρπαξαν οι υπόλοιποι Καστοριανοί. Ήταν Κατοχή και ο κόσμος πεινούσε και είχε ανάγκη από τα πάντα λένε. Εντάξει, μπορεί να είναι και έτσι, να το δεχτούμε.

Και όταν επέστρεψαν μετά, όσοι ελάχιστοι επέστρεψαν από την κόλαση, αυτοί οι 35 άνθρωποι, τι βρήκαν πίσω στην πατρίδα τους, την αγαπημένη Καστοριά; Αυτοί που ζήτησαν από τους χριστιανούς φίλους τους να φυλάξουν τα τιμαλφή που τους εμπιστεύτηκαν, εκείνα τα ελάχιστα ενέχυρα ελπίδας, τι πήραν πίσω; Τα σπίτια τους, πού πήγαν τα σπίτια τους.

Περισσότερα: ΟΙ ΕΒΡΑΙΟΙ ΤΗΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΕΡΙΟΥΣΙΕΣ ΤΟΥΣ ΠΟΥ «ΧΑΘΗΚΑΝ» ΣΤΟ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ

Λεπτομέρειες

Δημιουργήθηκε : 07 Αυγούστου 2018

«Η εθνική αντίσταση δεν ήταν απλώς μια λέξη, ούτε μία αναγκαιότητα του κόσμου. Ήταν πιο πολύ το ξύπνημα του ανθρώπου…» Σαμουήλ Μιζάν

Από τις εκδόσεις «Διεθνές Βήμα» κυκλοφορεί μια συγκλονιστική, ανέκδοτη μέχρι χθες μαρτυρία από την εποχή του Αντάρτικου και της Κατοχής: αυτή του Ελληνοεβραίου Σαμουήλ Μιζάν (1925-2011). Πρόκειται για μια απόθεση ψυχής που γράφτηκε το 1995, όταν ο Μιζάν έκλεινε τα 70 του χρόνια. Ένα αυτοβιογραφικό κείμενο γραμμένο με το χέρι σε ένα τετράδιο, το οποίο οι κόρες του ανακάλυψαν μόλις το 2017, ψάχνοντας για κάποιες αποδείξεις μέσα σε ένα συρτάρι στο πατρικό τους σπίτι.

Το βιβλίο «”Ήταν πιο πολύ το ξύπνημα του ανθρώπου” - Η προσωπική μαρτυρία του Ελληνοεβραίου Σαμουήλ Μιζάν από το Αντάρτικο και την Κατοχή», είναι μια μαρτυρία «θησαυρός» για δύο λόγους: Πρώτον, γιατί είναι η θεώρηση ενός απλού ανθρώπου για γεγονότα που σημάδεψαν την Ελλάδα μέχρι και τις μέρες μας. Δεύτερον, γιατί αφορά τη μαρτυρία ενός Ελληνοεβραίου αντάρτη, μία ακόμη απόδειξη της ενεργούς συμμετοχής των Εβραίων στους απελευθερωτικούς και κοινωνικούς αγώνες της δεκαετίας του 1940 και των σχέσεων ισότητας ανάμεσα σε ανθρώπους διαφορετικής θρησκείας –αλλά και μεταξύ των δύο φύλων– που αναπτύχθηκαν μεταξύ αγωνιστών στην Αντίσταση και στο βουνό.

Ο Σαμουήλ Μιζάν, νεαρός αντάρτης, παίρνει μέρος σε επικίνδυνες επιχειρήσεις τις οποίες περιγράφει, φιλοσοφώντας παράλληλα για τον πόλεμο, τη νέα κοινωνία που ονειρευόταν, τον ζόφο και την πολιτική ανωμαλία που ακολούθησε την απελευθέρωση της Ελλάδας.

Το βιβλίο επιμελήθηκαν οι: Μωυσής Λίτσης, Λουίζα Μιζάν, Μπάμπης Μισαηλίδης, Χριστίνα Ντεμίρη και η Νατάσα Τερλεξή.

Πηγή: Δελτίο Τύπου εκδόσεων Διεθνές Βήμα, 9.7.2018

Λεπτομέρειες

Δημιουργήθηκε : 09 Ιουλίου 2018

Στις 8.7.2018, στην εφημερίδα «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ» δημοσιεύτηκε το παρακάτω άρθρο της Αννης Καρολίδου για την επιστοφή της οικογένειας Καράσσο στη Θεσσαλονίκη. 

Ένας από τους μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους του Ισραήλ, που γεννήθηκε στο μικρό κατάστημα αποικιακών του Χαΐμ Καράσσο, στην οθωμανική Θεσσαλονίκη.

Εκατό χρόνια μετά, 20 μέλη της οικογενείας  Καράσσο μαζί με δύο παιδιά και ένα μωράκι τεσσάρων μηνών, ήρθαν από το Ισραήλ στη Θεσσαλονίκη, σε ένα ταξίδι μνήμης και επανασύνδεσης του ομίλου Καράσσο με την επιχειρηματική του μήτρα, εδώ που ο πατριάρχης της οικογενείας, Χαΐμ του Δαυίδ, γεννημένος το 1853, έκανε τα πρώτα του βήματα στο εμπόριο, με ένα μικρό κατάστημα αποικιακών ειδών.

Η σημερινή εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα συνεδριάσεων του ΕΒΕΘ, ήταν ίσως μία από τις πιο όμορφες, τις πιο ζεστές και ανθρώπινες που έχουμε παρακολουθήσει, στα πολλά χρόνια δημοσιογραφικής κάλυψης του ρεπορτάζ του Εμποροβιομηχανικού Επιμελητηρίου Θεσσαλονίκης κι’ αυτό, γιατί πίσω από την επιχειρηματική διαδρομή της πόλης και μέσα από τη συστηματική ερευνητική δουλειά που έγινε στο ιστορικό αρχείο του ΕΒΕΘ, ήρθαν στο φως σημαντικά κομμάτια της ιστορίας της Θεσσαλονίκης και των ανθρώπων της, που εχθές εδώ και σήμερα αλλού, δημιούργησαν και συνεχίζουν να δημιουργούν σαν Greek Jews, όπως συνεχίζουν να τους αποκαλούν στο σύγχρονο Ισραήλ.

Περισσότερα: Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ της ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΚΑΡΑΣΣΟ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΜΕΤΑ ΑΠΟ 100 ΧΡΟΝΙΑ