Το μπλογκ “The Librarians”, της Εθνικής Βιβλιοθήκης του Ισραήλ, που διασώζει πλούσιο και σπάνιο υλικό από την εβραϊκή διασπορά, με την ευκαιρία του Σαβουότ, δημοσίευσε αφιέρωμα στη λαογραφία και τα πατροπαράδοτα έθιμα των Εβραίων της Θεσσαλονίκης για τη γιορτή του θερισμού και της παράδοσης του Νόμου.“Torah, Raki and Yogurt: Shavuot on the Aegean Sea – A Nostalgic celebration with the Jews of Saloniki”, του Zack Rothbart, 26.5.2020

Πηγή: Blog “The Librarians”, NLI, 26.5.2020

Οι Εβραίοι της Ρόδου καταγράφονται το 1480 ως ένθερμοι υπερασπιστές της πόλης εναντίον των Τούρκων. ​

​Ιστορική Αναδρομή

Η εγκατάσταση των Εβραίων στη Ρόδο, που αναφέρεται για πρώτη φορά στο βιβλίο των Μακκαβαίων τοποθετείται χρονικά στο 2ο αιώνα π.Χ.

Η Ρόδος έχει διατηρήσει, για πολλούς αιώνες, αναλλοίωτα τα στοιχεία της εβραϊκής παρουσίας. Στα στενά, αψιδωτά, πλακόστρωτα μεσαιωνικά δρομάκια της συνοικίας «Τζουδερία» διατηρούνται μέχρι σήμερα εβραϊκά σύμβολα. Τους Εβραίους της Ρόδου αναφέρει ο ιστορικός Ιώσηπος, τον 1ο μ.Χ. αιώνα. Μετέπειτα ιστορικά κείμενα επιβεβαιώνουν την παρουσία τους κατά τον 12ο μ.Χ. αιώνα. Ο Ραβίνος περιηγητής Βενιαμίν, από την Τουδέλα της Ισπανίας, επισκέφτηκε το νησί το 1116 και αναφέρει στο «Οδοιπορικό» ότι βρήκε εκεί 400 έως 500 Εβραίους. Ο αριθμός τους αυξήθηκε σημαντικά όταν σ΄ αυτούς προστέθηκαν, το 1280, Εβραίοι από την Αραγονία.

Ένας Ιταλός Ραβίνος περιηγητής, ο οποίος επισκέφτηκε τη Ρόδο το 1467, έγραψε σε γράμμα του, που διασώζεται στη Φλωρεντία «Ποτέ δεν ξαναείδα μία εβραϊκή Κοινότητα, όπου όλοι, από τον μεγαλύτερο ως και τον μικρότερο, είναι τόσο έξυπνοι….. έχουν μακριά μαλλιά και μοιάζουν με πρίγκιπες. Οι ηγέτες των Ιπποτών της Ρόδου επισκέπτονται τακτικά τα εβραϊκά σπίτια για να θαυμάσουν τις χειροτεχνίες των υπέροχων κεντημάτων.

Ο έφορος του Εβραϊκού Μουσείου Θεσσαλονίκης, Δρ. Ευάγγελος Χεκίμογλου, γράφει στην εφημερίδα LIFO (16.4.20) για την πλούσια ιστορία ενός «ταπεινού» υλικού από τη συλλογή του μουσείου.

Η οικογένεια Αλλατίνι υπήρξε σημαντική τόσο για τον πλούτο τον οποίον απέκτησε όσο και για το φιλανθρωπικό της έργο. Οι απαρχές της στη Θεσσαλονίκη τοποθετούνται στη διάρκεια του 18ου αιώνα, όταν ισχυρές εμπορικές επιχειρήσεις του Λιβόρνο επέκτειναν τη δραστηριότητά τους στην Ανατολή. Ήταν, κατά την εβραιοϊσπανική έκφραση, οι «Φράνκος», που, εκμεταλλευόμενοι την ευρωπαϊκή τους υπηκοότητα έναντι των ντόπιων επιχειρηματιών, γρήγορα κυριάρχησαν στο εμπόριο της Θεσσαλονίκης. Με τον γάμο του Λάζαρου Αλλατίνι (1776-1834) και της Άννας Μορπούργο (1783-1867) οι δύο ισχυρότερες οικογένειες «Φράνκος» της Θεσσαλονίκης ενώθηκαν. Από τα επτά παιδιά του ζεύγους ξεκίνησαν ισάριθμοι κλάδοι. Περιλάμβαναν τις οικογένειες Φερνάντεζ, Μισραχή, Μπλοχ (Ντασό) και Γκαλούλα, με πολλούς συνδυασμούς επιγαμιών μεταξύ τους. 

Το Σάββατο 16 Μαΐου 2020 απεβίωσε η Ρόζα Ασσέρ, η οποία υπήρξε «κρυμμένο παιδί» της Κατοχής, για να αποφύγει τον εκτοπισμό της στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης και εξόντωσης. 

O Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Προώθηση του Ευρωπαϊκού Τρόπου Ζωής, Μαργαρίτης Σχοινάς αποχαιρέτισε με τον δικό του τρόπο την Ρόζα Ασσέρ μέσω μιας δημοσίευσής του στο Twitter.

Το μήνυμα του Μαργαρίτη Σχοινά:«Ένα συγκινητικό, τελευταίο αντίο στη Ροζίνα Ασσέρ Πάρδο. Όλο και λιγότεροι εκείνοι που απομένουν να μοιράζονται προσωπικές μαρτυρίες της φρίκης του Ολοκαυτώματος. Χρέος όλων μας να διασφαλίσουμε ότι οι ιστορίες τους θα παραμείνουν πάντα ζωντανές, ανεξίτηλες στη συλλογική μνήμη». 

Η Ρόζα Ασσέρ μεταπολεμικά ανέπτυξε πλούσια δράση καταγράφοντας, εκδίδοντας και εξιστορώντας τα βιώματά της, αγωνιζόμενη πάντα κατά της λήθης και της άρνησης  του Ολοκαυτώματος με γνώμονα την παιδεία των επόμενων γενεών. Η Ρόζα Ασσέρ, γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη και υπήρξε υπόδειγμα εβραίας γυναίκας, συζύγου, μητέρας και γιαγιάς, με προσφορά στο κοινωνικό σύνολο, ενώ πρωταγωνίστησε στην ίδρυση γυναικείων εβραϊκών οργανώσεων στις οποίες συμμετείχε ενεργά επί σειρά ετών.

ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΤΟ ΨΗΦΙΣΜΑ ΤΟΥ ΚΙΣΕ

ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΤΟ ΨΗΦΙΣΜΑ ΤΟΥ ΕΜΕ

ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΤΟ ΨΗΦΙΣΜΑ ΤΗΣ ΙΣΡΑΗΛΙΤΙΚΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΑΘΗΝΩΝ

Δελτίο Τύπου Ι.Κ. Θεσσαλονίκης, 18.5.2020: Η Ισραηλιτική Κοινότητα Θεσσαλονίκης εκφράζει τη βαθύτατη θλίψη της για το θάνατο της Θεσσαλονικιάς επιζήσασας του Ολοκαυτώματος Ροζίνα Ασσέρ Πάρδο και απευθύνει τα ειλικρινή της συλλυπητήρια στους οικείους της.