Στο πλαίσιο της Γερμανικής Προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το 2020, στις 10.9.2020 διοργανώθηκε διαδικτυακό συνέδριο με θέμα «Συνεργαζόμαστε για την καταπολέμηση του αντισημιτισμού στην Ευρώπη: Μέθοδοι και στρατηγικές για μία ολιστική προσέγγιση». Τις εργασίες του συνεδρίου χαιρέτισε με ομιλία του, την οποία δημοσιεύουμε παρακάτω, ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Προώθηση του Ευρωπαϊκού Τρόπου Ζωής κ. Μαργαρίτης Σχοινάς:
«Κυρίες και Κύριοι, Αγαπητοί φίλοι,
Είναι τιμή για εμένα να συμμετέχω στο σημερινό συνέδριο με θέμα την καταπολέμηση του αντισημιτισμού στην Ευρώπη και η ομιλία μου να διαδέχεται την εναρκτήρια εισήγηση της Καγκελαρίου Μέρκελ κατά την οποία επισημάνθηκε η σπουδαιότητα και η βαρύτητα του θέματος.
Θα ήθελα ειλικρινά να ευχαριστήσω τη Γερμανική Προεδρία του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη δέσμευσή της να δώσει νέα πνοή στις συλλογικές προσπάθειες για την καταπολέμηση του αντισημιτισμού. Όταν η Καγκελάριος ανακοίνωσε, πριν από ένα χρόνο, ότι ύψιστη προτεραιότητα της Γερμανικής Προεδρίας θα ήταν η καταπολέμηση του αντισημιτισμού, κανένας δεν μπορούσε να προβλέψει τον αντίκτυπο της πανδημίας του κορωνοϊού στην ανθρωπότητα.
Η πανδημία έχει δοκιμάσει την αντοχή και τη συνοχή των κοινωνιών μας με διάφορους τρόπους. Αποκάλυψε αδυναμίες, καθώς και την ανάγκη να κάνουμε αυτοκριτική για να δούμε πώς θα αντιμετωπίσουμε χρόνια προβλήματα, συμπεριλαμβανομένου και του αντισημιτισμού. Μας έδειξε πόσο γρήγορα μπορούν να διαδοθούν, μέσα σε κλίμα φόβου και ανασφάλειας, οι αντισημιτικές θεωρίες, εκμεταλλευόμενες μία κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Οι παλιές θεωρίες συνωμοσίας πεθαίνουν αργά.
Η Ευρώπη, δυστυχώς, έγινε μάρτυρας του πόσο γρήγορα μπορεί η ριζοσπαστικοποίηση του αντισημιτισμού να μετατραπεί σε έγκλημα μίσους και βίας στους δρόμους. Συγκλονίστηκα όταν έμαθα για την επίθεση κατά του Elie Rosen, του επικεφαλής της Εβραϊκής Κοινότητας του Γκρατς, τον Αύγουστο. Αυτό συνέβη λίγες ημέρες μετά την εμπρηστική επίθεση σε εβραϊκής ιδιοκτησίας μπαρ στο Βερολίνο, καθώς και την αντισημιτική επίθεση στο Παρίσι.
Ο αντισημιτισμός δεν είναι μόνο εβραϊκό πρόβλημα. Δεν είναι μόνο ένα τοπικό πρόβλημα. Είναι Ευρωπαϊκό και παγκόσμιο θέμα.
Ως άμεσο μέτρο, μαζί με την UNESCO και το Παγκόσμιο Εβραϊκό Συνέδριο (WJC) ξεκινήσαμε μία στοχευμένη διαδικτυακή εκστρατεία για την αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης και ενθαρρύναμε τους πολίτες μας να σκέφτονται πριν κοινοποιήσουν στο διαδίκτυο οποιαδήποτε δημοσίευση.
Είναι σαφές πως για να αντιμετωπιστεί το θέμα σε όλο του το φάσμα χρειάζεται ολοκληρωμένη προσέγγιση και αυξημένη συνεργασία, όχι μόνο εντός των Χωρών – Μελών, αλλά και μεταξύ τους.
Ο Οργανισμός Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (FRA) μόλις εξέδωσε την ετήσια έκθεση για τον αντισημιτισμό. Είναι ένα σημαντικό εργαλείο για την παρακολούθηση και την αξιολόγηση της προόδου που γίνεται στο θέμα αυτό και ευχαριστώ τον Διευθυντή του Οργανισμού για τη συστηματική δουλειά που κάνουν όλα αυτά τα χρόνια, για να ενισχύσουν τη γνώση μας.
Αργότερα θα σας αναλύσει με λεπτομέρεια τα αποτελέσματα της έκθεσης, αλλά τώρα επιτρέψτε μου να εστιάσω σε τρία βασικά συμπεράσματα από την πλευρά της πολιτικής:
- Συλλογή στοιχείων και ανάλυση
Πρώτον, κάθε μέτρο που λαμβάνεται για την αντιμετώπιση του αντισημιτισμού πρέπει να ξεκινά με τη συνεκτίμηση των εκδηλώσεών του.
Ακόμα δεν έχουμε τη δυνατότητα να συγκρίνουμε τα καταγεγραμμένα περιστατικά αντισημιτικών εκδηλώσεων μίσους στην Ευρώπη, καθώς η μεθοδολογία και τα κριτήρια διαφέρουν σε κάθε χώρα της Ευρώπης και σε πολλές χώρες σχεδόν δεν υπάρχει εικόνα του ζητήματος.
Είναι επιτακτική ανάγκη να βελτιωθούμε σε αυτόν τον τομέα, διότι έχουμε να αντιμετωπίσουμε έναν κίνδυνο, η έκταση του οποίου μας είναι πλήρως άγνωστη.
Είμαι ικανοποιημένος διότι αρκετές χώρες έχουν αυξήσει τις προσπάθειές τους, ώστε να συνδυάσουν καλύτερα τα στατιστικά στοιχεία από την αστυνομία, τις εβραϊκές κοινότητες και τις κοινωνικές ομάδες. Η Επιτροπή είναι έτοιμη να συμπαρασταθεί σε αυτή την προσπάθεια μέσω χρηματοδότησης της Ε.Ε. Για το σκοπό αυτό η Ε.Ε. έχει επενδύσει φέτος σχεδόν 8 εκατομμύρια ευρώ.
Μαζί με τις Χώρες-Μέλη της Ε.Ε., κάνουμε σειρά συζητήσεων με ειδικούς για τη βελτίωση όλης της αλυσίδας επιβολής μέτρων για τα εγκλήματα μίσους, τα οποία περιλαμβάνουν εκπαίδευση της αστυνομίας, δομές υποστήριξης των θυμάτων και καλύτερη βάση δεδομένων.
- Ορισμός του IHRA
Δεύτερον, τα μέτρα πρέπει να βασίζονται στην κοινή κατανόηση του φαινομένου του αντισημιτισμού. Όπως προανέφερα, δεν μπορείς να αντιμετωπίσεις αυτό που δεν μπορείς να εξηγήσεις. Ο λειτουργικός ορισμός του αντισημιτισμού του IHRA είναι το σημείο αναφοράς για την ανάπτυξη μίας προσέγγισης με βάση το θύμα.
18 Χώρες - Μέλη της Ε.Ε. έχουν ήδη υιοθετήσει τον ορισμό, γεγονός που αποτελεί μεγάλη πρόοδο. Καλώ και τις υπόλοιπες χώρες να κινηθούν στην ίδια κατεύθυνση, ακολουθώντας τη δέσμευση της Διακήρυξης του Συμβουλίου, το 2018, για την καταπολέμηση του αντισημιτισμού.
Η Επιτροπή συνεργάζεται με τον IHRA για την έκδοση, έως το τέλος του χρόνου, ενός πρακτικού οδηγού για τη χρήση του Ορισμού του αντισημιτισμού, στον οποίο θα επισημαίνονται παραδείγματα για την καλύτερη χρήση του.
3. Εθνικές Στρατηγικές – προς μια ολοκληρωμένη προσέγγιση της Ε.Ε.
Τρίτον, και το πιο σημαντικό: ο αντισημιτισμός είναι ένα πολυδιάστατο πρόβλημα, οπότε η λύση δεν μπορεί να βασίζεται σε μεμονωμένες ενέργειες. Χρειαζόμαστε μια ολιστική προσέγγιση η οποία θα συμπεριλαμβάνει την ασφάλεια, την παιδεία και θα υποστηρίζει την Εβραϊκή ζωή στην Ευρώπη.
Συγχαίρω θερμά τις επτά Χώρες-Μέλη της Ε.Ε. οι οποίες έχουν υιοθετήσει ή βρίσκονται στην διαδικασία υιοθέτησης μιας αυτόνομης στρατηγικής για τον αντισημιτισμό και τις άλλες επτά χώρες οι οποίες έχουν εντάξει ειδικά μέτρα για τον αντισημιτισμό στις γενικές στρατηγικές για τον ρατσισμό και τον εξτρεμισμό.
Αυτό είναι μια δέσμευση που πήραν όλα τα Κράτη-Μέλη το 2018, και παραμένει επιτακτική όσο ποτέ. Ο αντισημιτισμός επηρεάζει όλες τις χώρες της Ε.Ε., ακόμα και αυτές που έχουν μικρές ή καθόλου Εβραϊκές Κοινότητες. Ένας στους δύο Ευρωπαίους πιστεύει ότι ο αντισημιτισμός αποτελεί πρόβλημα στη χώρα του.
Με τη Διακήρυξη του Συμβουλίου, το 2018, η Ευρωπαϊκή Ένωση απόκτησε μια σταθερή κοινή βάση ώστε να αναπτύξει μια ολοκληρωμένη προσέγγιση και να χαράξει τον δρόμο προς ένα μέλλον χωρίς αντισημιτισμό. Οι Εβραίοι συμπολίτες μας θα πρέπει να αισθάνονται ασφαλείς και ελεύθεροι να ζήσουν τη ζωή τους, να εργάζονται, να σπουδάζουν, να ασκούν τα θρησκευτικά τους καθήκοντα και να γιορτάζουν την πίστη τους, όπως κάθε άλλο μέλος της κοινωνίας. Αυτή είναι η ουσία του Ευρωπαϊκού τρόπου ζωής μας.
Μαζί με τον φίλο μου, τον Ομοσπονδιακό Υπουργό Horst Seehofer, επιθυμούμε να κρατήσουμε το θέμα του αντισημιτισμού πολύ ψηλά στην πολιτική ατζέντα της Ε.Ε. τους επόμενους μήνες. Θα προσεγγίσουμε τους αρμόδιους υπουργούς που είναι υπεύθυνοι για την καταπολέμηση του αντισημιτισμού, ώστε να δούμε πώς -μαζί- μπορούμε να επιταχύνουμε τους ρυθμούς προόδου προς την υιοθέτηση εθνικών στρατηγικών.
Αυτές οι γενικές στρατηγικές πρέπει να λαμβάνουν υπόψη την τεχνογνωσία των εβραϊκών κοινοτήτων και η εφαρμογή τους να βασίζεται στον στενό συντονισμό μαζί τους. Ένας αφοσιωμένος υπεύθυνος επικοινωνίας για την καταπολέμηση του αντισημιτισμού σε εθνικό επίπεδο είναι ένα σημαντικό ξεκίνημα. Χαιρετίζω το γεγονός ότι τα Ηνωμένα Έθνη έχουν πρόσφατα δημιουργήσει μία τέτοια θέση.
Από τη μεριά της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αυτήν τη στιγμή εξετάζουμε πώς να ενσωματώσουμε καλύτερα την καταπολέμηση του αντισημιτισμού σε όλους τους τομείς πολιτικής, σε σχέση με το υπό εκπόνηση σχέδιο δράσης μας κατά του ρατσισμού, καθώς και με το συνεχιζόμενο έργο μας για την ενίσχυση των δικαιωμάτων των θυμάτων. Θα συνεχίσουμε να αξιολογούμε πού χρειάζεται μεγαλύτερη υποστήριξη της Ε.Ε. που θα συνεπικουρούσε με τις προσπάθειες των Κρατών-Μελών.
Αυτό, βεβαίως, περιλαμβάνει και την οικονομική υποστήριξη. Πρόσφατα, οι ηγέτες της Ε.Ε. ενέκριναν ένα φιλόδοξο πολυετές Οικονομικό Πλαίσιο για την προσεχή επταετία, το μεγαλύτερο στην ιστορία της Ένωσής μας. Θα βεβαιωθούμε ότι στο πλαίσιο αυτό θα περιληφθούν και δράσεις για τον αντισημιτισμό, συμπεριλαμβανομένου και του νέου προγράμματος περί Υπηκοότητας, Ισότητας, Δικαιωμάτων και Αξιών.
Εάν οι Χώρες-Μέλη το θελήσουν, τοπικά κονδύλια μπορεί να χρησιμοποιηθούν για να ενισχύσουν μνημειακούς τόπους και την εβραϊκή πολιτισμική κληρονομιά. Κονδύλια του Erasmus μπορούν να αξιοποιηθούν στην παιδεία κατά του αντισημιτισμού και στην υποστήριξη ενημερωτικών προγραμμάτων για την εβραϊκή ζωή και τη συνεισφορά της στην Ευρώπη. Το ίδιο ισχύει και στον τομέα της Έρευνας και Τεχνολογίας, όπου μεγαλύτερες επενδύσεις είναι απαραίτητες για την υποστήριξη της ακαδημαϊκής έρευνας για τον αντισημιτισμό και το Ολοκαύτωμα.
Τον Δεκέμβριο, η Επιτροπή θα συγκαλέσει την 4η Συνάντηση της Ομάδας Εργασίας για τον Αντισημιτισμό, με συμμετέχοντες εκπροσώπους των Χωρών-Μελών και των Εβραϊκών Κοινοτήτων. Δύο χρόνια μετά την υιοθέτηση της Διακήρυξης του Συμβουλίου της Ε.Ε., και με τη νέα ώθηση που έχει φέρει η Γερμανική Προεδρία, αυτή είναι μια ιδανική ευκαιρία προκειμένου οι Χώρες-Μέλη να δουν πόσο μακριά έχουμε φτάσει αλλά και τόσα ακόμη χρειάζεται να κάνουμε.
Κυρίες και Κύριοι,
Ο Αντισημιτισμός δεν έχει θέση στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Μαζί με τη Γερμανική προεδρία του Συμβουλίου εντείνουμε τις προσπάθειές μας για να διασφαλίσουμε την ασφάλεια των Εβραϊκών Κοινοτήτων, να αντιμετωπίσουμε την άνοδο των αντισημιτικών μύθων συνωμοσίας στο διαδίκτυο και να επενδύσουμε στην εκπαίδευση, την ενημέρωση και την έρευνα.
Η μάχη για την κανονικότητα της εβραϊκής ζωής απαιτεί συγκροτημένες προσπάθειες απ΄όλα τα Ευρωπαϊκά ιδρύματα και όλα τα Κράτη-Μέλη. Αποτελεί τη λυδία λίθο για την Ευρώπη, για τη διατήρηση των αξιών μας και για τη διαφορετικότητά μας.
Σας ευχαριστώ για μία ακόμη φορά για την πραγματοποίηση αυτής της διαδικτυακής συνάντησης και σας εύχομαι μία εποικοδομητική και παραγωγική σύσκεψη.
ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ το βίντεο με την ομιλία
*Μετάφραση από την ιστοσελίδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
