Λειτουργικός ορισμός του αντισημιτισμού
Ο λειτουργικός ορισμός του αντισημιτισμού είναι ένα βασικό εργαλείο στη μάχη κατά του αντισημιτισμού, ένας οδηγός για την αναγνώριση και τον προσδιορισμό των αντισημιτικών επεισοδίων, τη συλλογή στοιχείων και την υποστήριξη της εφαρμογής της νομοθεσίας περί αντισημιτισμού. Εγκρίθηκε για πρώτη φορά από το Ευρωπαϊκό παρατηρητήριο των φαινομένων ρατσισμού και ξενοφοβίας (EUMC, σήμερα FRA, Fundamental Rights Agency) το 2005, αλλά υιοθετήθηκε μόλις το 2016 από τις 31 χώρες (εκ των οποίων οι 24 είναι ευρωπαϊκές) που απαρτίζουν την Διεθνή Συμμαχία για τη Μνήμη του Ολοκαυτώματος (IHRA). H Διεθνής Συμμαχία για τη Μνήμη του Ολοκαυτώματος είναι και ο πρώτος διακυβερνητικός οργανισμός που υιοθετεί τον ορισμό. Τα τελευταία χρόνια, γίνονται προσπάθειες, να υιοθετηθεί ο ορισμός και από τον Οργανισμό για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ), αλλά, δυστυχώς, κάτι τέτοιο δεν έχει ακόμη επιτευχθεί.
Ποια είναι η χρησιμότητα του λειτουργικού ορισμού του αντισημιτισμού;
Το να κριθεί ένα επεισόδιο ως αντισημιτικό αποτελεί πολιτικό χαρακτηρισμό, ο οποίος, εάν δεν υπάρχει ένα εργαλείο όπως ο λειτουργικός ορισμός του αντισημιτισμού μπορεί να παραμείνει υποκειμενικός και νεφελώδης, αφήνοντας κάθε περιθώριο σε νόμιμες διαφωνίες και αντιπαραθέσεις. Για να χαρακτηριστεί ένα επεισόδιο ως αντισημιτικό πρέπει να γνωρίζουμε καλά το πώς λειτουργεί ο αντισημιτισμός, το περικείμενο εντός του οποίου σημειώθηκε το συγκεκριμένο επεισόδιο, τις προθέσεις και τις συνέπειές του. Ο λειτουργικός ορισμός του αντισημιτισμού μπορεί να βοηθήσει τα κράτη και τους πολίτες τους στην κινητοποίηση κατά του αντισημιτισμού. Ένας σφαιρικός, ξεκάθαρος και κατανοητός από όλους ορισμός του αντισημιτισμού είναι ένα σημαντικό εργαλείο που βοηθά την κοινωνία αλλά και τις αρχές της κάθε χώρας να κατανοήσουν καλύτερα ποιες πράξεις χαρακτηρίζονται αντισημιτικές, τι ακριβώς είναι ο αντισημιτισμός και πώς πρέπει να τον αντιμαχόμαστε. Ας σημειώσουμε ενδεικτικά ότι ο ορισμός, διαχωρίζει, για παράδειγμα, με σαφήνεια την κριτική απέναντι στο κράτος του Ισραήλ, στο βαθμό βεβαίως που μπορεί να θεωρηθεί ότι κινείται στα πλαίσια της κριτικής που θα μπορούσε να ασκηθεί σε οποιοδήποτε άλλο κράτος, ξεκαθαρίζοντας ότι κάτι τέτοιο δεν μπορεί να θεωρηθεί αντισημιτισμός. Άρα, όχι μόνο δεν αποτελεί απειλή για όσους είναι υπέρ της ελευθερίας της Παλαιστίνης, αλλά, αντιθέτως, βοηθά στο να διακριθούν τα ζητήματα, αποτελώντας απειλή μονάχα για τον αντισημιτισμό, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά σε άρθρο του στην Jewish Chronicle (12.12.2016), ο David Hirsh.
Εξελίξεις, θετικές και αρνητικές, σχετικά με την υιοθέτηση του λειτουργικού ορισμού του αντισημιτισμού- Διευρυμένη υιοθέτηση από την Μεγάλη Βρετανία
Η Μεγάλη Βρετανία είναι από τις πρώτες χώρες που υιοθετούν τον διεθνή ορισμό για τον αντισημιτισμό ως βασικό πλαίσιο για την πάταξη των εγκλημάτων μίσους που έχουν ως στόχο Εβραίους. Αυτό γίνεται μετά από την αύξηση που σημείωσαν οι αναφορές σχετικά με επεισόδια που είχαν ως στόχο Εβραίους.
Το Ευρωπαϊκό Εβραϊκό Συνέδριο (EJC), το οποίο εργάζεται εδώ και πολλά χρόνια για την ευρύτερη υιοθέτηση ενός πρότυπου ορισμού του αντισημιτισμού, επικροτεί την απόφαση της Μεγάλης Βρετανίας και καλεί και τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά κράτη να την ακολουθήσουν. Μάλιστα, σε δήλωση του ο Μοσέ Κάντορ, πρόεδρος του EJC, ανέφερε χαρακτηριστικά ότι: «Μέχρι τώρα είχαμε την παράλογη κατάσταση ο αντισημιτισμός να ορίζεται από τους δράστες και όχι από τα θύματα, γεγονός μοναδικό για τους ορισμούς του ρατσισμού και της ξενοφοβίας. Τώρα πια, οι αντισημιτικές πράξεις θα οριοθετούνται με σαφείς κόκκινες γραμμές, τις οποίες δεν θα μπορεί κανένας αντισημίτης να ξεπεράσει. Πρόκειται για μια πολύ σημαντική εξέλιξη». Με ανάλογο Δελτίο Τύπου, το Παγκόσμιο Εβραϊκό Συνέδριο (WJC) χαιρέτισε τη στάση της Μεγάλης Βρετανίας.
Απόρριψη από τον ΟΑΣΕ (Οργανισμός για την Ασφάλεια και την Συνεργασία στην Ευρώπη, OSCE):
Ωστόσο, ο Οργανισμός για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη, στην συνεδρίαση της 9ης Δεκεμβρίου 2016, δεν κατάφερε να εγκρίνει τον λειτουργικό ορισμό του αντισημιτισμού, λόγω της μη συνεργάσιμης στάσης ενός από τα 57 κράτη-μέλη του, της Ρωσίας. «Ενώ η Ρωσία εκφράζει την ανησυχία της για τον αντισημιτισμό, στην συνεδρίαση του ΟΑΣΕ τήρησε και πάλι την συνήθη της στάση: μπλόκαρε και τορπίλισε σημαντικό αριθμό δράσεων του ΟΑΣΕ, συμπεριλαμβανομένης και της έγκρισης του λειτουργικού ορισμού του αντισημιτισμού», δήλωσε ο ραββίνος Άντριου Μπέικερ Υπεύθυνος του Τμήματος Σχέσεων της Αμερικανικής Εβραϊκής Επιτροπής (AJC), ο οποίος παρακολούθησε την ετήσια συνεδρίαση του ΟΑΣΕ στο Αμβούργο.
Ο πρόεδρος του ΟΑΣΕ, ο υπουργός εξωτερικών της Γερμανίας Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάιερ, ο οποίος προσπαθεί εδώ και πολλούς μήνες να εγκρίνει και να υιοθετήσει ο ΟΑΣΕ έναν τέτοιον ορισμό του αντισημιτισμού, μετά το πέρας της συνεδρίασης δήλωσε ότι για την αξιοπιστία του οργανισμού, θα πρέπει τα κράτη-μέλη να αναλάβουν συγκεκριμένη δράση «συμφωνώντας επιτέλους σε έναν κοινό ορισμό του αντισημιτισμού». Το γεγονός ότι ο ΟΑΣΕ δεν κατάφερε να υιοθετήσει τον ορισμό είναι, βεβαίως, απογοητευτικό, ωστόσο η υποστήριξη των τελευταίων διαπραγματευτικών μηνών εξακολουθεί να έχει την σημασία της». «Πρέπει να οικοδομήσουμε σε ό,τι έχει ήδη επιτευχθεί με την προώθηση της ευρύτερης χρήσης του από τα επιμέρους κράτη του ΟΑΣΕ και των μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης», δήλωσε ο Άντριου Μπέικερ.
ΠΗΓΕΣ – ΣΧΕΤΙΚΑ:
- Ποιες χώρες υιοθέτησαν και ποιοι οργανισμοί υποστηρίζουν τον ορισμό του IHRA
-IHRA, WORKING DEFINITION OF ANTI-SEMITISM 2016
- IHRA, Ορισμός του Αντισημιτισμού (2016) στα ΕΛΛΗΝΙΚΑ
- IHRA, Fact Sheet 31.5.2016
- ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ: WJC - EJC - AJC
- ANDREW BAKER: To fight anti-Semitism first define it (December 1, 2016)
- DAVID HIRSH: Defining Antisemitism down (Winter, 2013)
- Η πρωθυπουργός της Μ. Βρετανίας Τερέζα Μέι για τον Ορισμό του Αντισημιτισμού (J.C. 15.12.16)
ΣΤΟΝ ΙΣΤΟΤΟΠΟ ΤΟΥ ΚΙΣΕ:
-ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΕΠΙΚΥΡΩΣΕ ΜΕ ΨΗΦΙΣΜΑ ΤΟΥ ΤΟΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟ ΟΡΙΣΜΟ ΤΟΥ ΑΝΤΙΣΗΜΙΤΙΣΜΟΥ
