Στις 22.6.2020, ο δήμαρχος Ιωαννίνων κ. Μωυσής Ελισάφ έδωσε την ακόλουθη συνέντευξη στην ιστοσελίδα in.gr. Το άρθρο επιμελήθηκε ο Χρήστος Ράπτης.
Τα Γιάννενα εδώ και μερικούς μήνες τα διοικεί ο Μωυσής Ελισάφ. Πανεπιστημιακός και καθηγητής παθολογίας στην ιατρική σχολή του Νομού. Η επαγγελματική του ιδιότητα φαίνεται να έπαιξε ρόλο στην απόφασή του να ασχοληθεί ενεργά με τα κοινά. Όταν έχεις ορκιστεί να βοηθάς τους ανθρώπους να γίνουν καλά, δεν μπορεί να μην ενδιαφέρεσαι να βελτιώσεις και την ζωή τους συνολικά.
Κάποιοι λένε άλλωστε πως όλα συνδέονται μεταξύ τους. Στη βάρδια του συνέβη η πανδημία και καλείτε εκτός της ιατρικής του εμπειρογνωμοσύνης να χαράξει και μια συνολική στρατηγική για τον δήμο, ώστε οι επιπτώσεις να είναι όσο πιο ανώδυνες γίνεται. Παραδέχεται πως η επίλυση των προβλημάτων της καθημερινότητας δεν εξαρτώνται μόνο από τα χρήματα.
Το μεγάλο πρόβλημα είναι η γραφειοκρατία όπως υποστηρίζει: «Τα προβλήματα είναι πολλά και σχετίζονται κυρίως με την καθημερινότητα των συμπολιτών μας. Η επίλυσή τους δεν είναι συνυφασμένη με τα χρήματα. Εξαρτάται από ένα πολυδαίδαλο σύστημα γραφειοκρατίας το οποίο κρατά σε ομηρία το σύνολο των Δήμων της χώρας. Από την ώρα που θα αποφασίσεις μία παρέμβαση μέχρι την στιγμή της δημοπράτησης και πολύ περισσότερο της εκτέλεσης, απαιτείται πολύς χρόνος. Ο πολίτης όμως αφενός δεν το γνωρίζει και αφετέρου έχει απαιτήσεις. Και δικαίως έχει απαιτήσεις».
Το αποτύπωμα της πανδημίας για τον δήμο Ιωαννίνων σε σχέση με την τοπική επιχειρηματικότητα τι μορφή θα έχει δήμαρχε;
Ζήσαμε όλοι μας μία πρωτόγνωρη κατάσταση. Βασικό ζητούμενο ήταν και παραμένει η προστασία της ανθρώπινης ζωής. Σ’ αυτό τα πήγαμε πολύ καλά ως περιοχή. Είχαμε πολύ λίγα κρούσματα και κανέναν θάνατο. Αφενός τα μέτρα όλο το διάστημα των περιορισμών τηρήθηκαν, αφετέρου τα νοσηλευτικά ιδρύματα της περιοχής μας με πρώτο το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο, που αποτελεί και νοσοκομείο αναφοράς, ανταποκρίθηκαν στο ύψιστο καθήκον τους. Η πανδημία ωστόσο επηρέασε το σύνολο της κοινωνίας και της οικονομικής ζωής του τόπου. Το μέγεθος του αποτυπώματος θα το δούμε σταδιακά. Σήμερα βρισκόμαστε στην επόμενη μέρα, την μέρα δηλαδή που επιχειρείται η επανεκκίνηση της οικονομίας, του τουρισμού, της εστίασης. Η κατάσταση δεν είναι εύκολη. Ούτε μπορούμε να επιστρέψουμε από τη μια στιγμή στην άλλη εκεί που βρισκόμασταν στις αρχές Μαρτίου. Θα απαιτηθεί χρόνος αλλά και συνέχιση της στήριξης του επιχειρηματικού κλάδου, του τουρισμού και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων από το κεντρικό κράτος.
Πολλαπλασιάστηκαν οι συμπολίτες σας που στρέφονται λόγω ανάγκης στις κοινωνικές δομές του δήμου κ. Ελισάφ;
Οι κοινωνικές μας υπηρεσίες βρέθηκαν όλο το διάστημα των απαγορευτικών μέτρων στην πρώτη γραμμή. Διένειμαν κατ’ οικον τρόφιμα και φάρμακα σε συμπολίτες μας που είχαν ανάγκη, διένειμαν υγειονομικό υλικό σε οικογένειες Ρομά και σε άλλες ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού, ανέπτυξαν σε συνεργασία με την Ελληνική Αστυνομία ενημερωτικές δράσεις στο Κέντρο Φιλοξενίας και Προσφύγων του Κατσικά. Όσα αιτήματα δεχθήκαμε στο Δήμο για βοήθεια ικανοποιήθηκαν στο σύνολό τους. Δεν φαίνεται πάντως ότι υπήρξε μεγάλος αριθμός πέραν του συνηθισμένου.
Οι δομές υγείας καλύπτουν τις ανάγκες ειδικά τους θερινούς μήνες που πολλαπλασιάζεται ο κόσμος-τουλάχιστον υπό κανονικές συνθήκες; Συμφωνείτε με μια ολοκληρωμένη αποκέντρωση των υπηρεσιών υγείας; Να δημιουργηθούν δηλαδή ολοκληρωμένες μονάδες πρωτοβάθμιας υγείας των δήμων με ταυτόχρονη συμβασιοποίηση τους με το ασφαλιστικό σύστημα;
Έχουμε την τύχη να ζούμε σε μία πόλη με δύο μεγάλα νοσοκομεία, άρτια στελεχωμένα. Λειτουργεί το Κέντρο Υγείας, επίσης μία πολύ σημαντική δομή, καθώς και οι ΤΟΜΥ που δημιουργούν ένα σχετικά ολοκληρωμένο πλέγμα διασφάλισης της δημόσιας υγείας. Το δημόσιο σύστημα υγείας, στην δική μας περιοχή έχει ανεπτυγμένο ένα σχετικά ολοκληρωμένο σύστημα πρωτοβάθμιας υγείας και δεν νομίζω ότι ένα δεύτερο υπό την εποπτεία του δήμου θα είχε πολλά να συνεισφέρει. Έχοντας μία πολυετή εμπειρία στο χώρο του νοσοκομείου εκτιμώ ότι η υγεία πρέπει να παραμείνει ένα δημόσιο αγαθό και όλες οι δομές υγείας πρέπει να παραμείνουν υπό την εποπτεία του κράτους.
Ποια είναι η άποψη σας για το άρθρο 93 του πολυνομοσχεδίου για το περιβάλλον; Συνολικά κ. Ελισάφ τι κάνετε τα απορρίμματα που παράγει ο δήμος;
Ο νέος περιβαλλοντικός νόμος έρχεται για να επιλύσει χρονίζοντα προβλήματα. Αυτό είναι ένα σκέλος που δεν πρέπει να το παραβλέπουμε. Φέρνει όμως και νέα δεδομένα, ειδικά με τους Φορείς Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών, που έχουν προκαλέσει πολλές αντιδράσεις. Δημιουργεί ένα διαφορετικό μοντέλο διαχείρισης, περισσότερο αθηνοκεντρικό. Το ζητούμενο βέβαια είναι η προστασία των περιοχών στην πράξη και η ανάδειξή τους με όλα τα σύγχρονα εργαλεία που έχουμε στην διάθεσή μας. Εκτιμώ ότι προστασία χωρίς την συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών δεν μπορεί να υπάρξει.
Σχετικά με τα απορρίμματα στην περιοχή μας. Έχουμε καταφέρει να λύσουμε το μεγάλο πρόβλημα της διαχείρισης με την λειτουργία του εργοστασίου και των ΧΥΤΥ. Αντιμετωπίζουμε πρόβλημα στην αποκομιδή το οποίο σχετίζεται με την μεγάλη έκταση του δήμου και τις περιορισμένες δυνατότητες των υπηρεσιών μας. Μέχρι πριν έναν χρόνο ο δήμος κάλυπτε τις ανάγκες χρησιμοποιώντας και ιδιώτη. Τον Σεπτέμβριο, με την ανάληψη των καθηκόντων μας, η απόφαση ώστε μέρος της αποκομιδής να δοθεί και πάλι σε ιδιώτη, όπως συμβαίνει από το 2011, δεν εγκρίθηκε από το Δημοτικό Συμβούλιο με αποτέλεσμα το πρόβλημα να γίνει εντονότερο. Βρισκόμαστε σε ένα σημείο, όπου με βάση τις δυνατότητες που δίνει η ΠΝΠ για τον κορωνοιό αποφασίσαμε να αναθέσουμε μέρος της αποκομιδής σε ιδιώτες. Θα γίνει ανοιχτός διαγωνισμός και για ένα διάστημα τεσσάρων μηνών θα αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα.
Ποια είναι τα βασικότερα προβλήματα ως δήμος που αντιμετωπίζετε και οι πόροι που έχετε στη διάθεση σας επαρκούν για να τα λύσετε;
Τα προβλήματα είναι πολλά και σχετίζονται κυρίως με την καθημερινότητα των συμπολιτών μας. Η επίλυσή τους δεν είναι συνυφασμένη με τα χρήματα. Εξαρτάται από ένα πολυδαίδαλο σύστημα γραφειοκρατίας το οποίο κρατά σε ομηρία το σύνολο των Δήμων της χώρας. Από την ώρα που θα αποφασίσεις μία παρέμβαση μέχρι την στιγμή της δημοπράτησης και πολύ περισσότερο της εκτέλεσης, απαιτείται πολύς χρόνος. Ο πολίτης όμως αφενός δεν το γνωρίζει και αφετέρου έχει απαιτήσεις. Και δικαίως έχει απαιτήσεις. Εκτιμώ ότι επιβάλλεται να απλουστευθούν οι διαδικασίες, να μειωθεί η γραφειοκρατία, να γίνουν οι δήμοι πιο αποτελεσματικοί. Δυστυχώς με τους ρυθμούς που ακολουθούνται σήμερα για τα μικρά έργα αλλά και για τα μεγάλα, τα έργα του ΕΣΠΑ δηλαδή, υπάρχει κίνδυνος να χαθούν χρήματα.
Οι πολίτες και οι επισκέπτες μπορούν να αισθάνονται ασφαλείς; Υπάρχουν φαινόμενα παραβατικότητας;
Οι πολίτες μας αισθάνονται ασφαλείς. Τα Γιάννενα είναι μία πόλη με πολύ χαμηλούς δείκτες μικροεγκληματικότητας. Το ίδιο ασφαλείς μπορούν να αισθάνονται και οι επισκέπτες μας.
Ποια είναι τα βασικά έργα υποδομής που σχεδιάζετε και σε ποιο στάδιο βρίσκονται επιχειρησιακά;
Βρισκόμαστε σε ένα κομβικό σημείο. Ο Δήμος μας έχασε πολύ χρόνο για να ωριμάσει και να εντάξει έργα στο ΕΣΠΑ και να αξιοποιήσει δεσμευμένους πόρους που έχει μέσω του Σχεδίου Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης άνω των 30 εκατομμυρίων. Προσπαθούμε λοιπόν τώρα να κερδίσουμε τον χαμένο χρόνο. Ήδη εντάξαμε ένα ευρύ δίκτυο αναπλάσεων στο Κάστρο της πόλης μας ώστε σε συνδυασμό με άλλα έργα να μετατραπεί σε Πάρκο Πολιτισμού. Έχουμε υποβάλλει προς ένταξη τον μεγάλο δακτύλιο της πόλης, έναν οδικό άξονα που θα λύσει κυκλοφοριακά προβλήματα και δώσαμε σε δημόσια διαβούλευση την πρόταση της Τεχνικής Υπηρεσίας για την ανάπλαση στο Πάρκο Πυρσινέλλα, που αποτελεί τον πνεύμονα των Ιωαννίνων. Παράλληλα η Δημοτική Επιχείρηση Ύδρευσης Αποχέτευσης ξεμπλόκαρε το έργο επέκτασης του βιολογικού καθαρισμού, ένα έργο μείζονος σημασίας για την πόλη κι έτσι σύντομα θα ξεκινήσει η κατασκευή του. Αυτές είναι μερικές από τις μεγάλες παρεμβάσεις ενώ ελπίζουμε πολύ σύντομα να έχουμε καλά νέα για την ανάπλαση των παλιών στρατιωτικών φυλακών και για τις αναπλάσεις στην παραλίμνια ζώνη.
Διοικείτε μια περιοχή με έντονο τουριστικό και πολιτισμικό ενδιαφέρον. Ως δημοτική αρχή σχεδιάζετε δράσεις περαιτέρω ενδυνάμωσης;
Ήδη είχαμε ξεκινήσει να υλοποιούμε ένα πλάνο δράσεων προγραμματισμένης εξωστρέφειας, το οποίο ανακόπηκε λόγω της πανδημίας. Αυτό το διάστημα έχουμε επανασχεδιάσει την τουριστική μας στρατηγική στοχεύοντας περισσότερο στον εσωτερικό τουρισμό και τον οδικό, από τις όμορες χώρες. Η κατάσταση είναι πολύ ρευστή και δεν μπορούμε να κάνουμε ένα μακροχρόνιο πλάνο καθώς δεν μπορούμε να γνωρίζουμε τις εξελίξεις. Έτσι λοιπόν αναπροσαρμόζουμε την πολιτική μας και πλέον την σχεδιάζουμε βήμα- βήμα.
Αποκέντρωση αρμοδιοτήτων και πόρων μπορεί να σημάνει πραγματική ανάπτυξη; Η οικονομική αυτοτέλεια των ΟΤΑ μπορεί να συντελεστεί;
Καταρχάς πρέπει να πω ότι λιγότερη γραφειοκρατία μπορεί να οδηγήσει σε πραγματική ανάπτυξη. Λιγότερη γραφειοκρατία και αποτελεσματικότερος δημόσιος τομέας, συμπεριλαμβανομένων και των υπηρεσιών του Δήμου. Αν αυτό δεν συμβεί έχει μικρή σημασία αν οι αρμοδιότητες και οι πόροι ανήκουν στο κράτος ή στο Δήμο.
Οικονομική αυτοτέλεια των ΟΤΑ… Είναι μία συζήτηση που κρατάει πολλά χρόνια. Όλοι την θέλουν, όμως κανένας δεν αποφασίζει ότι πρέπει να γίνει πράξη. Ούτε είναι εύκολο να γίνει πράξη στις σημερινές συνθήκες. Σήμερα το κράτος, οι Δήμοι και κυρίως οι πολίτες προσπαθούν ακόμη να συνέλθουν από μία σκληρή οικονομική λιτότητα δεκαετίας. Είμαστε αντιμέτωποι με την πανδημία… Αυτό που χρειάζεται είναι περισσότερη συνεργασία. Με την συνεργασία θα μπορέσουμε να βγούμε ασφαλείς στο ξέφωτο ώστε τότε να συζητήσουμε την οικονομική αυτοτέλεια και κάτω από ποιες συνθήκες μπορεί να γίνει.
