Στις 6.10.2018 ο Σύλλογος Μουσικών Εκπαιδευτικών Αν. Μακεδονίας και Θράκης διοργάνωσε στην Αλεξανδρούπολη, στην αίθουσα εκδηλώσεων του Ωδείου «Φαέθων», εκδήλωση αφιερωμένη στην ιστορία της τοπικής εβραϊκής κοινότητας που αφανίστηκε στο Ολοκαύτωμα. Κατά την εκδήλωση προβλήθηκε το ντοκιμαντέρ «Ιχνηλατώντας την εβραϊκή παρουσία στην Αλεξανδρούπολη του μεσοπολέμου», της φιλολόγου, ιστορικού και ερευνήτριας Χρύσας Κουλιάκη.
Το ντοκιμαντέρ παρουσιάζει την έρευνα της δημιουργού του μέσα από αρχειακές και βιβλιογραφικές πηγές, τα σοκάκια της πόλης και τα απομεινάρια της άλλοτε ακμάζουσας εβραϊκής κοινότητας. Από ένα παλαιό φωτογραφικό άλμπουμ αναδύεται και ζωντανεύει η μορφή της Αλίκης Εσκενάζη, η οποία αναπλάθει την προπολεμική ζωή των Εβραίων στην Αλεξανδρούπολη. Το ντοκιμαντέρ έχει διακριθεί με το 1ο Πανελλήνιο Βραβείο Εκπαιδευτικών στον 4ο Πανελλήνιο Διαγωνισμό Ιστορικού Ντοκιμαντέρ «Προσεγγίζουμε βιωματικά το παρελθόν: αφηγήσεις (μαρτυρίες) από την οικογενειακή, την τοπική και τη σύγχρονη εθνική, ευρωπαϊκή και παγκόσμια ιστορία», και αποτελεί μέρος της μεταπτυχιακής εργασίας της κα Κουλιάκη με θέμα: «Η εβραϊκή παρουσία στην ‘αλίμενον [ταύτην] γωνίαν της Θράκης’ Ντεντέ Αγάτς – Αλεξανδρούπολη (1870 – 1965)», η οποία περιλαμβάνει δύο σκέλη, την κινηματογραφική και την ιστορική αποτύπωση.
Κατά την εκδήλωση, πρώτη μίλησε η κα Κουλιάκη με θέμα «Αν...μιλούσαν! Τα κτήρια ως φορείς μνήμης. Αναζητώντας τα ίχνη της εβραϊκής παρουσίας στην πόλη μας», αναφερόμενη στην εκτεταμένη έρευνά της αλλά και στο ντοκιμαντέρ της που συνέδεσε εμβληματικά κτήρια της πόλης με την ιστορία των Εβραίων της Αλεξανδρούπολης. Ιδιαίτερη στιγμή της εκδήλωσης ήταν η συμμετοχή μέσω skype της παλιάς Αλεξανδρουπολίτισας Βίκης Ρεϊτάν – Χακίμ, από το Ντένβερ, Κολοράντο των ΗΠΑ, η οποία φανερά συγκινημένη μίλησε για την εξόντωση της εβραϊκής κοινότητας της πόλης και για την οικογένειά της που -μαζί με την οικογένεια του Ζακ Ρεϊτάν- ήταν οι μόνες που επέζησαν του Ολοκαυτώματος.
Την εκδήλωση χαιρέτισαν με σύντομες προσφωνήσεις τους ο Δήμαρχος Ευάγγελος Λαμπάκης, ο οποίος αναφέρθηκε στην απόφαση του Δήμου για ανέγερση Μνημείου Ολοκαυτώματος στην πόλη και ο Α΄ αντιπρόεδρος του ΚΙΣΕ Βενιαμίν Αλμπάλας, ο οποίος επισήμανε τη σπουδαιότητα διατήρηση της ιστορικής μνήμης και της προβολής της τοπικής ιστορίας.
Ακολούθησαν οι κεντρικές ομιλίες, αρχικά από την ιστορικό και Διδάσκουσα Σύγχρονης Ιστορίας στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών Α.Π.Θ. Μαρία Καβάλα, η οποία μίλησε για το ντοκιμαντέρ στο πλαίσιο της διερεύνησης της δημόσιας ιστορίας σε σχέση με το Ολοκαύτωμα, με ιδιαίτερη αναφορά στις εκδηλώσεις του αντισημιτισμού και στη σημασία της διδασκαλίας του Ολοκαυτώματος.
Στη συνέχεια μίλησε η φιλόλογος Νατάσα Μερκούρη, Αντιπρόεδρος της Επιστημονικής Ένωσης «Νέα Παιδεία», η οποία αναφέρθηκε σε νέες εκπαιδευτικές προσεγγίσεις αναφορικά με την κατανόηση της ιστορίας του Ολοκαυτώματος μέσα από έρευνα, βιωματικές εμπειρίες διάδρασης και την τέχνη.
Στην εκδήλωση, την οποία παρουσίασε η Αρχειονόμος των Γ.Α.Κ. Ν. Έβρου Εύα Βλισίδου, παρέστησαν: εκπρόσωπος του Μητροπολίτη, ο βουλευτής Έβρου του ΣΥΡΙΖΑ Γεώργιος Ρίζος, ο ομότιμος καθηγητής Ιατρικής του ΔΠΘ Γεώργιος Μηνόπουλος, εκπρόσωποι της εκπαιδευτικής κοινότητας και πλήθος κόσμου.
Μία εκδήλωση ευαισθητοποίησης και συνειδητοποίησης, σύνδεσης του παρόντος με το ιστορικό παρελθόν, μια εξαιρετική προσπάθεια αναβίωσης μιας κοινότητας που τα λιγοστά και διάσπαρτα τεκμήρια τις ιστορικής της διαδρομής αναζητήθηκαν μεθοδικά και υπομονετικά προσφέροντας σημαντικά στοιχεία και εκπαιδευτικά εργαλεία τόσο στην τοπική ιστορία όσο και στην ιστορία του Ελληνικού Εβραϊσμού.
Βενιαμίν Αλμπάλας
