Καλωσορίζω σήμερα στην Αθήνα τους Υπουργούς Εξωτερικών του Ισραήλ και της Κυπριακής Δημοκρατίας. Είναι ιδιαίτερη η χαρά μου να σας υποδέχομαι στο Υπουργείο Εξωτερικών. Η παρουσία σας εδώ επισφραγίζει τη βούλησή μας να εργαστούμε από κοινού για την εδραίωση τόσο της ίδιας της συνεργασίας μας, όσο και της σταθερότητας και της ασφάλειας στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής.
Η 7η Οκτωβρίου 2023 συντάραξε όχι μόνο την περιοχή μας, αλλά και τον κόσμο ολόκληρο. Είχα ο ίδιος πολλές φορές την ευκαιρία να επισκεφθώ την περιοχή και να αποκτήσω μία καλή εικόνα, επικοινωνώντας με όλα τα εμπλεκόμενα μέρη. Η Ελλάδα τήρησε από την πρώτη μέρα στάση αρχής. Καταδικάσαμε την επίθεση της Χαμάς και ζητήσαμε την άμεση και άνευ όρων απελευθέρωση όλων των ομήρων. Υπογραμμίσαμε την ανάγκη να παραμείνει προτεραιότητα η απρόσκοπτη και συνεχής ροή ανθρωπιστικής βοήθειας σε όλα τα μέρη της Γάζας.
Οι πρόσφατες εξελίξεις είναι ενθαρρυντικές. Οι συμφωνίες που έγιναν οφείλουν να τηρηθούν. Ειδικά ως προς την κατάπαυση του πυρός στη Γάζα, η εκεχειρία δίνει τα αναγκαία κίνητρα για την αναζωογόνηση της πολιτικής διαδικασίας για την επίλυση στη βάση των δύο κρατών σύμφωνα με τα σχετικά Ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, με αναγνώριση του δικαιώματος του Ισραήλ για ειρήνη και ασφάλεια.
Η κατάσταση στη Συρία είναι εξαιρετικά προβληματική. Η Ελλάδα καταδίκασε τις φρικαλεότητες που διαπράχθηκαν εις βάρος αθώων αμάχων, κατεξοχήν Χριστιανών και Αλαουιτών. Η σταθερότητα και η ευημερία της Συρίας είναι προς το συμφέρον της περιοχής. Γι’ αυτό και χαιρετίσαμε τα βήματα προς την εθνική συμφιλίωση. Παρακολουθούμε στενά τη διαδικασία πολιτικής μετάβασης στη Συρία, η οποία, όπως είχα την ευκαιρία να μεταφέρω ο ίδιος στον προσωρινό Πρόεδρο στη Δαμασκό, είναι κρίσιμο να είναι συμπεριληπτική, να διασφαλίζει τη συμμετοχή όλων των εθνοτικών και των θρησκευτικών κοινοτήτων, με σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο, απαλλαγμένη από οποιαδήποτε εξωτερική επιρροή.
Για τους λόγους αυτούς, από κοινού με την Κυπριακή Δημοκρατία, ζητήσαμε από τους Ευρωπαϊκούς θεσμούς η άρση των κυρώσεων της Συρίας να γίνει με τρόπο σταδιακό, να είναι υπό προϋποθέσεις και σε κάθε περίπτωση αναστρέψιμη.
Αναφέρω συχνά ότι η γεωγραφία είναι η μόνη σταθερά σε μια γεωπολιτική εξίσωση.
Ελλάδα-Κύπρος-Ισραήλ σχηματίζουν ένα νοητό τρίγωνο που συνδέει Ευρώπη, Ανατολική Μεσόγειο και Μέση Ανατολή.
Είναι πεποίθησή μας ότι η προώθηση της περιφερειακής συνεργασίας μέσω της διασυνδεσιμότητας καθιστά την περιοχή μας πιο ασφαλή και ανθεκτική σε ένα περιβάλλον γενικότερης αστάθειας.
Προς τούτο:
- στηρίζουμε την ενεργοποίηση της Μόνιμης Γραμματείας του Τριμερούς Σχήματος Συνεργασίας με έδρα τη Λευκωσία για τον καλύτερο συντονισμό μας.
- προσβλέπουμε στη διεύρυνση του σχήματος με την επανενεργοποίηση του «3+1» και τη συμμετοχή των Ηνωμένων Πολιτειών. Το θέμα αυτό είχα την ευκαιρία να το θέσω ο ίδιος στον Υπουργό Εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών στην Ουάσιγκτων, στην πρόσφατη επίσκεψή μου, από τον οποίο είχα καταρχήν θετική ανταπόκριση.
- προωθούμε την ενίσχυση της συνεργασίας και των κοινών μας δράσεων στον τομέα του εμπορίου, της οικονομίας, της προστασίας του θαλάσσιου περιβάλλοντος, της πολιτικής προστασίας και της κυβερνοασφάλειας.
Και, βεβαίως, ιδιαίτερη σημασία αποδίδουμε στη μεταξύ μας ενεργειακή συνεργασία και συνδεσιμότητα, η οποία αναγνωρίζεται και ενθαρρύνεται από το Διεθνές Δίκαιο.
Επιτρέψτε μου να κλείσω με την κορυφαία προτεραιότητα της εξωτερικής μας πολιτικής, το Κυπριακό.
Η Ελληνική Κυβέρνηση, σε σύμπνοια με την Κυπριακή Δημοκρατία, εξήντλησε όλους τους διπλωματικούς διαύλους, έτσι ώστε το Κυπριακό να καταστεί μείζον θέμα στην Ατζέντα του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ.
Στις 17 και 18 Μαρτίου θα βρισκόμαστε στη Γενεύη για τη διευρυμένη συνάντηση που καλεί ο Γενικός Γραμματέας. Θα στηρίζουμε πάντα τις προσπάθειες της Κυπριακής Δημοκρατίας για μια δίκαιη και βιώσιμη λύση, όπως αυτή καθορίζεται στα Ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για μία Διζωνική, Δικοινοτική Ομοσπονδία.
Σε έναν κόσμο γεμάτο προκλήσεις η διαίρεση δεν μπορεί να είναι λύση. Λύση είναι μόνο η σύνθεση. Ως εκ των παλαιότερων μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και ως εκλεγμένο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, η Ελλάδα εργάζεται με γνώμονα την εμπέδωση της ειρήνης και ασφάλειας σε περιφερειακό και παγκόσμιο επίπεδο. Πυξίδα μας παραμένει το Διεθνές Δίκαιο, που σε καιρούς ασύμμετρους είναι το μόνο όχημα βιώσιμης ειρήνης και ευημερίας. Η Ελλάδα, καθολικά αξιόπιστος συνομιλητής σε διμερές και πολυμερές επίπεδο, αποσκοπεί να αποτελέσει τη γέφυρα μεταξύ Βορρά και Νότου, Ανατολής και Δύσης.
Αγαπητοί φίλοι, Κωνσταντίνε και Gideon,
Με αυτές τις σκέψεις σας καλωσορίζω στην Αθήνα και εύχομαι το σχήμα αυτό συνεργασίας μας να διευρυνθεί και να αναβαθμισθεί.
Σας ευχαριστώ.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ, Νίκος Μελέτης από την ΕΡΤ: Αναφερθήκατε πολλές φορές στη συνδεσιμότητα. Ήθελα να ρωτήσω πώς θα αντιμετωπίσετε ένα σημαντικό ζήτημα που αφορά και την ίδια την αξιοπιστία της συνεργασίας, το θέμα της ηλεκτρικής διασύνδεσης GSI, η οποία έχει ανασταλεί προσωρινά λόγω και της προσπάθειας της Τουρκίας να επιβάλλει μέσω αυτού τις διεκδικήσεις της στην περιοχή. Μιας χώρας αναθεωρητικής που κατέχει τη βόρεια Κύπρο, αμφισβητεί την κυριαρχία της Ελλάδας και απειλεί ότι θα απελευθερώσει την Ιερουσαλήμ και συγχρόνως επιμένει ότι δεν θα υλοποιηθεί κανένα έργο στη Μεσόγειο χωρίς την άδειά της.
Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Η απάντηση είναι πάρα πολύ σαφής. Το «Great Sea Interconnector» είναι ένα πρόγραμμα κοινού ενδιαφέροντος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είναι ένα πρόγραμμα διασυνδεσιμότητας μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου και τελικώς Ισραήλ. Θα γίνει και θα ολοκληρωθεί. Μεριμνούμε, έτσι ώστε να μην υπάρξει η οποιαδήποτε εμπλοκή στο έργο αυτό. Αντιλαμβανόμαστε ότι τα έργα διασυνδεσιμότητας είναι πολύ υψηλής σημασίας και για την ενεργειακή σταθερότητα και την ασφάλεια της περιοχής μας, αλλά και για την Ευρώπη ολόκληρη και τον κόσμο. Το πρόγραμμα θα συνεχιστεί με βάση τον προγραμματισμό, ο οποίος θα οριστικοποιηθεί.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ, Αλφόνσος Βιτάλης από το ΡΙΚ: Σε λίγα 24ωρα, 17 και 18 Μαρτίου, θα γίνει η πενταμερής για το Κυπριακό. Και με αυτή την ευκαιρία θα ήθελα να ρωτήσω πρώτα τον κύριο Υπουργό Εξωτερικών του Ισραήλ αν η Κυπριακή Δημοκρατία και η ελληνική πλευρά μπορούν να προσδοκούν σε στήριξη των θέσεών τους για δίκαιη και βιώσιμη λύση του Κυπριακού σε αυτή την 5μερή. Και τους Υπουργούς Εξωτερικών της Ελλάδας και της Κύπρου αν έχουν μία στοιχειώδη αισιοδοξία ότι έχουν καμφθεί οι θέσεις αγκάθια, οι προκλητικές θέσεις της Τουρκίας και θα μπορέσουμε να προχωρήσουν λίγο πιο μακριά αυτές οι συνομιλίες.
Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Η επανεκκίνηση αποτελεί ένα σημαντικό βήμα, έτσι ώστε να λυθεί το πρόβλημα της Κύπρου, το οποίο αποτελεί στην πραγματικότητα ένα πολύ ισχυρό πλήγμα για τη διεθνή νομιμότητα, ένα πεδίο διαίρεσης σε κρίσιμες εποχές. Θεωρώ ότι η στάση της Κυπριακής Δημοκρατίας έχει χαρακτήρα δημιουργικό, ωφέλιμο. Επιχειρεί να συνθέσει υπό τη σκέπη του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών και των Ψηφισμάτων που έχουν ληφθεί, τις αντιθέσεις, οι οποίες υφίστανται. Και υπάρχει η διάθεση εκ μέρους της Κυπριακής Δημοκρατίας να προσέλθει με αυτόν τον δημιουργικό τόνο. Η Ελληνική Κυβέρνηση θα σταθεί αρωγός. Η Κύπρος θα πρέπει και πάλι να ενωθεί. Είναι απαίτηση των καιρών και οφειλόμενο στην ιστορία.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ, Λευτέρης Παπαδήμας από Reuters: Καλησπέρα. Θα ήθελα να ρωτήσω τον κύριο Gideon αν μπορεί να μας πει που βρίσκονται οι συνομιλίες στην Ντόχα και πόσος χρόνος θα χρειαστεί ακόμα, και τους τρεις Υπουργούς αν υπάρχει κάποια νέα πρωτοβουλία για την ανθρωπιστική βοήθεια στη Γάζα.
Γ. ΓΕΡΑΠΕΤΡΙΤΗΣ: Η Ελλάδα υποστηρίζει όλες τις προσπάθειες, έτσι ώστε η ανθρωπιστική βοήθεια να εισέλθει στην περιοχή της Γάζας και να φτάσει σε εκείνους, οι οποίοι αποτελούν στην πραγματικότητα τα θύματα και έχουν την ανάγκη να λάβουν τη βοήθεια αυτή, χωρίς άλλες διαμεσολαβήσεις. Για τον λόγο αυτό, ιδιαιτέρως επαινούμε και την Κύπρο για τον θαλάσσιο διάδρομο «Αμάλθεια», καθώς επίσης και προσπάθειες άλλων χωρών, όπως της Ιορδανίας, να υπάρξει διάχυτη ανθρωπιστική βοήθεια. Όπως και βεβαίως το Ισραήλ, το οποίο έχει μεριμνήσει, έτσι ώστε να ανοίξουν τα περάσματα για να μπορέσει να περάσει μεγαλύτερος αριθμός φορτηγών με ανθρωπιστική βοήθεια. Ιδιαιτέρως θα ήθελα να ευχαριστήσω το Ισραήλ για τη διευκόλυνση που παρείχε. Η Ελλάδα είχε την πρωτοβουλία στην Ευρωπαϊκή Ένωση, έτσι ώστε τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης να λάβουν την υποχρέωση να περιθάλψουν τραυματισμένα παιδιά από τη Γάζα και ασθενείς. Στο πλαίσιο αυτό, υποδεχθήκαμε δέκα παιδιά με τις οικογένειές τους από την Γάζα, τα οποία αυτή τη στιγμή βρίσκονται σε ελληνικά νοσοκομεία και λαμβάνουν περίθαλψη. Αυτό κατέστη δυνατό μέσα και από τη βοήθεια των ισραηλινών και των αιγυπτιακών αρχών.
Θα πρέπει - για μία ακόμη φορά να το τονίσω - να υπάρξει η ειρήνη, η οποία θα εγγυάται την ασφάλεια. Και η ειρήνη και η ασφάλεια είναι το ελάχιστο, το οποίο μπορούμε να απαιτούμε από τις χώρες και από τη διεθνή κοινότητα.