Πορεία μνήμης για τα 74 χρόνια από την αναχώρηση του πρώτου συρμού που μετέφερε Θεσσαλονικείς Εβραίους, θύματα του ναζισμού, στο στρατόπεδο Άουσβιτς - Μπιργκενάου, πραγματοποιήθηκε το μεσημέρι, με κατάληξη τον Παλιό Σιδηροδρομικό Σταθμό.
Εκατοντάδες πολίτες περπάτησαν από την πλατεία Ελευθερίας και το Μνημείο του Ολοκαυτώματος μέχρι τον Παλιό Σταθμό, από τον οποίο ξεκινούσαν από τον Μάρτιο του 1943 «τα τρένα του θανάτου» για τα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης. Στην κορυφή της πορείας τέθηκαν μαθητές από το Ισραήλ με πλακάτ, που ανέφεραν «Ποτέ Ξανά», καθώς και σχολεία της πόλης, ενώ συμμετείχαν επίσημοι και πολίτες.
Την κυβέρνηση εκπροσώπησε στις εκδηλώσεις ο υπουργός Παιδείας Κωνσταντίνος Γαβρόγλου, ενώ παραβρέθηκαν υφυπουργοί, γενικοί γραμματείς υπουργείων, βουλευτές, ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης, ο περιφερειάρχης Κ. Μακεδονίας, εκπρόσωποι της αυτοδιοίκησης και των τοπικών αρχών, η πρέσβης του Ισραήλ στην Ελλάδα, οι ραβίνοι της Θεσσαλονίκης και της Λάρισας, εκπρόσωποι της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης (ΙΚΘ), επιζήσαντες, απόγονοι των θυμάτων του ναζισμού, κ.ά.
«Τριάντα έξι συγγενείς μου έφυγαν για το Άουσβιτς - Μπιργκενάου και άλλα στρατόπεδα. Όλοι χάθηκαν. Επέστρεψε μόνο ο πατέρας μου, ο Ααρών Μπενουζίλ» δήλωσε με συγκίνηση ο εβδομηντάχρονος -μόλις τεσσάρων χρονών τότε - Δαβίδ Μπενουζίλ από τη Λάρισα.
Όπως ανέφερε στην ομιλία της η ιστορικός Ρίκα Μπενβενίστε, τα ξημερώματα της Δευτέρας 15ης Μαΐου 1943 αναχώρησε ο πρώτος συρμός από τον Παλιό Σιδηροδρομικό Σταθμό για το στρατόπεδο 'Άουσβιτς - Μπιργκενάου, με στοιβαγμένους μέσα σε βαγόνια μεταφοράς ζώων τους πρώτους Θεσσαλονικείς εβραίους, οι οποίοι είχαν συλληφθεί και μεταφερθεί εκεί από τον συνοικισμό Βαρόνου Χιρς. Ο συνοικισμός έγινε γκέτο στο οποίο μεταφέρθηκαν στη συνέχεια άλλοι Εβραίοι, μεταξύ των πρώτων, από τους οικισμούς της Αγίας Παρασκευής και του Ρεζί Βαρδάρ.
«Η εξαιρετικά σκληρή αυτή εικόνα επαναλήφθηκε δεκαεννιά φορές μέσα σε έξι μήνες» τόνισε ο πρόεδρος της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης και του Ισραηλιτικού Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου, Δαυίδ Σαλτιέλ, υπογραμμίζοντας ότι πενήντα χιλιάδες Θεσσαλονικείς Εβραίοι έχασαν τη ζωή τους στα «εργοστάσια εξόντωσης», ανάμεσα σε αυτούς και «οι πάνω από δώδεκα χιλιάδες Εβραίοι ήρωες του αλβανικού μετώπου, πολλοί εκ των οποίων επέστρεψαν στην πατρίδα βαριά τραυματισμένοι και ακολούθησαν την ίδια πορεία», και πρόσθεσε: «Δεν έχουμε το δικαίωμα να μείνουμε αδιάφοροι, να στεκόμαστε σιωπηλοί. Οφείλουμε να επενδύσουμε στη μετάδοση των διδαγμάτων του Ολοκαυτώματος προς τις νέες γενιές, ως ασπίδα απέναντι σε όσους σήμερα αμφισβητούν, αρνούνται και παραποιούν το Ολοκαύτωμα. Απέναντι σε αυτούς που ζητούν να εμφυσήσουν το μίσος μέσα από ιδεολογίες ανάλογες με αυτές, που έκριναν τον Εβραίο ένοχο για κάθε κακό και τον δολοφόνησαν έξι εκατομμύρια φορές».
Την εκδήλωση διοργάνωσαν για πέμπτη συνεχή χρονιά ο δήμος Θεσσαλονίκης, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο και η Ισραηλιτική Κοινότητα Θεσσαλονίκης, ενώ συμμετείχε επίσης και το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και το «Αλεξάνδρειο» ΤΕΙ Θεσσαλονίκης.
Στα όσα συνέβησαν στους Εβραίους της Θεσσαλονίκης, αλλά και στην περιπέτεια που για πολλά χρόνια βίωσαν οι ελάχιστοι επιζήσαντες που επέστρεψαν στην πόλη και οι απόγονοι τους, «με τα σπίτια τους καταπατημένα, τις δουλειές τους άφαντες», τους τόπους ταφής και λατρείας κατεστραμμένους, αναφέρθηκε ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Γιάννης Μπουτάρης.
«Ο άνθρωπος έχει μια δυνατότητα ενσυναίσθησης. Υπάρχουν όμως και γι’ αυτό κάποια όρια» είπε ο δήμαρχος Γιάννης Μπουτάρης, υπογραμμίζοντας ότι δύσκολα μπορεί να αντιληφθεί ο ανθρώπινους νους τη διάσταση του μαρτυρίου, στο οποίο υποβλήθηκαν τα θύματα του ναζισμού. Εξήρε επίσης το γεγονός ότι πλέον με την τροπολογία που πέρασε πρόσφατα και οι απόγονοι των θυμάτων μπορούν να αποκτήσουν την ελληνική ιθαγένεια. «Αποτελεί μεγάλη τιμή για όλες και όλους μας» είπε ο δήμαρχος και συνέχισε: «Είμαστε τυχεροί που σας έχουμε μαζί μας».
Στη συμβολή του ΑΠΘ στη διατήρηση της μνήμης, στην ιστορική έρευνα για τα γεγονότα της περιόδου και στις δραστηριότητες της έδρας Εβραϊκών Σπουδών στο ΑΠΘ αναφέρθηκε η αναπληρώτρια πρύτανης ΑΠΘ Αριάδνη Στογιαννίδου, σημειώνοντας ότι από κοινού με το δήμο και άλλους φορείς συμμετέχει σε όλες τις δράσεις και στηρίζει ενεργά την προσπάθεια για να αποκτήσει η πόλη το Μουσείο του Ολοκαυτώματος.
«Μια από τις μελανότερες σελίδες της παγκόσμιας ιστορίας» χαρακτήρισε σε δηλώσεις του, ο περιφερειάρχης Κ. Μακεδονίας Απόστολος Τζιτζικώστας τα όσα συνέβησαν τότε, υπογραμμίζοντας ότι εκτός από την τιμή στη μνήμη αυτών των ανθρώπων, οφείλουμε όλοι να θυμόμαστε ότι η λύση στα σημερινά προβλήματα και στη σημερινή κρίση «δεν είναι οι ακραίες φωνές και ο εξτρεμισμός», αλλά «το να μπορέσουμε ενωμένοι όλοι μαζί, να αντιμετωπίσουμε αυτά τα προβλήματα με ένα συγκεκριμένο σχέδιο και με την προσήλωση και την πίστη ότι μπορούμε να τα καταφέρουμε».
«Είναι πολύ σημαντικό γεγονός» δήλωσε, αναφερόμενη στην εκδήλωση μνήμης, η πρέσβης του Ισραήλ στην Ελλάδα Ιρίτ Μπεν-Αμπά, υπογραμμίζοντας ότι «η νέα γενιά στην Ελλάδα και η νέα γενιά της Θεσσαλονίκης ξέρει την ιστορία της πόλης», πολύ σημαντικό κομμάτι της οποίας είναι και ήταν, όπως είπε, η ισραηλίτικη Κοινότητα της Θεσσαλονίκης «για εκατοντάδες χρόνια». «Είναι τιμή μου να είμαι εδώ σήμερα» επισήμανε η κ. Αμπά.
Πηγές: ιστοσελίδα THETOC.gr (κείμενο) & φωτογραφίες από LIFO.gr
