Aνθρώπινες ιστορίες από την ζωντανή εβραϊκή κοινότητα της πόλης αποτυπώνει η έκθεση «Θεσσαλονικέων Συναγωγές: Άγνωστες πτυχές της τοπικής ιστορίας», που φιλοξενείται από τις 24 Ιανουαρίου 2024 στο Εβραϊκό Μουσείο Θεσσαλονίκης.
Σε πάνελ με φωτογραφίες και κείμενα, μπορεί ο επισκέπτης να πληροφορηθεί μεταξύ άλλων, για τις συναγωγές Ταλμούντ Τορά Αγκαντόλ, Μπεθ Σαούλ και Μοναστηριωτών, για τους γάμους πριν, κατά τη διάρκεια και μετά τον πόλεμο, τα τραγούδια του γάμου, για αφηγήσεις από γκέτο και για μικροϊστορίες της κοινότητας. Δίπλα στους καθημερινούς ανθρώπους, φιλοξενούνται και οι ιστορίες των αρχιραβίνων Χανανιά Κόβο και Ιακώβ Μεΐρ.
Ψηφιακές εφαρμογές που παραχώρησε ο επιστημονικός υπεύθυνος της έκθεσης, αρχιτέκτονας, Ηλίας Μεσσίνας, δείχνουν τις συναγωγές που λειτουργούσαν στη Θεσσαλονίκη πριν το 1940 και πόσες απέμειναν μετά, αποτυπώνοντας την πολιτισμική καταστροφή εξαιτίας του Ολοκαυτώματος.
Την ελπίδα η Πλατεία Ελευθερίας να αποδοθεί στην πόλη ως πάρκο μνήμης, εξέφρασε ο πρόεδρος του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου Ελλάδος και της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης, Δαυίδ Σαλτιέλ, στην ομιλία του στα εγκαίνια.
Επισήμανε ότι πριν το 1940, λειτουργούσαν περίπου 60 συναγωγές και σήμερα έχουν απομείνει τρεις.
Αναφέρθηκε ακόμη, στη συνεργασία του με τον κ. Μεσσίνα για την αναστήλωση συναγωγών, με τελευταία αυτή στην Κω.
Από την πλευρά του, ο κ. Μεσσίνας επισήμανε ότι η έκθεση αναδεικνύει την παρουσία των Εβραίων στην κοινωνική ζωή της πολυπολιτισμικής Θεσσαλονίκης.
Τόνισε ότι τα κτίρια δεν είναι άψυχα, αλλά αποτελούν μέρος της συλλογικής μνήμης, ενώ εξέφρασε την ελπίδα η έκθεση να εμπνεύσει την νεολαία να αναδείξει την ιστορία της πόλης.
Η επιστημονική υπεύθυνη του του Μουσείου δρ. Ξένια Ελευθερίου, τόνισε ότι η ανθρωποκεντρική προσέγγιση της ιστορίας των συναγωγών είναι το στοιχείο που διαφοροποιεί την έκθεση από τις προηγούμενες, πρόσθεσε δε, ότι οι συναγωγές που λειτουργούν σήμερα και τις οποίες επισκέπτονται καθημερινά σχολεία, γίνονται τόποι κατανόησης και αποδοχής του άλλου.
Χαιρετισμό στην εκδήλωση απηύθυναν, ο πρόεδρος του Μουσείου Νίνο Σαλτιέλ, ο πρόεδρος του δημοτικού συμβουλίου Θεσσαλονίκης, Σπύρος Βούγιας, εκπρόσωποι του γραμματέα της κοινοβουλευτικής ομάδας της Νέας Δημοκρατίας, Σταύρου Καλαφάτη και του Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης.
Η έκθεση εντάσσεται στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για την Ημέρα Μνήμης Ελλήνων Εβραίων Μαρτύρων Εβραίων και Ηρώων του Ολοκαυτώματος. Την επιστημονική και οργανωτική επιτροπή απαρτίζουν το Εβραϊκό Μουσείο Θεσσαλονίκης, η κα Ελευθερίου, η Λούσυ Ναχμία και η Λιλή Άντζελ.
