Ο Τζων Κάλεφ-Εζρά, ομότιμος καθηγητής του Ιατρικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, γράφει στην εφημερίδα "Ηπειρωτικός Αγών" (21.4.20) για τη Γιαννιωτοεβραία Ρεβέκκα Γκαμπάι, που έφυγε από τη ζωή στις 20.4.2020, παραμονή της εβραϊκής ημέρας μνήμης του Ολοκαυτώματος:
Λίγες ώρες πριν από την έναρξη της φετινής εβραϊκής ημέρας, που είναι αφιερωμένη στη μνήμη του Ολοκαυτώματος (21 Απριλίου 2020), έφυγε από τη ζωή η Γιαννιωτοεβραία Ρεβέκκα Γκαμπάι, το γένος Νταβίντ. Σε τμήμα μιας από τις φωτογραφίες, που τραβήχτηκαν στις 25 Μαρτίου 1944 στην πλατεία Μαβίλη, σημειώνεται η Ρεβέκκα, μαζί με τη μητέρα της, Φλώρα (φωτο αριστερά). Εκείνη την ημέρα πιάστηκε και εκτοπίσθηκε για ρατσιστικούς λόγους σχεδόν το 1/10 των κατοίκων της πόλης των Ιωαννίνων από γερμανόφωνους κατακτητές και Έλληνες συνεργάτες τους.
Φτάνοντας στο ναζιστικό στρατόπεδο Άουσβιτς, κοντά στην Κρακοβία της σημερινής Πολωνίας, μαζί με άλλους 5.000 συμπατριώτες τους όλων των ηλικιών (όλοι τους είχαν την ατυχία να βγουν από εβραϊκή μήτρα), μια ομάδα γερμανόφωνων γιατρών τους χώρισε σε δυο ομάδες. Η δεκαοκτάχρονη τότε Ρεβέκκα, αλλά όχι η 45χρονη Φλώρα, ήταν ανάμεσα στους 648 εξόριστους αυτής της αποστολής στον θάνατο, για τους οποίους η ιατρική γνωμάτευση ήταν: βραχύχρονη αναβολή της δολοφονίας τους.
Οι υπόλοιποι οδηγήθηκαν αμέσως στους θαλάμους αερίων του υποστρατόπεδου Μπιρκενάου. Η Ρεβέκκα έγινε η κρατούμενη 77056, ένας αριθμός που τη συνόδευσε στο αριστερό της αντιβράχιο σε όλη την υπόλοιπη ζωή. Ήταν ανάμεσα στους λίγους από τους εκτοπισμένους στην Κεντρική Ευρώπη, που το καλοκαίρι του 1945 ήταν ζωντανοί.
Η Ρεβέκκα γύρισε στα Γιάννενα. Παντρεύτηκε τον επίσης γεννημένο στα Γιάννενα Αλμπέρτο Γκαμπάι, που και αυτός «φιλοξενήθηκε» στο Άουσβιτς και σε άλλα κολαστήρια του 3ου Ράιχ. Απέκτησαν και μεγάλωσαν στα Γιάννενα δύο παιδιά.
Η πατρίδα τους, όμως, δεν σταμάτησε να τους πληγώνει. Την εποχή του «Ελλάς Ελλήνων Χριστιανών» ένιωσαν για ακόμα φορά ότι πολλοί συμπατριώτες τους τους θεωρούσαν ξένους. Μετανάστευσαν στο Ισραήλ, όπου η κόρη τους Ρούλα είχε ήδη παντρευτεί τον καταγόμενο από τα Γιάννενα Μεγίρ (Μάριο) Μπαρούχ.
Όλοι τους ουδέποτε ξέχασαν τα Γιάννενα. Περίπου πριν από 20 μήνες οι εγγονές της Ρεβέκκας έκαναν ένα ωραίο δώρο στη μητέρας τους Ρούλα για τα γενέθλιά της. Επισκέφτηκαν μαζί της τον τόπο που γεννήθηκαν οι άμεσοι και οι απώτεροι πρόγονοί τους. Η υγεία της Ρεβέκκας δεν επέτρεψε να τους ακολουθήσει.
Πηγή: ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΟΣ ΑΓΩΝ, 21.4.2020, του Τζων Καλέφ-Εζρά.
* Φωτογραφία επάνω δεξιά: Η Ρεβέκκα Γκαμπάϊ με τα δισέγγονά της στο Ισραήλ.
