Ήταν μεσάνυχτα της 3ης προς 4ης Μαρτίου του 1944, όταν οι Βούλγαροι συνέλαβαν και συγκέντρωσαν τα μέλη της εβραϊκής κοινότητας της Ξάνθης σε μια καπναποθήκη της οδού Σαλαμίνος 1, για να τους οδηγήσουν, λίγες ημέρες μετά, προς τον αφανισμό τους, σε στρατόπεδο συγκέντρωσης των Ναζί στην Τρεμπλίνκα.
Η θλιβερή επέτειος τιμήθηκε το πρωί της 4ης Μαρτίου 2023, στην Ξάνθη, σε μια σεμνή τελετή, που διοργάνωσε το ΠΑΚΕΘΡΑ στο Μνημείο Ολοκαυτώματος στην Πλατεία Ελευθερίας, παρουσία του Δημάρχου Μανώλη Τσέπελη, εκπροσώπων του Προγράμματος Δράσεις Ιστορίας-Μνήμης-Πολιτισμού και του Europe Direct ΑΜΘ, καθώς και του Διευθυντή του Μουσείου της Τρεμπλίνκα Δρ. Edward Kopówka και της Δρος Susy Gruss, από το Ινστιτούτο Salti του Πανεπιστημίου Bar-Ilan του Τελ Αβίβ, που επισκέφθηκαν την περιοχή στο πλαίσιο του περιφερειακού αφιερώματος μνήμης, υπό τον κεντρικό τίτλο: «Η εξόντωση των Εβραίων της ΑΜΘ- 80 χρόνια από το ολοκαύτωμα στην Τρεμπλίνκα». Το Αφιέρωμα τελεί υπό την αιγίδα της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης και του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης και στην Ξάνθη υποστηρίζεται από τον Δήμο Ξάνθης, το Πρόγραμμα Δράσεις Ιστορίας-Μνήμης-Πολιτισμού, το Ίδρυμα Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης, το Europe Direct ΑΜΘ, το Μουσείο της Τρεμπλίνκα (Πολωνία) και το ΠΑΚΕΘΡΑ.
Περισσότερα: ΞΑΝΘΗ: ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ & ΗΜΕΡΙΔΑ ΓΙΑ ΤΗΝ 80ή ΕΠΕΤΕΙΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΞΟΝΤΩΣΗ ΤΩΝ ΕΒΡΑΙΩΝ
Μνήμες από την παρουσία των εβραίων στην Ξάνθη ζωντάνεψαν την Κυριακή 20.2.2022 με τα αποκαλυπτήρια του Μνημείου Ολοκαυτώματος στην Ξάνθη. Το ΚΙΣΕ με τη συνεργασία του Δήμου και το ΠΑΚΕΘΡΑ διοργάνωσε εκδήλωση για τα αποκαλυπτήρια του Μνημείου Ολοκαυτώματος, στο πλαίσιο της Ελληνικής Προεδρίας του IHRA, στην μνήμη των 526 Εβραίων της Ξάνθης που εξοντώθηκαν στο Ολοκαύτωμα. Στη βάση του Μνημείου, το οποίο συμβολικά τοποθετήθηκε στην πλατεία Ελευθερίας της Ξάνθης, έχουν μπει 526 βότσαλα, όσοι οι Εβραίοι της Ξάνθης που εξοντώθηκαν από τους Ναζί, καθώς και τμήματα δυο σιδηροδρομικών ραγών που συμβολίζουν την πορεία τους προς το στρατόπεδο συγκέντρωσης στην Τρεμπλίνκα.
Μετά τα αποκαλυπτήρια του Μνημείου, η Υπουργός Παιδείας Νίκη Κεραμέως, ο Μητροπολίτης Ξάνθης και Περιθεωρίου Παντελεήμων, ο εκπρόσωπος του τοποτηρητή της Μουφτείας, ιμάμης Εμπλιούκ Ραμαντάν και ο Ραββίνος Θεσσαλονίκης Ααρών Ισραέλ, έστειλαν ένα ηχηρό μήνυμα ειρηνικής συμβίωσης Χριστιανών, Μουσουλμάνων και Εβραίων, με την κοινή φωτογράφισή τους μπροστά από το Μνημείο, καθώς η Θράκη αποτελεί πρότυπο αυτής της συμβίωσης.
Περισσότερα: ΤΕΛΕΤΗ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΗΡΙΩΝ ΜΝΗΜΕΙΟΥ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑΤΟΣ ΞΑΝΘΗΣ
Του Θανάση Μουσόπουλου
Αυτές τις μέρες πληροφορήθηκα με συγκίνηση ότι ο Δήμος Ξάνθης, ύστερα από πρόταση του ΠΑΚΕΘΡΑ, στις 20 Φεβρουαρίου οργανώνει εκδήλωση στη μνήμη του Ολοκαυτώματος των Εβραίων της Ξάνθης και αποκαλύπτει στην Πλατεία Ελευθερίας σχετικό Μνημείο.
Με αυτή την ευκαιρία θα ήθελα να βάλω στο χαρτί μερικές μνήμες και σκέψεις, σχετικές με το θέμα των Εβραίων της Ξάνθης.
Μικρός μέναμε στην οδό Τσιμισκή αριθμός 30, και στη διπλανή δίπατη οικοδομή, στο ισόγειο είχε μια καπνική εταιρεία. Ένας υπάλληλος ήταν Εβραίος, νομίζω κατοικούσε στην παλιά πόλη, δε θυμούμαι τ’ όνομά του. Ένας κομψός, σοβαρός κύριος, μεγάλης ηλικίας.