Οδοιπορικό του Βίκτωρα Ισαάκ Ελιέζερ στο Ισραήλ, τον Δεκέμβριο 2016 με αφορμή τη συμμετοχή του στο Jewish Media Summit. Το άρθρο, που δημοσιεύθηκε στην Huffington Post (10.1.2017) και αναδημοσιεύεται παρακάτω, προσεγγίζει πολύπλευρα και σε βάθος πολιτικά ζητήματα και την ιστορία τους, τη σύγχρονη ισραηλινή κοινωνία, και αναλύει τις «μεγάλες αντιθέσεις, αλλά και τις μεγάλες προκλήσεις που σε συνδυασμό με μια ιστορία αγγίζει τις ευαισθησίες των δύο τρίτων της οικουμένης», όπως χαρακτηριστικά υπογραμμίζει στον πρόλογό του ο Β.Ι.Ελιέζερ.
Όσες φορές επισκέπτεται κανείς το Ισραήλ, επιστρέφει πάντα με τα ίδια ερωτηματικά! Πώς είναι δυνατόν να συνυπάρχουν στην ίδια κοινωνία άνθρωποι με τόσο βαθιές πολιτισμικές, θρησκευτικές, κοινωνικές και πολιτικές διαφορές και να δημιουργούν ταυτόχρονα ένα κράτος, το οποίο με απλά λόγια αναπτύσσεται οικονομικά, παρά τις τεράστιες δαπάνες για την αμυντική θωράκιση της χώρας. Οι επενδύσεις στην έρευνα και την υψηλή τεχνολογία δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας, στη βιομηχανία, στην υγεία και στην πράσινη ανάπτυξη.
Μήπως ο πόλεμος τελείωσε; Μήπως το Ισραήλ δεν κινδυνεύει πλέον; Μήπως η τρομοκρατία έπαψε να απειλεί τους Ισραηλινούς; Ή μήπως Ισραηλινοί και Παλαιστίνιοι αποφάσισαν ξάφνου ότι το μίσος δεν ωφελεί κανέναν; Μήπως οι Ορθόδοξοι Χαριντίμ Εβραίοι συνθηκολόγησαν με τους κοσμικούς; Δυστυχώς οι απαντήσεις σε όλα αυτά τα ερωτήματα είναι αρνητικές.
Το Ισραήλ συνεχίζει να είναι το κράτος των μεγάλων αντιθέσεων αλλά και των μεγάλων προκλήσεων που σε συνδυασμό με μια ιστορία που αγγίζει τις ευαισθησίες των δύο τρίτων της οικουμένης, είναι στο κέντρο του παγκόσμιου ενδιαφέροντος παρά το γεγονός ότι ο πληθυσμός του δεν αποτελεί παρά το 0,12% του παγκόσμιου πληθυσμού.
Πώς όμως αντιμετωπίζονται αυτά τα προβλήματα; Υπάρχει άραγε μια ενιαία απάντηση, ή έστω έχει διαμορφωθεί κάποιο κοινωνικό ή πολιτικό υπόβαθρο πάνω στο οποίο θα μπορούσε να θεμελιωθεί η επίλυση τους;
Ιερουσαλήμ
Η πόλη του φωτός. Από τον πύργο του Δαυίδ, ένα παγωμένο βράδυ του Δεκέμβρη, ατενίζεις την ιστορία μίας ολόκληρης πόλης στην οποία διαμορφώθηκαν τρεις διαφορετικές θρησκείες, την οποία διεκδίκησαν Εβραίοι, Χριστιανοί και Οθωμανοί. Στην πόλη που το Δυτικό τείχος του ναού του Σολομώντα, το τείχος των δακρύων, συγκεντρώνει τις προσευχές των Εβραίων όλου του κόσμου, στην πόλη που ο Πανάγιος Τάφος αποτελεί τόπο προσκυνήματος της Χριστιανοσύνης, στην πόλη που το τέμενος Αλ Ακσα είναι ο τρίτος ιερότερος χώρος για τους πιστούς του Ισλάμ.
Η ιστορία της Ιερουσαλήμ στα τείχη της. Περνάει μπροστά από τα μάτια σου... Η σύγχρονη τρισδιάστατη προβολή της συνιστά μια πρωτόγνωρη εμπειρία, αποτέλεσμα συνεργασίας των αρχαιολόγων και των ιστορικών με την πλέον σύγχρονη τεχνολογία.
Και μετά περπατάς... Περπατάς μέσα στην ίδια την ιστορία μιας πόλης, τη νοιώθεις, την αγγίζεις... Γίνεσαι κομμάτι της και ανεβαίνεις, φθάνεις στο παρατηρητήριο και από εκεί ψηλά, από ένα παράθυρο διακρίνεις το Τείχος των Δακρύων, το σταυρό της Εκκλησίας του Πανάγιου Τάφου και το χρυσό τρούλο του τεμένους Ελ Ακσά.
Και εκεί, παρέα με ένα ποτήρι μπύρα, συζητάς με άλλους 50 περίπου δημοσιογράφους εβραϊκών μέσων ενημέρωσης από όλο τον κόσμο, τη σημερινή κατάσταση. Πως είναι δυνατόν, η οργάνωση για την προστασία της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς, η ΟΥΝΕΣΚΟ να έλαβε μια απόφαση η οποία αγνοεί την Εβραϊκή και Χριστιανική διάσταση της Ιερουσαλήμ.
«Η Ιερουσαλήμ δεν είναι το εμπόδιο στην επίτευξη συμφωνίας μεταξύ των Ισραηλινών και των Παλαιστινίων», μου λέει Ισραηλινός συνομιλητής μου. «Η Ιερουσαλήμ χρησιμοποιείται από τους ακραίους Ισλαμιστές ως μέσο φανατικοποίησης των Παλαιστινίων. Γνωρίζουν πολύ καλά ότι εμείς δεν επιθυμούμε και δεν επιδιώκουμε να αλλάξουμε το status quo των ιερών τόπων, είτε των Μουσουλμάνων, είτε των Χριστιανών. Η λύση είναι δεδομένη και την γνωρίζουν τόσο οι Ισραηλινοί όσο και οι Παλαιστίνιοι ηγέτες: Η Ιερουσαλήμ θα παραμείνει πρωτεύουσα του κράτους του Ισραήλ, και αυτό δεν αλλάζει. Γνωρίζουν όμως και οι Παλαιστίνιοι καλά ότι εάν στο πλαίσιο μιας ειρηνευτικής συμφωνίας ανακηρύξουν τις περιοχές του Αραβικού τομέα της πόλης ως πρωτεύουσα του δικού τους κράτους, το Ισραήλ δεν θα αντιδράσει».
Ο κύκλος των συναντήσεων - οι διαφορετικές προσεγγίσεις
Μια διεθνής διάσκεψη 50 δημοσιογράφων Εβραϊκών Μέσων Ενημέρωσης, που προσκλήθηκαν από το Γραφείο Τύπου της Ισραηλινής κυβέρνησης, δεν θα μπορούσε παρά να αποτελέσει ένα σημαντικό βήμα προβολής των πολιτικών θέσεων τόσο των Ισραηλινών κομμάτων όσο και των εκπροσώπων της Παλαιστινιακής κοινής γνώμης.
«Είναι ακόμα ρεαλιστική η λύση των δύο κρατών για δύο λαούς;», είναι το βασικό ερώτημα που πλανάται στις εργασίες της Διάσκεψης.
Αρνητική είναι η απάντηση της Τσίπι Χοτοβέλι, υφυπουργού εξωτερικών και βουλευτού του συντηρητικού κόμματος Λικούντ, που αποτελεί τον κορμό της κυβέρνησης συνασπισμού του Μπενιαμίν Νετανυάου. «Επί 25 χρόνια προσπαθούν όλες οι πλευρές να εφαρμόσουν τη λύση που προέβλεπαν οι συμφωνίες του Οσλο, χωρίς επιτυχία. Αποδείχθηκε ότι αυτή η πρόταση δεν είναι εφαρμόσιμη», μας λέει η Ισραηλινή αξιωματούχος. «Και ποια είναι η λύση που θα εγγυηθεί τον εβραϊκό και δημοκρατικό χαρακτήρα του κράτους του Ισραήλ;» την ρωτάω, και η απάντηση δεν αργεί να έρθει εκπλήσσοντας το ακροατήριο: «Η λύση των δύο κρατών δεν είναι πλέον ρεαλιστική, πρέπει να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε εναλλακτικές προτάσεις». Η υφυπουργός εξωτερικών σε απόλυτη διάσταση απόψεων με τον ίδιο της τον πρωθυπουργό, τουλάχιστον στο επίπεδο των διακηρύξεων! Και όμως στο Ισραήλ, αυτό είναι δυνατόν!
Στον αντίποδα η βουλευτής Σταβ Τσαφίρ, ηγετικό στέλεχος του αντιπολιτευομένου εργατικού κόμματος, η οποία επιμένει ότι η μόνη λύση που διασφαλίζει τα συμφέροντα του Ισραήλ είναι η συμφωνία για τη δημιουργία δύο κρατών για δύο λαούς. «Η κυβέρνηση πρέπει να πάψει να κτίζει οικισμούς στη Δυτική όχθη του Ιορδάνη και ο Μπίμπι (το υποκοριστικό όνομα του Ισραηλινού πρωθυπουργού) οφείλει να καθίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με τον Μαχμούντ Αμπάς. Η συνέχιση της σημερινής κατάστασης δεν εξυπηρετεί το Ισραήλ. Απογοητεύει τους Παλαιστινίους και τους στρέφει σε πιο ακραίες θέσεις περιορίζοντας και το περιθώριο συμβιβασμών που θα μπορούσε να δεχθεί ο Αμπάς. Ταυτόχρονα όμως υπονομεύεται ο εβραϊκός χαρακτήρας του κράτους μας και η ίδια η δημοκρατία μας. Διότι η λύση τους ενός κράτους για δύο λαούς, όπως την υποστηρίζουν τα κόμματα της δεξιάς, είτε μακροπρόθεσμα θα αλλοιώσουν την πληθυσμιακή σύνθεση της χώρας είτε θα την οδηγήσουν σε μέτρα καταστολής εναντίον μιάς μεγάλης μειοψηφίας που θα είναι αντίθετα με τις δημοκρατικές μας αξίες». Μία νέα ταλαντούχος πολιτικός, μόλις 34 ετών, που θεωρείται ως ένα πρόσωπο που θα παίξει καταλυτικό ρόλο στις πολιτικές εξελίξεις στο Ισραήλ.
Ο Ισραηλινός υπουργός παιδείας, Ναφταλί Μπένετ, και αρχηγός του κόμματος «Εβραϊκή Εστία», που μετέχει στον κυβερνητικό συνασπισμό, υιοθετεί μια διαφορετική θέση. Ο λόγος του ευθύς και καθαρός: «Η λύση των δύο κρατών υφίσταται. Στη Λωρίδα της Γάζας υπάρχει ήδη ένα Παλαιστινιακό κράτος με μία Παλαιστινιακή κυβέρνηση. Δεν υπάρχει κανένας λόγος να ιδρυθεί ένα δεύτερο Παλαιστινιακό κράτος στην Ιουδαία και τη Σαμάρεια, τα οποία είναι εδάφη τα οποία ανήκουν στο Ισραήλ και για το λόγο αυτό οι οικισμοί είναι νόμιμοι. Όσοι εκ των Παλαιστινίων επιθυμούν να ζήσουν στο δικό τους κράτος μπορούν εύκολα να μεταβούν στη Γάζα. Αυτή είναι η πρόταση που εγώ καταθέτω στο τραπέζι...». Είναι σαφές ότι ο Ναφταλί Μπένετ εκπροσωπεί τις πλέον σκληροπυρηνικές απόψεις των Ισραηλινών εποίκων, οι οποίες όμως γίνονται ανεκτές από τον Μπενιαμίν Νετανυάου, παρά το γεγονός ότι προκαλούν τη διεθνή απομόνωση του κράτους του Ισραήλ.
Ο Γιαΐρ Λαπίντ, αρχηγός του κεντρώου κόμματος «Γιες Ατιντ (Υπάρχει μέλλον)», υπερασπίζεται τη γραμμή των δύο κρατών για δύο λαούς, πιέζοντας τον Νετανυάου να πάψει να ενδίδει στις πιέσεις των Θρησκευτικών κομμάτων και των εποίκων. «Σήμερα δεν υπάρχει πλέον Αριστερά και Δεξιά. Σήμερα ο αγώνας διεξάγεται ανάμεσα σε αυτούς που πιστεύουν στο μίσος και σε αυτούς που πιστεύουν ότι μπορούμε να δημιουργήσουμε μαζί, ανάμεσα στο θετικό και στο αρνητικό. Το κέντρο απέναντι στους εξτρεμιστές. Η παγκοσμιοποίηση και ο πατριωτισμός μπορούν να συνεργασθούν για να δημιουργήσουν μια νέα κατάσταση από την οποία θα ωφεληθούν όλοι... Θέλω το Ισραήλ να είναι τόσο ισχυρό ώστε να μπορεί να αποτρέπει τον πόλεμο», τόνισε ο Γιαΐρ Λαπίντ τον οποίο οι δημοσκοπήσεις φέρουν να κερδίζει τις περισσότερες έδρες σε περίπτωση πρόωρων εκλογών.
Η συνάντηση με τέσσερις Παλαιστινίους δημοσιογράφους εξελίσσεται σε μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα συζήτηση. «Η Παλαιστινιακή κοινή γνώμη στη Δυτική όχθη δεν αντέχει άλλο την κατοχή, δεν αντέχει τον εξευτελιστικό έλεγχο στα σημεία ελέγχου, και όσο οι οικισμοί επεκτείνονται τόσο βαθαίνει η απογοήτευση των Παλαιστινίων», επισημαίνουν οι συνομιλητές μας και τονίζουν ότι ταυτόχρονα ενισχύεται και η επιρροή της Χαμάς. «Δεν μπορεί ο Ισραηλινός πρωθυπουργός να ισχυρίζεται ότι είναι έτοιμος για διαπραγματεύσεις χωρίς προαπαιτούμενα και την ίδια ώρα να δημιουργεί τετελεσμένα γεγονότα τα οποία δεν αφήνουν κανένα περιθώριο διαπραγμάτευσης... η συνέχιση της σημερινής κατάστασης ενθαρρύνει τη βίαιη αντίσταση και αυτό μας οδηγεί σε αδιέξοδα, σε μια εποχή μάλιστα όπου ο ρόλος των μέσων κοινωνικής δικτύωσης είναι καταλυτικός. Η διάδοση μιάς ανεξέλεγκτης είδησης ή μια υπερβολή μπορεί να οδηγήσει σε ανεξέλεγκτες καταστάσεις», τονίζουν οι Παλαιστίνιοι δημοσιογράφοι. Ο Ελίας Ζαναμίρι είναι ακόμα πιο συγκεκριμένος: «Όσο το Ισραήλ συνεχίζει να εφαρμόζει αυτή την πολιτική και η πολιτική διαπραγμάτευση είναι παγωμένη, τόσο αυξάνεται ο κίνδυνος η Παλαιστινιακή Αρχή να άρει την αναγνώριση του κράτους του Ισραήλ όπως διακηρύχθηκε στις συμφωνίες του Οσλο».
Ο Πρωθυπουργός
Μπορεί κάποιος να διαφωνεί με τον Μπενιαμίν Νετανυάου, με την πολιτική του διαδρομή, και τις πολιτικές του αποφάσεις. Δύσκολα όμως θα αρνηθεί ότι πρόκειται για ένα χαρισματικό ηγέτη, ο οποίος έχει την ικανότητα να αφουγκράζεται το σφυγμό των συνομιλητών του, να προσδιορίζει το κλίμα που επικρατεί σε μία συνάντηση και να προσαρμόζει ανάλογα την εκφορά του λόγου του. Στην αίθουσα τύπου λοιπόν του Υπουργείου Εξωτερικών, προσέρχεται ο Ισραηλινός Πρωθυπουργός, κεφάτος και άνετος, έτοιμος να συζητήσει με δημοσιογράφους Εβραϊκών Μέσων ενημέρωσης. Νοιώθει ότι βρίσκεται σε ένα οικείο και φιλικό περιβάλλον και αυτό τον διευκολύνει να ξεδιπλώσει τα μηνύματα που ό ίδιος επιθυμεί να στείλει προς διάφορες κατευθύνσεις, γνωρίζοντας βέβαια ότι πολλοί εξ ημών, ιδιαίτερα από την Αμερική, δεν του παρέχουν την υποστήριξη που ό ίδιος θα επιθυμούσε. Οι διάλογοι απολαυστικοί:
- Νετανυάου: «Πείτε μου, τι θέλετε να ρωτήσετε. Είμαι στη διάθεση σας»
- Δημοσιογράφος: «Τι γίνεται με την πρόσβαση των γυναικών στο Τείχος των Δακρύων; Μας είχατε υποσχεθεί ότι θα τακτοποιούσατε νομοθετικά και το θέμα της αναγνώρισης των άλλων ρευμάτων του Εβραϊσμού.
- Νετανυάου: «Ακούστε, από την εποχή της ίδρυσης του κράτους, από την εποχή του Μπεν Γκουριόν, κάνουμε συμβιβασμούς και κρατάμε την ισορροπία στις σχέσεις Κράτους -Θρησκείας. Όπως ξέρετε τα Θρησκευτικά κόμματα στο Ισραήλ προέρχονται από τους Ορθόδοξους Εβραίους, και οι Αρχιραβίνοι αρνούνται την αναγνώριση των άλλων ρευμάτων του Εβραϊσμού. Εμείς όμως συνεργαζόμαστε άριστα με όλους τους Εβραίους της Διασποράς. Έχετε δίκιο όμως, είναι ένα πρόβλημα που μας αφορά όλους, διεξάγουμε ένα διάλογο και ελπίζω ότι σύντομα θα έχουμε θετικά αποτελέσματα. Περιμένω όμως να με ρωτήσετε για τη διεθνή απομόνωση του Ισραήλ!»
Ακολουθεί σειρά ερωταπαντήσεων σε διάφορα άλλα θέματα, και επιτέλους γίνεται η πολυπόθητη για τον Μπίμπι ερώτηση:
- Δημοσιογράφος: Πείτε μας κ. πρωθυπουργέ, για την διεθνή απομόνωση του Ισραήλ.
- Νετανυάου: «Πολύ ωραία, πείτε μου με πόσους ηγέτες κρατών και υπουργούς εξωτερικών έχω συναντηθεί μέσα στο 2016. Θα σας πω εγώ. Με 250. Θα με ρωτήσετε τώρα που οφείλεται αυτή η επιτυχία. Πρωταρχικά στον υπουργό εξωτερικών του Ισραήλ. (Ο Μπενιαμίν Νετανυάου έχει και το χαρτοφυλάκιο του υπουργού εξωτερικών, γέλια στην αίθουσα). Οι σχέσεις με τις ΗΠΑ παραμένουν στενές. Οι σχέσεις μας με τη Κίνα, τη Ρωσία και την Ινδία ανθούν σε όλα τα επίπεδα. 48 από τις 52 χώρες της Αφρικής ζητούν να συνεργασθούν μαζί μας για την κατασκευή υποδομών. Με τις περισσότερες χώρες της Νοτίου Αμερικής έχουμε στενές οικονομικές σχέσεις και σύντομα θα επισκεφθώ και την Αργεντινή. Αύριο (8/12/16) φθάνουν εδώ ο Έλληνας πρωθυπουργός Τσίπρας και ο Κύπριος πρόεδρος Αναστασιάδης και θα υπογράψουμε συμφωνίες συνεργασίας μεταξύ των οποίων αφορά και στη δημιουργία κοινού επιτελείου αντιμετώπισης φυσικών καταστροφών. Πέραν λοιπόν του υπουργού εξωτερικών, η επιτυχία αυτή οφείλεται σε τρία γράμματα: «Τ - Τ - P». Πείτε μου τι συμβολίζουν αυτά τα τρία γράμματα!
- Δημοσιογράφος: Το πρώτο «Τ» σχετίζεται με την Τορά (το ιερό βιβλίο των Εβραίων).
- Νετανυάου: Δεν το είχα σκεφθεί, αλλά είναι μια καλή πρόταση που θα θέτω στους θρησκευτικούς εταίρους μου στο κυβερνητικό συνασπισμό! (Γέλια από τους δημοσιογράφους). Λοιπόν το πρώτο «Τ» αφορά στη «Τρομοκρατία». Διαθέτουμε το καλύτερο δίκτυο πληροφοριών και συστημάτων ασφαλείας. Όλες οι χώρες που απειλούνται από τη τρομοκρατία επιδιώκουν τη συνεργασία μαζί μας. Το δεύτερο «Τ» αφορά στη «Τεχνολογία». Διαθέτουμε το υψηλότερο επίπεδο έρευνας υψηλής τεχνολογίας. Τα περισσότερα συστήματα προστασίας δεδομένων στα κινητά σας τηλέφωνα είναι Ισραηλινής προέλευσης. Οι περισσότερες εταιρείες υψηλής τεχνολογίας έρχονται και επενδύουν στη χώρα μας. Είμαστε μόλις το 0,12% του παγκόσμιου πληθυσμού και απορροφούμε το 20% των παγκοσμίων επενδύσεων υψηλής τεχνολογίας. Και το «P», το «Ρ» λοιπόν αφορά στην ειρήνη (Peace). Είναι διάχυτη η επιθυμία μας για ειρήνη. Όταν με επισκέπτονται ξένοι ηγέτες, τους προκαλώ να πάνε στη Ραμάλα, 12 λεπτά από την Ιερουσαλήμ, και να πουν στον Μαχμούντ Αμπάς ότι είμαι έτοιμος να τον συναντήσω και να συζητήσω μαζί του για όλα τα θέματα, χωρίς προαπαιτούμενα. Επιστρέφουν με δικαιολογίες, και τελικά η συνάντηση δεν γίνεται. Αντιλαμβάνονται όμως ότι εγώ είμαι έτοιμος να συζητήσω τα πάντα και η άρνηση δεν προέρχεται από εμάς».
Στα σύνορα με τη Γάζα
Η άφιξη στα σύνορα του Ισραήλ με τη Γάζα, είναι πάντα μια ξεχωριστή εμπειρία, έστω και εάν τα θερμά επεισόδια μεταξύ των δύο πλευρών είναι σε ύφεση. Στο πέρασμα Κερεμ Σαλόμ, η ένταση είναι διάχυτη, οι στρατιώτες και οι πολιτικοί υπάλληλοι ευδιάθετοι αλλά προσεκτικοί. Ο διοικητής του περάσματος, ένας τύπος ηλιοκαμένος από τον ήλιο της ερήμου του Νέγκεβ, γύρω στα 50, με μία κοτσίδα, θυμίζει περισσότερο τραγουδιστή της ροκ παρά διοικητή ενός από τους πλέον επικίνδυνους συνοριακούς σταθμούς. Ο Αμι Σέκεντ, μας υποδέχεται στο κέντρο επιχειρήσεων. «Από το πέρασμα αυτό τροφοδοτείται με αγαθά ο πληθυσμός της Γάζας. Θέλω να σας πω, ότι εχθροί μας δεν είναι οι κάτοικοι της Γάζας. Εχθροί μας είναι η Χαμάς. Προσωπικά δεν έχω κανένα πρόβλημα να σκοτώσω έναν τρομοκράτη. Έχουμε όμως πρόβλημα να αφήσουμε αθώους ανθρώπους να πεινάσουν. 900 φορτηγά με διάφορα αγαθά περνούν ημερησίως από το πέρασμα αυτό. Το 2014 πέρασαν συνολικά 69000 φορτηγά, το 2015 πέρασαν 153000, ενώ το 2016 πέρασαν 190000 φορτηγά», εξηγεί ο Αμι. Από το κέντρο επιχειρήσεων περπατάμε προς τους 8 εμπορευματικούς σταθμούς. Ισραηλινά φορτηγά μεταφέρουν τα εμπορεύματα που έχουν παραγγελθεί από τους Αξιωματούχους της Παλαιστινιακής Αρχής οι οποίοι έχουν την ευθύνη τροφοδοσίας των κατοίκων της Γάζας.
Στην είσοδο κάθε σταθμού ελέγχονται τα εμπορεύματα με ειδικό Scanner με στόχο να αποτραπούν ανθρώπινες απώλειες. Στη συνέχεια μεταφορτώνονται σε φορτηγά της Παλαιστινιακής Αρχής τα οποία μεταφέρουν τα εμπορεύματα για 400 μέτρα, έως την έξοδο του περάσματος, στην πλευρά της Γάζας. Από εκεί μεταφορτώνονται σε άλλα φορτηγά των Παλαιστινίων της Γάζας για να φθάσουν στους τελικούς αποδέκτες των αγαθών. «Το πέρασμα Κερεμ Σαλόμ είναι στην ουσία η μοναδική δίοδος εφοδιασμού των κατοίκων της Γάζας με αγαθά για τη στοιχειώδη επιβίωση τους, αφού το πέρασμα στα σύνορα της Γάζας με την Αίγυπτο παραμένει κλειστό. Και αυτό διότι ενώ ο Αιγυπτιακός στρατός μάχεται εναντίον των πυρήνων του ISIS που έχουν στρατοπεδεύσει στη χερσόνησο του Σινά, η Χαμάς συνεργάζεται με το ISIS» εξηγεί ο συνταγματάρχης Tsidki. «Γνωρίζουμε ότι το τσιμέντο και άλλα υλικά κατασκευών μπορούν να χρησιμοποιηθούν και για πολεμικούς σκοπούς εναντίον μας, όπως έκαναν με τη διάνοιξη των τούνελς το 2014. Για το λόγο αυτό δημιουργήσαμε μια πλατφόρμα στο Internet, όπου οι Παλαιστίνιοι κατασκευαστές της Γάζας υποβάλλουν λίστα με τα συγκεκριμένα υλικά και τις ποσότητες που χρειάζονται για την κατασκευή κάθε έργου. Την πλατφόρμα αυτή την διαχειρίζονται αξιωματούχοι της Παλαιστινιακής Αρχής και ελέγχεται από την αποστολή της UNRA (των Ηνωμένων Εθνών). Με το τρόπο αυτό γνωρίζουμε και ελέγχουμε τους παραλήπτες των υλικών αυτών. Στην ουσία διαχειριζόμαστε τους κινδύνους, με στόχο να αποτρέψουμε ανθρώπινες απώλειες», τονίζει ο Αμι Σακέντ.
Το 2014, ο Ισραηλινός στρατός ανακάλυψε και κατέστρεψε 33 υπόγεια τούνελς που ξεκινούσαν από τη Γάζα και κατέληγαν στο Ισραηλινό έδαφος. «Σήμερα έχουμε τα απαραίτητα συστήματα ελέγχου κινήσεων και θορύβων που θα μπορούσαν να εξελιχθούν σε υπόγεια τούνελ» εξηγεί η εκπρόσωπος της στρατιωτικής δύναμης που ελέγχει τα σύνορα με τη Γάζα.
Σντερότ: H πόλη που στέκεται όρθια παρά τους βομβαρδισμούς
Σντερότ, η πόλη που απέχει μόλις ένα χιλιόμετρο από τη Γάζα. Από το 2006 έχει δεχθεί 24000 ρουκέτες. Δεκαπέντε δευτερόλεπτα. Τόσος είναι ο χρόνος για να σωθείς από την ώρα της εκτόξευσης και τον ήχο της σειρήνας μέχρι να φθάσεις στο καταφύγιο. 6000 καταφύγια για τους 25000 κατοίκους της πόλης. «Τσέβα αντόμ (κόκκινο χρώμα)» και ο πανικός απογειώνεται στα πρόσωπα των παιδιών και των ηλικιωμένων για να προλάβουν να μπουν στα καταφύγια, που βρίσκονται σε κάθε τετράγωνο, στα σχολεία, δίπλα από στάσεις λεωφορείων, στα εστιατόρια και στις καφετέριες. Οι τράπεζες χρησιμοποιούνται επίσης ως καταφύγια, και οι πόρτες ανοίγουν αυτομάτως με το άκουσμα της σειρήνας. Οι δάσκαλοι, οι νηπιαγωγοί χρησιμοποιούν το σύνθημα «κόκκινο χρώμα» στις ασκήσεις των παιδιών και το ίδιο κάνουν σε πραγματικές συνθήκες βομβαρδισμού. «Τρέχουμε όλοι μαζί στα καταφύγια και τραγουδάμε για να μην ακούσουμε το κρότο της έκρηξης, που μπορεί να είναι και λίγα μέτρα μακριά από το καταφύγιο μας» μου λέει η Chava, δασκάλα σε δημοτικό σχολείο της πόλης. «Η ζωή όμως συνεχίζεται και είμαστε εδώ και ζούμε μια κανονική ζωή», μου λέει η ηλικιωμένη ιδιοκτήτρια και μαγείρισσα του ψητοπωλείου «Ελί», που ήρθε από το Μαρόκο το 1961 και μου δείχνει απέναντι τη καφετέρια που είναι γεμάτη από νέους. «Έχουμε μάθει να ζούμε με τις ρουκέτες, φοβόμαστε αλλά την πόλη μας δεν την εγκαταλείπουμε, halas, όλα θα πάνε καλά», λέει χαμογελώντας προσφέροντας το παραδοσιακό χούμους με το πικάντικο μπουρέκι.
«Δεν πρόκειται για το δικό μου μέλλον, πρόκειται για το δικό τους μέλλον, εμείς απαντάμε με ανακατασκευή και δημιουργία»
Λίγα μέτρα πιό κάτω, στο Δημαρχείο της πόλης, κατεβαίνουμε στο θωρακισμένο υπόγειο κέντρο επιχειρήσεων. Μας υποδέχεται ο Δήμαρχος, ο Αλόν Νταβίντι, ένα νέος 42 ετών, γέννημα θρέμμα της πόλης Σντερότ. Μας ξεναγεί στο κέντρο διαχείρισης κρίσεων και μας δείχνει τον τρόπο με τον οποίο ελέγχεται ολόκληρη η πόλη και πως εντοπίζεται άμεσα το σημείο που πέφτει κάθε ρουκέτα. Από το κέντρο αυτό συντονίζονται όλες οι υπηρεσίες, στρατός, αστυνομία, πυροσβεστική, ασθενοφόρα και νοσοκομεία.
«Είμαστε μια πόλη με πολλές προκλήσεις παρά τις ρουκέτες. Ο πληθυσμός μας διπλασιάσθηκε τα τελευταία δέκα χρόνια. Το 2006 είμασταν 12000 κάτοικοι, σήμερα είμαστε 25000. Σήμερα είναι όλα ήσυχα. Εάν έρθετε όμως σπίτι μου, θα διαπιστώσετε ότι τα δύο από τα πέντε παιδιά μου υποφέρουν από εφιάλτες. Είκοσι μέτρα από το σπίτι μου έπεσε ρουκέτα. Κάθε παιδί, κάθε άνθρωπος σε αυτή την πόλη έχει βιώσει την έκρηξη μιας ρουκέτας. Έχουμε δημιουργήσει κέντρα ψυχικής θεραπείας και κοινωνικής υποστήριξης για να βοηθήσουμε τους συμπολίτες μας να ξεπεράσουν τα προβλήματα που προκαλούνται από τις εκρήξεις των ρουκετών. Και εάν στο παρελθόν κοιτάζαμε τι συμβαίνει μόνο στον ουρανό, από το 2014 προσπαθούμε να δούμε τι γίνεται και κάτω από τη γη. Μόλις ένα χιλιόμετρο από εδώ οι άνθρωποι επενδύουν δισεκατομμύρια για να κτίσουν υπόγεια τούνελ. Αντί να επενδύουν στην εκπαίδευση και στο μέλλον, επενδύουν στις ρουκέτες» λέει ο Αλόν Νταβίντι και συνεχίζει: «Δεν πρόκειται για το δικό μου μέλλον. Πρόκειται για το δικό τους μέλλον. Εμείς δίνουμε κίνητρα για επενδύσεις υψηλής τεχνολογίας στην πόλη μας. Στο κολλέγιο Σαπίρ, λειτουργεί η σχολή τηλεπικοινωνιών στην οποία σπουδάζουν 6000 φοιτητές οι οποίοι στη συνέχεια αποροφούνται από την αγορά εργασίας που δημιουργούμε σε όλη την ευρύτερη περιφέρεια της πόλης». Στην ερώτηση ποιά θα ήταν η καταλληλότερη μέθοδος ώστε να σταματήσουν οι ρουκέτες, η απάντηση του Νταβίντι είναι απλή: «Έρχονται διπλωμάτες και εκπρόσωποι μη κυβερνητικών οργανώσεων και με ρωτούν την ίδια ερώτηση. Τους λέω απλά να σταματήσουν τη χρηματοδότηση της Γάζας για δήθεν ανθρωπιστικούς σκοπούς και να χρηματοδοτήσουν επενδύσεις βιομηχανικής και αγροτικής παραγωγής στη Γάζα. Να δημιουργήσουν δουλειές για τους πολίτες της Γάζας, να μπορούν να ζήσουν χωρίς να έχουν ανάγκη από τους μηχανισμούς της Χαμάς. Μόνο εάν εξασφαλίσουν ένα καλύτερο βιοτικό επίπεδο τότε και τα παιδιά τους θα έχουν ένα καλύτερο μέλλον από αυτό που τους υπόσχεται η Χαμάς στο μετά θάνατο παράδεισο». Πως κατάφερε να αναπτύξει την πόλη κάτω από αυτές τις δύσκολες συνθήκες; Ο 42χρονος Δήμαρχος εξηγεί: «Πριν από δύο χρόνια, το καλοκαίρι ξεκίνησαν να εκτοξεύουν ρουκέτες εναντίον μας μου είπαν: Κλείσε τα σχολεία, κλείσε τα μαγαζιά. Τους είπα όχι, δεν κλείνω τίποτε, θα συνεχίσουμε τη ζωή μας και θα λάβουμε μέτρα προστασίας του πληθυσμού. Συνεχίσαμε να ζούμε κανονικά, και οι κάτοικοι δεν εγκατέλειψαν την πόλη τους, αντίθετα ο πληθυσμός της πόλης μας αυξάνεται και συνεχίζουμε να κτίζουμε μια όμορφη πόλη. Εμείς απαντάμε με ανακατασκευή και δημιουργία. 3000 διαμερίσματα κτίζονται σήμερα, που προορίζονται για πολίτες που θα έρθουν να μείνουν στη Σντερότ. Εάν αυτοί θέλουν να μας καταστρέψουν, εμείς κτίζουμε και αναπτύσσουμε τον τόπο μας.».
[Φωτογραφίες: Β.Ι.Ελιέζερ - Πηγή: Huffington Post, 10.1.2017]