Μια σημαντική έκθεση φωτογραφικού υλικού με τίτλο «Γερμανικό ναζιστικό στρατόπεδο θανάτου Konzentrationslager Auschwitz» θα πραγματοποιηθεί στη Δημοτική Πινακοθήκη Ιωαννίνων από τις 22 Οκτωβρίου έως τις 8 Νοεμβρίου.

Η έκθεση παρουσιάζει με συνοπτικό τρόπο τις σημαντικότερες φάσεις της λειτουργίας του στρατοπέδου συγκέντρωσης του Auschwitz, τις ρίζες του ναζιστικού κινήματος, καθώς και στοιχεία για τη γερμανική πολιτική του τρόμου στην κατεχόμενη Πολωνία.

Την έκθεση ετοίμασε ομάδα ιστορικών από το Μουσείο Άουσβιτς – Μπίρκεναου και η μετάφραση των κειμένων και η εκτύπωση των πινακίδων έγινε σε συνεργασία με την πρεσβεία Πολωνίας στην Αθήνα. Η πόλη των Ιωαννίνων, η οποία θρήνησε πολλά θύματα της ναζιστικής θηριωδίας, θα είναι ο τέταρτος σταθμός της έκθεσης, η οποία έχει παρουσιαστεί στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και τα Καλάβρυτα. 

Η έκθεση αποτελείται από 31 πινακίδες, τοποθετημένες χρονολογικά και θεματικά. Οι βασικοί άξονες αφορούν την εξόντωση των Εβραίων στο Auschwitz, το πολιτικό πλαίσιο και το ξεκίνημα της λειτουργίας του στρατοπέδου, τους πολλαπλούς τρόπους εξόντωσης των κρατουμένων, τις συνθήκες διαβίωσης, την τρομοκρατία και την πείνα, τις μορφές αντίστασης και βοήθειας προς τους κρατούμενους από τον έξω κόσμο, τα ιατρικά πειράματα και την αποκάλυψη των εγκλημάτων. Οι ξεχωριστές πινακίδες παρουσιάζουν συγκεκριμένες ομάδες θυμάτων, όπως οι σοβιετικοί αιχμάλωτοι πολέμου, οι Ρομά, οι γυναίκες και τα παιδιά. Η πινακίδα 14 περιέχει πληροφορίες και φωτογραφικό υλικό σχετικά με την μεταφορά στο Auschwitz σχεδόν 55.000 ελλήνων πολιτών εβραϊκής καταγωγής. Στο Ολοκαύτωμα έχασε την ζωή του περίπου το 97% των εβραίων κατοίκων της πόλης της Θεσσαλονίκης και περίπου το 82% όλων των εβραίων κατοίκων της Ελλάδας.

του ΣΤΑΥΡΟΥ ΖΟΥΜΠΟΥΛΑΚΗ​​

Tετάρτη 19 Σεπτεμβρίου έπεσε φέτος η 10η του μηνός Τισρί, η καθορισμένη ημερομηνία εορτασμού του Γιομ Κιπούρ, της Ημέρας του Εξιλασμού, της πιο μεγάλης εορτής του ιουδαϊσμού. Είναι η ημέρα τη μετάνοιας και της συγχώρησης των αμαρτιών, το Σάββατο των Σαββάτων. Την ημέρα αυτή τηρείται απόλυτη νηστεία, για είκοσι πέντε τουλάχιστον ώρες δεν τρώνε και δεν πίνουν τίποτε. Η εορτή θεμελιώνεται στο Λευιτικό (23.27-32. Στη μακρά ιστορία της ιουδαϊκής λατρείας πολλά λατρευτικά έθιμα συνδέθηκαν με την εορτή αυτή, διαφορετικά από εποχή σε εποχή και από κοινότητα σε κοινότητα. 

Βρέθηκα φέτος για την εορτή του ιλασμού στα ρωμανιώτικα Γιάννενα, καλεσμένος από τον φίλο Μωυσή Ελισάφ, πρόεδρο της Ισραηλιτικής Κοινότητας της πόλης. Η κοινότητα είναι μικρή και σιγοσβήνει. Απαρτίζεται από πενήντα μέλη μεγάλης ηλικίας. Η συναγωγή έχει γίνει στην ουσία μουσείο, δεν υπάρχει θρησκευτική ζωή. Η μόνη μέρα που ζωντανεύει είναι, τα τελευταία χρόνια, το Γιομ Κιπούρ, όπου συνάζονται τριακόσιοι περίπου άνθρωποι. Ερχονται Γιαννιώτες Εβραίοι από όλο τον κόσμο, από την Αμερική, τον Καναδά, το Ισραήλ, στον τόπο τους ή στον τόπο των προγόνων τους, για μία μόνο μέρα, προκειμένου να συνεορτάσουν τη μεγάλη γιορτή. Είναι αληθινά συγκινητικό! Μέσα στη σύναξη βρίσκονταν φέτος –και αυτό είναι ακόμη πιο συγκινητικό– και τρεις Γιαννιώτισσες που εκτοπίστηκαν από τα Γιάννενα στο Αουσβιτς και γύρισαν ζωντανές. Οι υπόλοιποι εορταστές ήταν από την Αθήνα και άλλες πόλεις της Ελλάδος, υπήρχαν και κάμποσοι Εβραίοι τουρίστες που έτυχε να βρίσκονται τη μέρα αυτή στα Γιάννενα, καθώς και λίγοι χριστιανοί φίλοι της κοινότητας. Ο χαρακτήρας της σύναξης ήταν κοινωνικός, να ξανανταμώσουν συγγενείς, φίλοι και γνωστοί. Καθώς τα κείμενα της λατρείας είναι στα εβραϊκά ή στα αραμαϊκά, κανείς σχεδόν δεν καταλάβαινε τίποτε, ελάχιστοι μόνο μπορούσαν να παρακολουθούν, κυρίως εκείνοι που ζουν στο Ισραήλ. Οσο για τη νηστεία, από ό,τι κατάλαβα, μετριούνται στα δάχτυλα αυτοί που την τήρησαν. Η θρησκευτική ζωή είναι ανύπαρκτη στις φθίνουσες εβραϊκές κοινότητες της Ελλάδος. Είναι κοινότητες μνήμης, αυτό που τις συνέχει ακόμη είναι η μνήμη, η μνήμη κυρίως του Ολοκαυτώματος: δεν υπάρχει Ελληνας Εβραίος που να μην έχει χάσει δικούς του στο Ολοκαύτωμα.