Της Σοφίας Παπαδοπούλου
Στους Εβραίους μαθητές της Θεσσαλονίκης την περίοδο του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και του Ολοκαυτώματος ήταν αφιερωμένη η φετινή (14η) εκδήλωση στη μνήμη του Δαυίδ Τιάνο (David Tiano), υπαλλήλου του αμερικανικού προξενείου από το 1920, που συνελήφθη και εκτελέστηκε από τις ναζιστικές κατοχικές δυνάμεις τον Φεβρουάριο του 1942.
Η φετινή διάλεξη στη μνήμη του Δαυίδ Τιάνο από την Αγγελική Γαβριήλογλου και τον Χρίστο Χατζηιωαννίδη, μέλη της ομάδας (μαζί με τον Χρήστο Πανουργιά) ερευνητικού προγράμματος της Έδρας Εβραϊκών Σπουδών του ΑΠΘ και του Εβραϊκού Μουσείου Θεσσαλονίκης, είχε ως θέμα τη "Χαρτογράφηση της Μνήμης: Οι εβραίοι μαθητές της Θεσσαλονίκης στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και το Ολοκαύτωμα" (Mapping the Memory: Jewish students of Salonica in WWII and the Holocaust).
Στόχος της έρευνας, όπως είπαν οι εισηγητές, είναι "να κρατήσουμε ζωντανή τη μνήμη των χιλιάδων παιδιών που χάθηκαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης".
Στη σημασία διατήρησης της ιστορικής μνήμης του Ολοκαυτώματος, αλλά και τον ρόλο που αναμένεται να διαδραματίσει προς αυτή την κατεύθυνση το Μουσείο Ολοκαυτώματος που πρόκειται να ανεγερθεί στη Θεσσαλονίκη στάθηκε στον χαιρετισμό του στην εκδήλωση ο επιτετραμμένος της αμερικανικής πρεσβείας στην Ελλάδα Ντέιβιντ Μπέργκερ (David Burger).
Σε κλίμα συγκίνησης πραγματοποιήθηκε στις 26.1.2020 στην κατάμεστη από κόσμο αίθουσα της αποθήκης Δ’ στο λιμάνι Θεσσαλονίκης, η εκδήλωση για την Εθνική Ημέρα Μνήμης των Ελλήνων Εβραίων Μαρτύρων και Ηρώων του Ολοκαυτώματος.
Πρώτος ανέβηκε στο βήμα ο πρέσβης του Ισραήλ, Yossi Amrani, ο οποίος τόνισε στην ομιλία του ότι κανένα άλλος έθνος δεν έχει στοχοποιηθεί προκειμένου να εξουδετερωθεί επειδή θεωρήθηκε διαφορετικό. «Πρέπει να το θυμόμαστε. Αυτό το Ολοκαύτωμα είναι τραγωδία. Μείναμε με μνήμες, ούτε καν με πέτρες ή με τάφους παρά μόνο με στάχτες», δήλωσε. Δεν παρέλειψε ωστόσο να υπογραμμίσει την ευθύνη όλης της Ευρώπης για το έγκλημα που συντελέστηκε. Όπως δήλωσε, η Ήπειρος χρεοκόπησε [ηθικά], καθώς κάποιοι συνεργάστηκαν με τους ναζί, κάποιοι πήραν τις περιουσίες, κάποιοι άρπαξαν τη γη και ακόμα δεν θέλουν να την επιστρέψουν». «Είναι η τραγωδία της ανθρωπότητας, η αποτυχία του κόσμου, των θρησκειών, των φιλοσοφιών που δεν την απέτρεψαν», σημείωσε τέλος και έκλεισε την ομιλία του διερωτώμενος αν είμαστε καλύτεροι από τότε.
Περισσότερα: ΗΜΕΡΑ ΜΝΗΜΗΣ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑΤΟΣ 2020 ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Το Σχολείο μας βραβεύθηκε για το οπτικοακουστικό υλικό του εκπαιδευτικού προγράμματος με τίτλο: «Η διαχρονική χρήση του κτηρίου του σχολείου μας ως φορέας πολιτισμού και ενίσχυσης της εβραϊκής ταυτότητας» από το Μουσείο Σχολικής Ζωής και Εκπαίδευσης του Εθνικού Κέντρου Έρευνας και Διάσωσης Σχολικού Υλικού στον 6ο Μαθητικό Διαγωνισμό με θέμα: «Στιγμές από την ιστορία του Σχολείου μας» στο αμφιθέατρο του Μουσείου Ακρόπολης, το Σάββατο 9 Νοεμβρίου 2019.
Το σχέδιο εργασίας εκπονήθηκε από τον κ. Στέφανο Διαμαντή και την κα Φλώρα Σαλτιέλ με τη γενικότερη εποπτεία και προώθηση της Διευθύντριας κας Εύας Σαουλίδου – Σεβή στο πλαίσιο των πολιτιστικών προγραμμάτων με τους μαθητές και μαθήτριες της Ε΄ τάξης: Ειρήνη Απαλάκη, Άννα Βενουζίου, Αγιαλά Ισραέλ, Ιωάννα Κουδούνη, Αλίκη Καράσο, Σάμι Πέρεζ & Λίλιαν Δ.
Τους συγχαίρουμε και τους ευχόμαστε να έχουν πάντοτε ενδιαφέρουσες αναζητήσεις.
ΙΧΝΗΛΑΤΩΝΤΑΣ ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΜΑΣ…
Το σχολείο της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης είναι ένα σχολείο με ιερό σκοπό τη διατήρηση της εβραϊκής ταυτότητας και με ιδιαίτερους στόχους, την ενίσχυση της μνήμης της εβραϊκής ιστορίας και τη διδασκαλία της εβραϊκής γλώσσας.
Περισσότερα: ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ της ΙΣΡΑΗΛΙΤΙΚΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
Της Παγώνας Λαψάτη
Το Εβραϊκό Μουσείο λειτουργεί από το 2001. Στόχος της δημιουργίας του ήταν η διατήρηση της μνήμης των Εβραίων της Θεσσαλονίκης και η συγκέντρωση κειμηλίων που μαρτυρούν τη μακρόχρονη παρουσία τους στην πόλη. Με αφορμή τα εγκαίνια της νέας πτέρυγας, που έγιναν την περασμένη εβδομάδα, ο Ευάγγελος Χεκίμογλου, curator του ΕΜΘ, μας μιλάει για τη νέα φάση στην οποία εισέρχεται το μουσείο μετά την επέκτασή του, για την επανασύνδεσή του με την παλιά εβραϊκή γειτονιά, αλλά και τη σημασία του για τους Εβραίους σε ολόκληρο τον κόσμο.
Ποια η σχέση του Εβραϊκού Μουσείου με την περιοχή όπου βρίσκεται;
Το μουσείο στεγάζεται στην εμπορική στοά «Τζεντίντ Χαν» επί της οδού Αγίου Μηνά, που αποτελεί το βόρειο άκρο της εβραϊκής συνοικίας Τοπ Χανέ. Στη διάρκεια των τελευταίων 120 χρόνων, η περιοχή φιλοξένησε πολλές εναλλαγές εμπορικών χρήσεων, στεγάζοντας από ψαράδικα, τυπογραφεία, γραφεία εφημερίδων και τραπεζών μέχρι βιοτεχνίες ένδυσης και εμπόρους με διαχρονική την παρουσία των Εβραίων. Μετά τη δεκαετία του 1980, οι επιχειρήσεις μεταφέρθηκαν σε άλλα σημεία της πόλης και το μέρος παρήκμασε. Το μουσείο, σε συνδυασμό με τη λειτουργία του βιβλιοπωλείου του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης, αλλά και την πρόσφατη πεζοδρόμηση της Αγίου Μηνά, συνέβαλε καταλυτικά ώστε η γειτονιά να αποκτήσει και πάλι ζωή.
Περισσότερα: ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ EΥΑΓΓΕΛΟΥ ΧΕΚΙΜΟΓΛΟΥ, ΕΦΟΡΟΥ ΤΟΥ ΕΒΡΑΪΚΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
Σιωπηλή, αλλά έμπρακτη συγνώμη στους 50.000 Εβραίους της Θεσσαλονίκης, οι οποίοι ήταν απόντες από τους εορτασμούς της απελευθέρωσης της πόλης από τους Ναζί, στις 30 Οκτωβρίου του 1944 εκφράστηκε την Κυριακή 3.11.2019 με performative (επιτελεστική) πορεία και ανάγνωση κειμένων και ποιημάτων.
Πολίτες της Θεσσαλονίκης ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα φορέων που συνδιοργάνωσαν την εκδήλωση με τίτλο μεγίστη απουσία/ένοχη σιωπή/σιωπηλή συγνώμη και συμμετείχαν στην πορεία προς τιμήν των νεκρών-απόντων, σιωπηλά ως έκφραση εσωτερικής προσωπικής συγγνώμης.
Η πορεία ξεκίνησε από την πλατεία Ελευθερίας, με την παρουσίαση φωτογραφιών από το Μαύρο Σάββατο του Ιουλίου του 1942, την απαρχή του εκτοπισμού και της εξόντωσης των Εβραίων της Θεσσαλονίκης.
Στη συνέχεια διασχίζοντας τη Λεωφόρο Νίκης οι συμμετέχοντες στην Πορεία Σιωπηλής Συγνώμης σταμάτησαν στην πλατεία Αγίας Σοφίας όπου διαβάστηκε η περιγραφή του Γιώργου Ιωάννου για την ημέρα της απελευθέρωσης της Θεσσαλονίκης. Μέσω της Εγνατίας Οδού η πορεία κατέληξε στο campus του ΑΠΘ, στο μνημείο του Εβραϊκού Κοιμητηρίου, όπου έγινε ανάγνωση ποιημάτων και ερμηνεία τραγουδιών.
Περισσότερα: ΣΙΩΠΗΛΗ ΠΟΡΕΙΑ ΜΝΗΜΗΣ ΓΙΑ τους ΕΒΡΑΙΟΥΣ της ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΠΟΥ ΧΑΘΗΚΑΝ ΣΤΟ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ