Με σειρά σημαντικών και ποικίλων εκδηλώσεων, που διοργάνωσαν η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου και η Ισραηλιτική Κοινότητα Ρόδου, σηματοδοτήθηκε η επέτειος των 75 χρόνων από την εκτόπιση των Εβραίων της Ρόδου και της Κω και την εξόντωσή τους στο Άουσβιτς. Οι εκδηλώσεις ξεκίνησαν στις 19.7.2019 και ολοκληρώθηκαν στις 24.7.2019, με το ανοιχτό φόρουμ εισηγήσεων αφιερωμένων σε ιστορίες εβραϊκών οικογενειών της Ρόδου, τις οποίες  αναβίωσαν οι ομιλητές βασισμένοι στα ιταλικά αρχεία που ανακαλύφθηκαν και ψηφιοποιήθηκαν πρόσφατα. HΔιευθύντρια των ΓΑΚ Ρόδου Ειρήνη Τόλιου, ο ιστορικός Μάρκο Κλεμέντι που ανακάλυψε το ξεχασμένο αρχείο, ο Βαντίμ Αλτσκάν, εκπρόσωπος του Μουσείου Ολοκαυτώματος των ΗΠΑ, που ψηφιοποίησε το αρχείο, ήταν μεταξύ των εισηγητών του φόρουμ.

Σε όλη τη διάρκεια της εβδομάδας των εκδηλώσεων η συμμετοχή του κόσμου -από την Ελλάδα και το εξωτερικό- ήταν μεγάλη ενώ, όπως κάθε χρόνο, συγκινητική ήταν η επιστροφή πολλών εβραϊκών οικογενειών του εξωτερικού και η επανασύνδεσή τους με τον τόπο καταγωγής τους.

Καινοτομία των φετινών εκδηλώσεων ήταν η πορεία Μνήμης, που έγινε στις 23.7.2019. Μια συμβολική πορεία που ξεκίνησε από το μνημείο του Ολοκαυτώματος, στην Μεσαιωνική Πόλη της Ρόδου, και κατέληξε στο λιμάνι, στο σημείο όπου πριν 75 χρόνια οι Εβραίοι της Ρόδου και της Κω είχαν ξεκινήσει το χωρίς επιστροφή ταξίδι τους.

Της ΡΟΔΟΥΛΑΣ ΛΟΥΛΟΥΔΑΚΗ

Ψηλά στη λεωφόρο Καλλιθέας, στο ύψος του νεκροταφείου του Ταξιάρχη, αλλά από την μπροστινή πλευρά, βρίσκεται το νεκροταφείο της Ισραηλιτικής Κοινότητας.

Επιβλητικό, φροντισμένο, με τους τάφους των πάλαι ποτέ ραβίνων που έζησαν στη Ρόδο σε περίοπτη θέση και τους τάφους των υπολοίπων να φανερώνουν την ευημερία μιας τάξης που κάποτε κυριαρχούσε στην εμπορική ζωή του νησιού. Κάποτε, πριν ξεσπάσει ο πόλεμος και οι Γερμανοί πάρουν 2.500 ψυχές για τα κρεματόρια. Επέζησαν γύρω στους 100 Ροδίτες Εβραίους που σκορπίστηκαν σ’ όλη τη γη. Όλη τους την υπόλοιπη ζωή θυμόντουσαν όμως όσα δεν ξέχασαν ποτέ.

Κι αυτό που διαπίστωσα όταν μίλησα με το Σάμι που τον οδήγησαν στο Άουσβιτς στα 13 του, τη Στέλλα στα 18, και τον Βιτόριο Χασόν στα 15 του, είναι πως όσο καλά κι αν έζησαν τη ζωή τους μετά τη φρίκη των στρατοπέδων συγκέντρωσης, από τα κολαστήρια δεν ξέφυγαν ποτέ στην πραγματικότητα ούτε καν σήμερα που είναι όλοι τους γύρω στα 90.