Της Σοφίας Παπαδοπούλου
Το ημερολόγιο έδειχνε 24 Μαρτίου 1917 και στο σπίτι του λευκοσιδηρουργού Αβραάμ Μπουρλά και της συζύγου του Ρασέλ, στην οδό Βενιζέλου, στη Θεσσαλονίκη, γέλια και χαρές συνόδευαν τον ερχομό του γιου τους Ιντό στον κόσμο. Τότε, τίποτα δεν προμήνυε το «γκρίζο» σύννεφο που έμελλε να σκεπάσει την πόλη λίγους μήνες αργότερα, με τη μεγάλη πυρκαγιά του Αυγούστου, η οποία αφάνισε από τον χάρτη ολόκληρες συνοικίες. Αλλά ούτε και το «μαύρο» της ναζιστικής θηριωδίας, δυόμισι δεκαετίες αργότερα, που έκοψε βίαια το νήμα της ζωής της συντριπτικής πλειοψηφίας των Εβραίων της Θεσσαλονίκης.
Ο Ιντό Μπουρλά ήταν από τους λιγοστούς Εβραίους της Θεσσαλονίκης που κατάφερε να διαφύγει τη σύλληψη και τη μεταφορά στα στρατόπεδα θανάτου της ναζιστικής μηχανής θανάτου. Κατάφερε επίσης να ξαναστήσει, μέσα στις στάχτες που άφησε πίσω του ο πόλεμος και το Ολοκαύτωμα, τη ζωή του και να χαράξει, μαζί με τον αδελφό του Μωύς (πατέρα του νυν προέδρου και διευθύνοντα συμβούλου της Pfizer Άλμπερτ Μπουρλά), τη δική του ξεχωριστή πορεία στην ιστορία της ποτοποιίας στη μεταπολεμική Θεσσαλονίκη.
Το 1988, το ΚΙΣΕ με την έγκριση του ΟΣΕ, ανέγειρε στον Σιδηροδρομικό Σταθμό Λιανοκλαδίου αναθηματική στήλη στη μνήμη των Ελλήνων Εβραίων που στη διάρκεια της Κατοχής εργάστηκαν στα καταναγκαστικά έργα για την αποκατάσταση του σιδηροδρομικού δικτύου και στη συνέχεια εκτοπίστηκαν στα ναζιστικά στρατόπεδα του θανάτου.
Το ΚΙΣΕ πληροφορήθηκε ότι αυτή η αναμνηστική στήλη μετά την ανακαίνιση του Σταθμού από την Ferrovie dello Stato Italiane Group (FSI), στην οποία πωλήθηκε η ΤΡΑΙΝΟΣΕ, δεν υπάρχει πια και απέστειλε την παρακάτω επιστολή στον Υπουργό Υποδομών & Μεταφορών Κώστα Καραμανλή και στον Διευθύνοντα Σύμβουλο της TΡΑΙΝΟΣΕ Φίλιππο Τσαλίδη.
«Αξιότιμε κ. Υπουργέ,
Θα θέλαμε να θέσουμε υπόψη σας το θέμα της αφαίρεσης της αναθηματικής πλάκας από τον Σιδηροδρομικό Σταθμό Λιανοκλαδίου, η οποία είχε τοποθετηθεί το 1988, στην μνήμη 500 Ελλήνων Εβραίων που στη διάρκεια της Κατοχής εργάστηκαν στα καταναγκαστικά έργα για την αποκατάσταση του σιδηροδρομικού δικτύου και στη συνέχεια εκτοπίστηκαν στα ναζιστικά στρατόπεδα του θανάτου, βρίσκοντας τραγικό τέλος, μαζί με τα έξι εκατομμύρια των Εβραίων της Ευρώπης, θυμάτων του Ολοκαυτώματος.
Ο Δήμος Ξάνθης στις 4 Μαρτίου 2001, σε συνεργασία με το ΚΙΣΕ, εντοίχισε στην καπναποθήκη της οδού Σαλαμίνος, σημείο απ΄ όπου ξεκίνησε η εκτόπιση και η εξόντωση των Εβραίων της Ξάνθης, μία αναμνηστική πλάκα στη μνήμη των Εβραίων που χάθηκαν κατά το Ολοκαύτωμα.
Το ΚΙΣΕ πληροφορήθηκε από δημοσιεύματα του τοπικού τύπου ότι η αναμνηστική αυτή πλάκα εξαφανίστηκε από το σημείο όπου είχε τοποθετηθεί και απέστειλε την παρακάτω επιστολή στον Δήμαρχο της Ξάνθης Εμμανουήλ Τσέπελη:
«Αξιότιμε κ. Δήμαρχε,
Πληροφορηθήκαμε ότι η αναθηματική πλάκα, στη μνήμη των Εβραίων της Ξάνθης, θυμάτων του Ολοκαυτώματος, που είχε αναρτηθεί από τον Δήμο σας το 2001 στην καπναποθήκη επί της οδού Σαλαμίνος 1, έχει εξαφανιστεί.
Ένα νέο podcast και βίντεο στη σειρά "Under the Olive Tree” που παρουσιάζει η Πρεσβεία του Ισραήλ, προσφέρει μια ενδιαφέρουσα ματιά στην ιστορία της εβραϊκής ζωής στην Ελλάδα τα τελευταία 200 χρόνια.
Η Ρίκα Μπενβενίστε, καθηγήτρια στο Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, και ο Ραβίνος Αθηνών Γκαμπριέλ Νεγκρίν συζητούν για την ιστορία των εβραϊκών κοινοτήτων στην Ελλάδα, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους, την κοινοτική τους ζωή και τις σχέσεις τους με την ευρύτερη ελληνική κοινωνία. Δίνεται έμφαση στην τραγωδία και την καταστροφή της εβραϊκής ζωής κατά τη διάρκεια της φρικτής περιόδου του Ολοκαυτώματος. Τέλος, οι δύο συνομιλητές περιγράφουν τι σημαίνει να είναι κανείς Έλληνας Εβραίος σήμερα.
Μπορείτε να ακούσετε το podcast ΕΔΩ ή να παρακολουθήσετε το βίντεο ΕΔΩ
ΠΗΓΗ: ιστοσελίδα capital.gr, 28.3.2021
Το πρώτο βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών, στην τάξη των Ηθικών και Πολιτικών Επιστημών, για το 2020, απονεμήθηκε στους Ιακώβ Σιμπή και Καρίνα Λάμψα για το βιβλίο τους «Η Διάσωση- Η σιωπή του κόσμου, η αντίσταση στα γκέτο και τα στρατόπεδα, οι Έλληνες Εβραίοι στα χρόνια της Κατοχής», (Εκδόσεις ΚΑΠΟΝ, β΄ έκδοση εμπλουτισμένη με νέα στοιχεία, 2021).
Η απονομή έγινε στις 23 Μαρτίου 2021, κατά τη Διαδικτυακή Πανηγυρική Συνεδρία της Ακαδημίας Αθηνών για τον εορτασμό της 200ής επετείου από την Ελληνική Επανάσταση.
Το βιβλίο Η ΔΙΑΣΩΣΗ, που πρωτοκυκλοφόρησε το 2012, είναι βασισμένο σε ανέκδοτο αρχειακό υλικό και ερευνά σε βάθος τις προσπάθειες για τη διάσωση των Ελλήνων Εβραίων, αποκαλύπτοντας νέα στοιχεία και ρίχνοντας φως σκοτεινές σελίδες της Κατοχής.
Περισσότερα: ΒΡΑΒΕΙΟ ΑΚΑΔΗΜΙΑΣ ΑΘΗΝΩΝ 2020 ΣΤΗ «ΔΙΑΣΩΣΗ» των Ι. ΣΙΜΠΗ και Κ. ΛΑΜΨΑ