της Μαργαρίτας Πουρνάρα

Ενα παγωμένο πρωινό του 2003, ο ταχυδρόμος χτύπησε το κουδούνι του Μορίς Σουστιέλ. Είναι διακεκριμένος Γάλλος γιατρός με ειδίκευση στην καρδιολογία και στη θεραπευτική ύπνωση. Tου παρέδωσε ένα δέμα με γραμματόσημα ελληνικά. Η προέλευσή του ήταν η Θεσσαλονίκη. Ανοίγοντάς το βρήκε ένα κουτί γεμάτο από παλιές κιτρινισμένες φωτογραφίες, καρτ ποστάλ, μικροαντικείμενα από τη θεία του Ραχήλ Σουστιέλ, την τελευταία συγγενή που είχε απομείνει από τη σεφαραδίτικη οικογένεια του πατέρα του Ζοζέφ. Πολλοί συγγενείς του είχαν χαθεί στο Ολοκαύτωμα, η θεία είχε πεθάνει και η τελευταία της επιθυμία ήταν να αποσταλεί το δέμα στον ανιψιό της στη Γαλλία. 

Κάπως έτσι, χωρίς να το περιμένει ούτε να το έχει φανταστεί, ο Μορίς ξεκίνησε έναν ανάπλου στην ιστορία των προγόνων του και της διάσωσής τους κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Το παρελθόν τους χωρίς να είναι κρυφό, δεν ήταν και απολύτως διαυγές, καθώς οι επιζήσαντες σπάνια μιλούν. Ο Σουστιέλ γράφει υπνωτιστικά και αν πιάσεις το βιβλίο του «Λεωφόρος Ωσμάν 146» που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις του «Εξάντα», σε τραβά σε έναν άλλο κόσμο. Στη διαδρομή των σεφαραδιτών Εβραίων που σκόρπισαν από τη Θεσσαλονίκη σε όλη την υφήλιο.

Την Κυριακή 17.2.2019 η ομάδα «Με ΠΑΡΕΑ - χρωματίζουμε τη ζωή - www.meparea.gr» με πρωτοβουλία του κ. Βαγγέλη Βανταράκη διοργάνωσε στη Ζάκυνθο αντιφασιστική πεζοπορία για τους εβραίους της Ζακύνθου, καθώς και για τον ηρωισμό των Ζακυνθινών που έσωσαν εβραίους συμπολίτες τους. Στο πλούσιο πρόγραμμα της πορείας συμμετείχε ο Ζακυνθινός Μωυσής Μόρδος, ο οποίος απηύθυνε χαιρετισμό κατά την προβολή του ντοκιμαντέρ.

Ο κ. Μωυσής Μόρδος γράφει για την εκδήλωση στο facebook: «Χθες, έζησα κάτι το πρωτόγνωρο! Μία λαοθάλασσα από 250 συμπατριώτες μου της Ζακύνθου, συμμετείχαν στην αντιφασιστική πεζοπορία. Η συμμετοχή αυτή, ξεπέρασε κάθε προσδοκία! Αυτοί οι άνθρωποι απέδειξαν ότι η Ζάκυνθος αξίζει τον τίτλο "ΤΟ ΝΗΣΙ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΝ"!

Μετά από μία πανέμορφη πεζοπορία στις καταπράσινες πλαγιές της Ζακύνθου, φθάσαμε στο ιστορικό Εβραϊκό Νεκροταφείο του νησιού. Νεκροταφείο που στα άγια χώματά του έχουν ταφεί οι πρόγονοί μου, με τελευταία τη γιαγιά μου Ρεβέκκα Μόρδου το 1954. Τέτοιο πλήθος κόσμου, το Νεκροταφείο μας δεν είχε δει ποτέ! 250 άνθρωποι, παρακολούθησαν με μεγάλο ενδιαφέρον και σεβασμό την ξενάγηση που έγινε από εμένα. Ήταν υπέροχες και συγκινητικές στιγμές που θα θυμάμαι για πάντα! Εν συνεχεία κατηφορίσαμε στον κινηματογράφο Φώσκολος στον οποίο 150 άτομα της πεζοπορίας, παρακολούθησαν το ντοκιμαντέρ «Life will smile» όπου ο διασωθείς Χαϊμ Κωσταντίνης αφηγείται τη μοναδική στην Ευρώπη διάσωση των Εβραίων της Ζακύνθου, χάρις εις τον Μητροπολίτη Χρυσόστομο, το Δήμαρχο Λουκά Καρρέρ και το Ζακυνθινό λαό!

Με αφορμή τα 76 χρόνια από το Ολοκαύτωμα των Καβαλιωτών Εβραίων, το Ινστιτούτο Κοινωνικών Κινημάτων και Ιστορίας Καπνού (Ι.Κ.Κ.Ι.Κ) με την Ισραηλιτική Κοινότητα Καβάλας και με τη συνεργασία του δήμου Καβάλας, της ΔΗΜΩΦΕΛΕΙΑ, του Μουσείου Καπνού και της Περιφερειακής Ενότητας Καβάλας, συνδιοργάνωσαν μία συγκινητική εκδήλωση μνήμης.

Η εκδήλωση με τίτλο «76 χρόνια από το Ολοκαύτωμα των Καβαλιωτών Εβραίων», πραγματοποιήθηκε στην ασφυκτικά γεμάτη αίθουσα της Δημοτικής Καπναποθήκης, στην πλατεία Καπνεργάτη, το απόγευμα της Παρασκευής 8 Μαρτίου 2019. Η εκδήλωση, μεταξύ άλλων περιείχε εισαγωγική, ιστορικού χαρακτήρα, ομιλία για το Ολοκαύτωμα η οποία έγινε από τον ιστορικό, Επίκουρο Καθηγητή του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, Άγγελο Παληκίδη.

Μάλιστα, για την εκδήλωση αυτή βρέθηκαν πολλοί Εβραίοι, απόγονοι Καβαλιωτών Εβραίων από το Ισραήλ στην Καβάλα. Το «παρών» στην εκδήλωση έδωσε πλήθος αυτοδιοικητών, οι βουλευτές Καβάλας, καθώς και δεκάδες υποψήφιοι για τις Δημοτικές και Περιφερειακές εκλογές.

Ο ιστορικός Μουσικοφιλολογικός Σύλλογος της Άρτας ΣΚΟΥΦΑΣ, σε συνεργασία με τον Δήμο Αρταίων προγραμματίζει και φέτος εκδηλώσεις για να τιμήσει τη μνήμη των Εβραίων της πόλης που εξοντώθηκαν στο Ολοκαύτωμα. 

Στο πλαίσιο της διοργάνωσης θα γίνει προβολή φωτογραφικού υλικού σχετικού με την Ισραηλιτική Κοινότητα της Άρτας, με τίτλο "Για να θυμάσαι τη Ροζίνα". 

Για τον εμπλουτισμό των φωτογραφικών ντοκουμέντων ΑΝΑΖΗΤΕΙΤΑΙ φωτογραφικό υλικό μέσω των αρτινών Εβραίων και των απογόνων τους που ζουν στην Αθήνα ή και σε άλλες πόλεις. Οποιαδήποτε φωτογραφία θα αξιολογηθεί -είτε περιέχει πρόσωπα είτε τοπία από την Άρτα- ενώ οι φωτογραφίες μπορεί να είναι είτε προπολεμικές είτε μεταπολεμικές.

Οι Αρτινοί Εβραίοι μπορούν να στείλουν οικογενειακές τους φωτογραφίες -σκαναρισμένες σε υψηλή ανάλυση- στον κ. Θεοχάρη Βαδιβούλη (δικηγόρο – γραφολόγο και γνωστό ιστοριοδίφη της εβραϊκής κοινότητας της Άρτα), ο οποίος διεξάγει την έρευνα αυτή (τηλ: 6955 475476, email: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από κακόβουλη χρήση. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε την Javascript για να τη δείτε. )

Όσοι επιθυμούν να συμβάλλουν αλλά δεν έχουν την τεχνική δυνατότητα, μπορούν να αποταθούν στο ΚΙΣΕ (τηλ. 210 32 44 315), το οποίο θα αναλάβει να βγάλει ηλεκτρονικά αντίγραφα των φωτογραφιών τους, διασφαλίζοντας το πρωτότυπο υλικό.

Οποιαδήποτε φωτογραφία μπορεί να αποδειχθεί σημαντική τόσο για την προβολή, όσο και για την ιστορική έρευνα γενικότερα!

Η πρώτη προβολή του υλικού, στο "Για να θυμάσαι τη Ροζίνα",  θα γίνει το Σάββατο 23/03/2019, στην αίθουσα του Συλλόγου ΣΚΟΥΦΑΣ και ώρα 18:00, ενώ η δεύτερη προβολή (ειδικά για την εβραϊκή νεολαία που θα επισκεφθεί την Άρτα εκείνη την ημέρα), θα γίνει την Κυριακή 24/03/19, στην Δημοτική Πινακοθήκη και ώρα 16:45’. Η παρουσίαση του φωτογραφικού υλικού θα γίνει από τον κ. Θεοχάρη Βαδιβούλη.