Το νέο παιδικό βιβλίο με τίτλο «Αστεράκι μου…» της συγγραφέως Ζωής Γεροστάθη παρουσιάστηκε στις 17.2.2020 στο Μεταξουργείο, από τις Εκδόσεις Πηγή, τον Σύλλογο Εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Ν. Μαγνησίας και την Ισραηλιτική Κοινότητα Βόλου.

Το βιβλίο προσεγγίζει το Ολοκαύτωμα με παιδιά μικρής ηλικίας και παρά το γεγονός ότι τα σοκάρει καταφέρνει να νιώσουν τις αξίες του ανθρωπισμού και αποδοχής του διαφορετικού. Μιλώντας στη «Θ» η συγγραφέας για το βιβλίο της ανέφερε ότι «ξεκίνησε σαν μια προσπάθεια να προσεγγιστεί το Ολοκαύτωμα σε μια σχολική τάξη. Είναι μια ιστορία μυθοπλασίας, η οποία στήθηκε με ήρωες που γεννήθηκαν μέσα από τα ίδια τα παιδιά. Προσπαθήσαμε να προσεγγίσουμε το γεγονός με παιδιά πολύ μικρής ηλικίας Α΄ και Β΄ Δημοτικού, που είναι πάρα πολύ δύσκολο, οπότε ο τρόπος που θέλαμε να το κάνουμε ήταν τέτοιος, ώστε τα παιδιά να μην τρομάξουν από το ίδιο το γεγονός και στην ουσία να μπορέσουν να το κατανοήσουν και να νιώσουν τις αξίες του ανθρωπισμού και αποδοχής του διαφορετικού.

Του Άρη Εμμανουήλ

Το Ολοκαύτωμα, σαν ρατσιστικό γεγονός, είναι αναμφισβήτητα παγκόσμιο. Αλλά μια που οι Εβραίοι πλήρωσαν το μεγαλύτερο αντίτιμο γι’ αυτό, κατέληξε να είναι (και παραμένει), κατά τη γνώμη μου, εβραϊκό.
Πράγματι είναι το αποτέλεσμα μιας μαζικής υιοθέτησης στερεοτύπων που εξελίχθηκε από την ανοχή, στην αδιαφορία, στη συμμετοχή και τέλος σε μια μαζική έκφραση μίσους από τεράστιες ομάδες πληθυσμού.
Πράγματι μέχρι πριν λίγα σχετικά χρόνια, η μνήμη του Ολοκαυτώματος εξαντλούνταν στο εσωτερικό των Εβραϊκών Κοινοτήτων και των οικογενειών, μια υπόθεση αποκλειστικά δική μας, ενώ η Πολιτεία ήταν απούσα και η κοινωνία ακόμα περισσότερο.

Πράγματι από το 2005, μετά την καθιέρωση της Παγκόσμιας Ημέρας Μνήμης του Ολοκαυτώματος στις 27 Ιανουαρίου, έπαψε να είναι μόνο εβραϊκή υπόθεση. Έκτοτε γίνονται αμέτρητες εκδηλώσεις τιμής και μνήμης από την Πολιτεία, την Εκπαιδευτική Κοινότητα, Πολιτιστικούς φορείς, Ιδρύματα, Μουσεία, Δήμους, ακόμα και από ιδιώτες που σχετίζονται με τις τέχνες, τη μουσική, το βιβλίο, το θέατρο.

της Μαργαρίτας Πουρνάρα

Όπως συμβαίνει πολλές φορές, τα ωραία δημοσιογραφικά θέματα εμφανίζονται ξαφνικά, εντελώς τυχαία. Κατηφορίζοντας με τον Νίκο Βερνίκο την οδό Αϊδινίου, πολύ κοντά στο σπίτι μου στη Νέα Σμύρνη, κοντοστάθηκε μπροστά σε ένα κομψό αρχοντικό. Το σπίτι έστεκε πεισματικά μόνο του ανάμεσα στις πολυκατοικίες, σαν μοναδικός επιζήσας της παλιάς οικιστικής φυσιογνωμίας μιας γειτονιάς που είχε κάποτε εκατοντάδες μονοκατοικίες. «Ξέρεις τι είναι αυτό το κτίριο;» με ρώτησε. Και βέβαια ήξερα. Επρόκειτο για την ολοκαίνουργια Δημοτική Βιβλιοθήκη. «Πιο πριν, όμως, ήταν το πατρικό σπίτι του παππού μου», συμπλήρωσε εκείνος και μου έδειξε το σύμπλεγμα των αρχικών γραμμάτων που ήταν χαραγμένα στη σιδερένια πόρτα. 

Το σωτήριο λεβητοστάσιο

Συνέχισε: «Ξέρεις, εδώ κρύφτηκε στην Κατοχή η οικογένεια του Σαμ Μοδιάνο, των Εβραίων φίλων του παππού και της γιαγιάς μου. Πάμε μέσα να σου δείξω». Χωρίς πολλά λόγια, με άρπαξε από το χέρι, διηγήθηκε στα βιαστικά την ιστορία στους σαστισμένους αλλά ευγενείς νεαρούς υπαλλήλους στο γραφείο της εισόδου και μέσα σε ένα λεπτό βρεθήκαμε σε ένα στενό δωμάτιο, το παλιό λεβητοστάσιο. «Ήταν ένα από τα πρώτα σπίτια στο λεκανοπέδιο που είχε κεντρική θέρμανση από την ημέρα που χτίστηκε», μου εξήγησε. «Εδώ, στο υπόγειο, ήταν ο λέβητας που έγινε η κρυψώνα τους από τον Αύγουστο του 1943 μέχρι και τον Οκτώβριο του 1944. Έτσι κατάφεραν και επέζησαν των διωγμών. Όμως, το αστείο με το σπίτι αυτό είναι ότι κατάφερε και το ίδιο να γλιτώσει τους “διωγμούς” της αντιπαροχής τη δεκαετία του ’80, επειδή κηρύχθηκε διατηρητέο».

«Χάρη σ' αυτούς τους ανθρώπους είμαστε εμείς εδώ. Χάρη σ' αυτούς έχω οικογένεια, έχω εγγόνια και δισέγγονα. Αν δεν υπήρχαν αυτοί, δεν θα υπήρχα κι εγώ...». Η Ρασέλ Δανιήλ απλώνει τα μακριά λεπτά της χέρια για να σφιχταγκαλιάσει τη 18χρονη Ελένη, που μπορεί να γνώρισε μόλις μια ημέρα πριν, αλλά την αισθάνεται ήδη οικογένειά της, κι αυτό γιατί ο προπάππους της νεαρής Βεροιώτισσας ήταν αυτός που έβαλε το δικό του ξεχωριστό λιθαράκι στη σωτηρία της οικογένειας της Ρασέλ από το ναζιστικό μένος, την ταραγμένη περίοδο του πολέμου.

Οι δυο τους στέκονται αγκαλιασμένες λίγα μέτρα μακριά από τον χώρο του παλιού εβραϊκού νεκροταφείου της Βέροιας, εκεί όπου έγιναν τα αποκαλυπτήρια του μνημείου για τα 460 μέλη της εβραϊκής κοινότητας της πόλης, που οδηγήθηκαν στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης, παρουσία πλήθος κόσμου, επιζώντων της θηριωδίας αλλά και απογόνων ανθρώπων που μαρτύρησαν στο Ολοκαύτωμα.

«Την πρώτη φορά που αντίκρισα αυτό το μέρος, έβρεχε. Ήρθα να βρω τα μνήματα των παππούδων μου και δεν υπήρχε σχεδόν τίποτα. Ένιωσα να βρέχομαι κι εγώ μέσα μου...», αφηγείται στο Αθηναϊκό - Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων η 80χρονη, η οποία ήταν μόλις τεσσάρων ετών, όταν μαζί με την οικογένειά της εγκατέλειψαν το σπίτι τους προκειμένου να σωθούν.