του Σάκη Μουμτζή

Στην Ελλάδα πέρασε μάλλον στα «ψιλά» το επεισόδιο που προκλήθηκε στη Γερμανία όταν ο ηγέτης της Παλαιστινιακής Αρχής, μπροστά στον καγκελάριο Σολτς, δήλωσε πως οι Παλαιστίνιοι υπέστησαν 50 ολοκαυτώματα από τους Ισραηλινούς. Οπως ήταν φυσικό προκλήθηκε σάλος, με τον ίδιο τον καγκελάριο να δηλώνει πως «η Γερμανία δεν θα επιτρέψει τη μετατροπή του Ολοκαυτώματος σε κοινοτοπία».

Ομως αυτά που είπε ο Μαχμούντ Αμπάς για το Ολοκαύτωμα αποτελούν την πάγια θέση των μετριοπαθών Παλαιστινίων, καθώς οι ακραίοι επιχαίρουν γι’ αυτό και το λένε δημοσίως. Αλλά τι σχέση μπορεί να έχει η εξόντωση βιολογική, οικονομική και κοινωνική εκατομμυρίων Εβραίων μπροστά σε ακρότητες που διαπράχθηκαν κατά τη διάρκεια ενός πολέμου; Ως γνωστόν, οι Εβραίοι της Ευρώπης ζούσαν ειρηνικά μέσα στις τοπικές κοινωνίες –μικρές ή μεγάλες– σεβόμενοι τους νόμους, χωρίς να προκαλούν. Οι επιτυχημένες οικονομικές τους δραστηριότητες έφεραν στην επιφάνεια τον φθόνο κάποιων συμπολιτών τους κι έτσι, κυρίως στην τσαρική Ρωσία και στην Ανατολική Ευρώπη, έγιναν θύματα πογκρόμ. Σε αυτό συνετέλεσαν και οι προλήψεις και οι δεισιδαιμονίες που επικρατούσαν τότε σε αυτές τις κοινωνίες. Ο αντισημιτισμός, που αναπτύχθηκε πρώτα στη Γαλλία και ακολούθως στη Γερμανία με την τραγική κατάληξη, είναι γεγονότα γνωστά.

Τα ξημερώματα της 20ης Μαΐου 1944 οι Εβραίοι της Κρήτης συνελήφθησαν από τον γερμανικό στρατό κατοχής (Βέρμαχτ). Οι περισσότεροι απ’ αυτούς ζούσαν στην εβραϊκή συνοικία, δηλαδή στα τετράγωνα μεταξύ των οδών Κονδυλάκη, Σκούφων, Πόρτου και Ζαμπελίου, στην Παλιά Πόλη των Χανίων. Υπήρχαν όμως και Εβραίοι κάτοικοι εκτός Eβραϊκής, στη Χαλέπα, τα Δικαστήρια, τη Σπλάντζια και σε άλλες γειτονιές. Συνελήφθησαν και αυτοί και, μαζί με το κονβόι οχημάτων από την Παλιά Πόλη, μεταφέρθηκαν στις φυλακές της Αγυιάς. Κρατήθηκαν εκεί σε απάνθρωπες συνθήκες, όπως έχουν περιγράψει φίλοι τους (μη Εβραίοι/Χριστιανοί) που προσπάθησαν να επικοινωνήσουν μαζί τους. Πολλοί δεν είχαν τι να φορέσουν πέρα από τα ρούχα με τα οποία βρέθηκαν την ώρα της σύλληψής τους.

Από την Αγυιά μεταφέρθηκαν στο Ηράκλειο με φορτηγά, όπου αρχικά κρατήθηκαν στη Στοά Μακάσι, μέσα στα Ενετικά Τείχη της πόλης. Στη συνέχεια αναγκάστηκαν να επιβιβαστούν στο υπό ναζιστική σημαία, επιταγμένο πλοίο, Τάναϊς, μέσα στο οποίο βρίσκονταν επίσης ντόπιοι αντιστασιακοί και Ιταλοί αιχμάλωτοι πολέμου. Το πλοίο είχε προορισμό τον Πειραιά, απ’ όπου οι Εβραίοι της Κρήτης θα μεταφέρονταν πιθανότατα με τρένα στο Άουσβιτς, ακολουθώντας την πορεία των συλληφθέντων Εβραίων από την υπόλοιπη Ελλάδα, ενώ οι υπόλοιποι Κρήτες, μαζί με τους Ιταλούς, θα κατέληγαν σε άλλα ναζιστικά στρατόπεδα κράτησης.

Του Δημήτρη Σταυρόπουλου

Το όνομα του Περικλή Νικολαΐδη, ακόμα προκαλεί ανατριχίλα στους παλιούς Θεσσαλονικείς, που έζησαν την φρίκη της Κατοχής.

Ένα βιβλίο που εκδόθηκε πρόσφατα, αποκαλύπτει την άγνωστη μέχρι σήμερα δράση του, εις βάρος όχι μόνο των Εβραίων αλλά και των άλλων κατοίκων της πόλης.

Το δίκτυο κατασκόπων του Νικολαΐδη δεν ήταν μόνο αντικομουνιστικό.

Στόχοι του ήταν οι Βρετανοί που είχαν διαφύγει τη σύλληψη και τα κατασκοπευτικά τους δίκτυα, οι εβραϊκές περιουσίες της πόλης, το χρήμα σε κάθε εκδοχή του.

Τα βασικά μέλη των κατασκόπων ήταν φυσικά δεδηλωμένοι φασίστες και ναζιστές, με «ένσημα» σε οργανώσεις όπως η διαβόητη ΕΕΕ (Εθνική Ένωση Ελλάς).

ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ Ρόδου, 28.7.2022, του Νεκτάριου Καλογήρου: Σαν σήμερα, πριν από 78 χρόνια, τρία μεταγωγικά καράβια έπλεαν στα Δωδεκάνησα μεταφέροντας στ’ αμπάρια τους ολόκληρη την εβραϊκή κοινότητα της Ρόδου και της Κω. Οι απάνθρωπες συνθήκες μεταφοράς διήρκεσαν 10 ημέρες, όσες χρειάστηκαν για να γίνει ο διάπλους μέχρι τον Πειραιά κι από κει η μεταγωγή στο Χαϊδάρι. Τί σημαίνει «απάνθρωπες συνθήκες»; Σημαίνει ότι 1700 άνθρωποι· νέοι, ηλικιωμένοι, μικρά παιδιά, εγκυμονούσες γυναίκες, ασθενείς και υγιείς να βρίσκονται στριμωγμένοι μέσα στο κήτος τριών πλοίων μεταφοράς «σφάγιων». Σ’ όλο το ταξίδι το φαγητό ήταν ελάχιστο, η καθαριότητα ανύπαρκτη, η ζέστη αφόρητη και ο ήχος από τις μηχανές έντονος και διαρκής. Στο θαλάσσιο δρόμο τους βρέθηκαν κι άλλα παραπλέοντα πλοία, ορισμένα συμμαχικών δυνάμεων, μα από κανένα δεν αποτολμήθηκε να γίνει μια εν πλω έρευνα. Γιατί; Είναι κι αυτό ένα από τα αναπάντητα ερωτήματα εκείνης της περιόδου. Οι συνθήκες δεν άλλαξαν στο τρένο από το Χαϊδάρι προς το Άουσβιτς. Ακριβώς τα ίδια χαρακτηριστικά, ίσως με εξαίρεση τον ήχο από τις μηχανές που πια δεν υπήρχε για να σκεπάζει τα κλάματα και τις ωδίνες.