Με αφορμή τη Διεθνή Ημέρα Μνήμης του Ολοκαυτώματος 2022, Οργανώσεις της ελληνικής ομογένειας στις ΗΠΑ και διεθνείς εβραϊκές Οργανώσεις -συγκεκριμένα οι: National Hellenic Society (NHS), Hellenic American Women’s Council (HAWC), Combat Antisemitism Movement (CAM), B’nai B’rith International, και European March of the Living (EMOTL)-  διοργανώνουν την Τρίτη 25 Ιανουαρίου 2022, στις 6 μ.μ. (ώρα Ελλάδος), διαδικτυακή εκδήλωση με τίτλο «’There is Neither Greek Nor Jew’: The Heroic Duo Who Saved an Entire Island From the Holocaust», προς τιμήν του επί Κατοχής Δημάρχου της Ζακύνθου Λουκά Γ. Καρρέρ και του Μητροπολίτη Ζακύνθου Χρυσόστομου, δυο σπουδαίων ηρώων, που κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο κατάφεραν να διασώσουν ολόκληρη την εβραϊκή κοινότητα του νησιού.

Η σημασία της Μνήμης του Ολοκαυτώματος και των φωτεινών παραδειγμάτων Ανθρωπισμού και Αλληλεγγύης, όπως αυτών του Μητροπολίτη και του Δημάρχου Ζακύνθου, μοναδικών στην παγκόσμια ιστορία, αποτελούν όχι μόνο ηθικό χρέος αλλά και όπλο ενάντια σε κάθε μορφή ρατσισμού, και σε κάθε προσπάθεια αναβίωσης του ναζισμού και διάδοσης του μίσους και του φανατισμού.

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 30.12.2021. Αν και µισή Θεσσαλονικιά, την πόλη δεν την ξέρω σχεδόν καθόλου. Στη διάρκεια του φετινού Φεστιβάλ Κινηματογράφου πέρασα τον Νοέμβριο μπροστά από την πλατεία Ελευθερίας, που ήταν περιφραγμένη με λαμαρίνες. Σοκαρίστηκα όταν συνειδητοποίησα ποια ήταν η συγκεκριμένη πλατεία. Κάποιες ταλαιπωρημένες ταμπέλες θύμιζαν διεκπεραιωτικά τι συνέβη στο ιστορικό σημείο της Θεσσαλονίκης, απ’ όπου ξεκίνησαν ο εκτοπισμός και η εξόντωση του εβραϊκού πληθυσμού της πόλης. Στις 11 Ιουλίου 1942 οι δυνάμεις κατοχής συγκέντρωσαν εκεί περίπου 8.500 Εβραίους άνδρες ηλικίας 18-45 ετών, οι ο οποίοι προσήλθαν φορώντας τα καλά τους ρούχα γιατί ήταν Σάββατο. Παρέμειναν στην πλατεία Ελευθερίας από τις 8 το πρωί έως τις 2 το μεσημέρι, έξι ώρες κάτω από τον καυτό ήλιο, χωρίς νερό, και οι Γερμανοί κατακτητές τους υπέβαλαν σε ταπεινωτικά βασανιστήρια. Οι περαστικοί παρακολουθούσαν απαθείς τα τεκταινόμενα χωρίς να αντιδράσουν, προοίμιο της στάσης μερίδας του πληθυσμού της πόλης απέναντι στον βίαιο ξεριζωμό του εβραϊκού στοιχείου. Ακολούθησε η καταστροφή των εβραϊκών τάφων και η χρήση τους ως δομικών υλικών για την κατασκευή εκκλησιών και για πισίνες αναψυχής των ναζί.

Όλοι έχουμε ευθύνη και χρέος να συμβάλλουμε στην ανάδειξη της ιστορίας μας

Το Κεντρικό Ισραηλιτικό Συμβούλιο Ελλάδος αναγνωρίζοντας τη σπουδαιότητα της ανέγερσης του Μουσείου Ολοκαυτώματος Ελλάδος στη Θεσσαλονίκη για τον Ελληνικό Εβραϊσμό, για τη Μνήμη των Ελλήνων Εβραίων που εξοντώθηκαν από τους Ναζί καθώς και για την διάδοση του πανανθρώπινου διδάγματος από το Ολοκαύτωμα, υποστηρίζει την προσπάθεια της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης και προτρέπει τις Κοινότητες και τα μέλη τους να συνδράμουν έμπρακτα στη συλλογή εκθεμάτων.

Το Μουσείο Ολοκαυτώματος, ως κέντρο εκπαίδευσης και έρευνας, φιλοδοξεί αφενός να αναδείξει την πλούσια πολιτιστική κληρονομιά των Ισραηλιτικών Κοινοτήτων της Ελλάδας με αντικείμενα και κειμήλια που διασώθηκαν μετά τον εκτοπισμό και την εξόντωση των 67.000 Ελλήνων Εβραίων και αφετέρου να αποτελέσει κέντρο έρευνας, μελέτης των ερευνητών καθώς και τόπος μάθησης και μνήμης.

Μπορούμε όλοι να συμβάλλουμε σε αυτό το σημαντικό έργο αποστέλλοντας τεκμήρια όπως αντικείμενα, βιβλία, έγγραφα, επιστολές, φωτογραφίες, μαρτυρίες κ.λπ, τα οποία θα ενταχθούν στην μουσειολογική μελέτη που θα ολοκληρωθεί σε σύντομο χρονικό διάστημα στο πλαίσιο των διεργασιών για την δημιουργία του Μουσείου Ολοκαυτώματος Ελλάδος στη Θεσσαλονίκη.

Την περίοδο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, συνολικά 43 χιλιάδες Εβραίοι εκτοπίστηκαν από την Ελλάδα με προορισμό τον βιομηχανοποιημένο θάνατο των στρατοπέδων συγκέντρωσης. Από αυτούς, λιγότερες από χίλιες ψυχές κατάφεραν να επιστρέψουν πίσω. Στο ενδιάμεσο, υπήρξαν Χριστιανοί γείτονες που προσπάθησαν να βοηθήσουν με αυταπάρνηση αλλά και άλλοι που συνεργάστηκαν με τον κατακτητή και καπηλευτήκαν τις περιουσίες τους. Είναι γνωστό: πολλές φορές η ιστορία γίνεται απάνθρωπη.

Πώς όμως ήταν η ζωή για τους Έλληνες Εβραίους την περίοδο της Κατοχής; Πόσα πράγματα γνωρίζουμε ή καλύτερα αγνοούμε για μια ακμάζουσα κοινότητα που εξοντώθηκε σχεδόν ολοσχερώς;

«Την ημέρα της αναχώρησης, οι άνθρωποι ξετρελαμένοι καίνε έγγραφα, χρήματα, σπάζουν τα έπιπλά τους με κραυγές πληγωμένων θηρίων, έπειτα εγκαταλείποντας τους καρπούς της δουλειάς τους φεύγουν στοιβαγμένοι σαν σαρδέλες μέσα σε βαγόνια για ζώα, και τους αντιμετωπίζουν με λιγότερο σεβασμό από αυτά» διαβάζουμε σε μία επιστολές που φιλοξενούνται στην έκδοση Μη με ξεχάσετε (εκδ. Αλεξάνδρεια), σε επιμέλεια Λεόν Σαλτιέλ.