Του Πέτρου Ι. Μηλιαράκη

Η λέξη Σοά, στα εβραϊκά, σημαίνει «καταστροφή» (στη λατινική Shoa, Shoah).  Καθιερώθηκε δε ως «όρος» για να περιγράψει το Ολοκαύτωμα κατά των Εβραίων από τους Ναζί. Υπ’ όψιν δε εξ αρχής, ότι από όλο τον πολιτισμένο κόσμο, η 27η Ιανουαρίου εκάστου έτους αφιερώνεται στα θύματα του Ολοκαυτώματος για να αποτίεται ο επιβαλλόμενος φόρος Τιμής και να εκπληρώνεται το καθήκον Μνήμης.

Υπ’ όψιν επίσης, ότι για την Ελλάδα, η 27 Ιανουαρίου κάθε έτους, έχει καθιερωθεί ως «Ημέρα Μνήμης των Ελλήνων Εβραίων μαρτύρων και ηρώων του Ολοκαυτώματος», σύμφωνα με το Νόμο 3218 ΦΕΚ Α/12/27-1-04.

Ωστόσο, δεν αρκεί η 27η Ιανουαρίου εκάστου έτους, όπως άλλωστε απαιτεί και η εσωτερική έννομη τάξη, για να αφιερώνεται στη Μνήμη των θυμάτων του Ολοκαυτώματος, εάν το χρέος αυτό δεν συνδυάζεται με την αναγκαία καταφορά κατά της απαξίας και της φρίκης, που αφορούν στην ιδεολογία και στην πράξη του Ναζισμού. Με τούτα ως προδιάθεση υπ’ όψιν τα εξής:

1) Με τον «όρο» Ολοκαύτωμα περιγράφεται τόσο ο θεωρητικώς υποκινηθείς όσο και ο εν τοις πράγμασι υλοποιηθείς συστηματικός διωγμός και  η γενοκτονία διαφόρων εθνικών, θρησκευτικών, κοινωνικών και πολιτικών ομάδων κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου από τη Ναζιστική Γερμανία και τους συνεργάτες της. Στα αρχικά δεδομένα που συνθέτουν το Ολοκαύτωμα, είναι το πογκρόμ της «Νύχτας των Κρυστάλλων» και το «Πρόγραμμα Ευθανασίας T-4», τα οποία οδήγησαν στη συνέχεια στα «Τάγματα θανάτου» και στα «Στρατόπεδα Εξόντωσης» τα οποία αποτέλεσαν μαζική και κεντρικώς οργανωμένη διαδικασία, για την πράγματι εξαφάνιση από προσώπου Γης, κάθε μέλους των κοινοτήτων που αποτελούσαν στόχο των Ναζί.

2) Ιστορικώς  αδιαμφισβήτητο είναι ότι οι Εβραίοι της Ευρώπης ήταν τα κύρια θύματα του Ολοκαυτώματος. Η επιχείρηση δε αφορούσε την «Τελική Λύση του Εβραϊκού Ζητήματος». Ο αριθμός των θυμάτων του εβραϊκού πληθυσμού αφορά περί τα έξι εκατομμύρια! Πέρα όμως των Εβραίων, και άλλοι συνάνθρωποί μας που αφορούσαν περίπου 220.000 Ρομά και Σίντι (Αθίγγανους), θανατώθηκαν με φρικιαστικό τρόπο. Εξοντώθηκαν δε και άλλοι συνάνθρωποί μας, γιατί από τους Ναζί  κρίθηκαν «φυλετικά κατώτεροι» ή άλλως «ανεπιθύμητοι». Η «εκκαθάριση» δε αυτή αφορούσε ακόμη και Σοβιετικούς στρατιώτες και αιχμαλώτους σε κατεχόμενες περιοχές, Εβραίους και μη. Στην «εκκαθάριση» αυτή συμπεριλαμβάνονταν  διανοητικώς ασθενείς ή σωματικώς ανάπηροι, ομοφυλόφιλοι, Μάρτυρες του Ιεχωβά, Τέκτονες, Κομμουνιστές, Καθολικοί και Προτεστάντες…

Η Ομάδα Πρωτοβουλίας Βέροιας το απόγευμα της Τετάρτης (6/2) πραγματοποίησε εκδήλωση – συζήτηση για το Ολοκαύτωμα των Εβραίων της Βέροιας, με σκοπό τη συμμετοχή των κατοίκων της πόλης στο αίτημα για την τοποθέτηση λίθων μνήμης σε διάφορα σημεία από όπου ξεκίνησαν το αμετάκλητο ταξίδι τους οι Εβραίοι συμπολίτες.

Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στο φουαγιέ της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών, ενώ χαιρετισμό απηύθυνε ο νομικός, συγγραφέας και εμπνευστής της πρότασης Μνήμης Γιώργος Λιόλιος, ο οποίος παρουσίασε και τους 10x10 εκατοστών Λίθους Μνήμης.

ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΚΟΤΤΑΡΙΔΗ:  Η εξολόθρευση των Εβραίων είναι μια από τις χειρότερες εκφράσεις μίσους προς το διαφορετικό

Για την τοποθέτηση των Λίθων Μνήμης από την Ομάδα Πρωτοβουλίας, μίλησε η Προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ημαθίας Αγγελική Κοτταρίδη, η οποία όπως είπε,  η εξολόθρευση των Εβραίων είναι μια από τις χειρότερες εκφράσεις μίσους προς το διαφορετικό.

“Η Εφορεία έχει σχεδιάσει εδώ και δυο χρόνια μια δράση, είναι εγκεκριμένη, αφορά στις παρουσίες και τη μνήμη των διάφορων θρησκειών, φυλετικών και δεν προσδιορίζονται τότε έτσι, που υπάρχουν σε αυτό τον χώρο, στην Ημαθία και στη Βέροια. Αυτοί κατεξοχήν είναι, οι Χριστιανοί, οι Μουσουλμάνοι, και λιγότερο πολλοί οι Εβραίοι. 

Ο Υπουργός Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων Κώστας Γαβρόγλου παραβρέθηκε μαζί με τον Γενικό Γραμματέα Θρησκευμάτων Γιώργο Καλαντζή στην τελετή απονομής του τίτλου των Δικαίων των Εθνών στην οικογένεια του Κωνσταντίνου Γιαννίτση που διέσωσε κατά την Κατοχή την οικογένεια του Ασέρ Μωυσή. Η εκδήλωση οργανώθηκε από τους μαθητές και μαθήτριες του Κολλεγίου Αθηνών και έλαβε χώρα στις εγκαταστάσεις του.

Ο Υπουργός Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων τόνισε το γεγονός ότι το Υπουργείο Παιδείας σε συνεργασία με την Πρεσβεία του Ισραήλ άλλαξε τον χαρακτήρα αυτών των εκδηλώσεων αναθέτοντας την ευθύνη για την διοργάνωσή τους σε μαθητές και μαθήτριες σχολείων της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Η πρώτη τελετή με αυτά τα χαρακτηριστικά πραγματοποιήθηκε στο Μουσικό Σχολείο Αλίμου, η δεύτερη στο 2ο Γυμνάσιο Ελευσίνας και η τρίτη στο 1ο ΓΕΛ Χανίων. Έτσι οι εκδηλώσεις αυτές που αφορούν πραγματικές ιστορίες ξεχωριστών ανθρώπων που διακινδύνευσαν τη ζωή των ιδίων και των οικογενειών τους για να σώσουν συμπολίτες μας εβραϊκού θρησκεύματος την μαύρη περίοδο της Κατοχής, έγιναν μέρος της εκπαιδευτικής διαδικασίας για την διδασκαλία ύψιστων αξιών του πολιτισμού μας. «Είναι ανάγκη», ανέφερε ο Υπουργός Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων «να ενδυναμωθούν πράξεις, ενέργειες και ιδέες που θωρακίζουν την δημοκρατία απέναντι στο δηλητήριο του φασισμού και του ρατσισμού που εμφανίζει ξανά το άσχημο πρόσωπό του σε όλη την Ευρώπη».

Το Εργαστήριο Πολιτικής Φιλοσοφίας, του Τομέα Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και το Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Φιλοσοφίας διοργάνωσαν στις 29.1.2019 στην Aula της Φιλοσοφικής Σχολής στο πλαίσιο της διεθνούς Ημέρας Μνήμης Ολοκαυτώματος εκδήλωση με τίτλο «Ιστορική μνήμη και Ολο­καύτωμα».

Κατά την εκδήλωση έγινε διάλεξη της επίκουρης Καθηγήτριας του Πανεπιστημίου Αιγαίου κας Βίκυς Ιακώβου με τίτλο: «“Πώς ένας νεκρός να κλάψει τους νεκρούς;” Για την ταινία ο γιός του Σαούλ του Λάζλο Νέμες», καθώς και θεατρικό δρώμενο από την ομάδα Time Lapse, με τίτλο: «Το άστρο του Δαυίδ». 

Κατά την εκδήλωση ο Πρόεδρος του ΚΙΣΕ κ. Δαυίδ Σαλτιέλ μίλησε στους φοιτητές για τη σημασία του Ολοκαυτώματος, τον αντισημιτισμό και τη σπουδαιότητα της συνέχισης της ιστορικής και της ακαδημαϊκής έρευνας γύρω από το Ολοκαύτωμα.  Ο πρόεδρος του ΚΙΣΕ ολοκλήρωσε την ομιλία του με τα εξής: «Από αυτό το βήμα απευθύνομαι σε εσάς, τους επιστήμονες του αύριο, το μέλλον της χώρας μας, τους θεμελιωτές της αυριανής κοινωνίας: Ερευνήστε … Μελετήστε την ιστορία του Ολοκαυτώματος. Διότι μόνον μέσα από τη γνώση θα αναγεννηθεί η ελπίδα ότι θα οικοδομήσετε ένα μέλλον με σεβασμό στον άνθρωπο και στον συνάνθρωπο, μακριά από φανατισμούς, αποκλεισμούς και μίση…».