Στις 10 και 11 Μαΐου 2022, το Ολλανδικό Ινστιτούτο Αθηνών, το Ινστιτούτο Ερευνών για τον Πολιτισμό του Ελεύθερου Πανεπιστημίου του Άμστερνταμ και το Εργαστήρι Μελέτης των Εβραίων της Ελλάδος διοργανώνουν διήμερο διεθνές εργαστήριο με θέμα “Jewish Responses to Persecution and Rescue Efforts During the Holocaust” (Εβραϊκές αντιδράσεις στον διωγμό και προσπάθειες διάσωσης στη διάρκεια του Ολοκαυτώματος). Το εργαστήριο αποτελεί συνέχεια του διαδικτυακού σεμιναρίου “Testimonies and Research on Hiding during the Holocaust”, που έγινε στις 20.10.2021 (δείτε το ΕΔΩ), το οποίο περιλαμβάνει μαρτυρίες διωκομένων που κρύφτηκαν κατά την Κατοχή.

Λόγω των περιορισμών της πανδημίας, το εργαστήρι θα παρέχει τη δυνατότητα και διαδικτυακής συμμετοχής. Μπορείτε να κάνετε εγγραφή ΕΔΩ. Διαβάστε περισσότερα σχετικά με το εργαστήρι ΕΔΩ. 

Μεταξύ των εισηγητών οι: Γιώργος Αντωνίου, Οντέτ Βαρών – Βασάρ, Στράτος Δορδανάς, Άννα Μαρία Δρουμπούκη, Φίλιππος Κάραμποτ, Πάρις Παπαμίχος – Χρονάκης, Ιάσονας Χανδρινός.  Το αναλυτικό πρόγραμμα μπορείτε να το δείτε ΕΔΩ.

Της Χρύστας Ντζάνη

Ένας πατέρας, ο Otto, επιστρέφει στο Άμστερνταμ τον Μάη του 1945 από το Άουσβιτς για να διαπιστώσει πως είναι ο μόνος επιζών από την οικογένειά του βρίσκει το ημερολόγιο που κρατούσε η μικρή του κόρη τον καιρό που κρύβονταν για να γλιτώσουν από τον διωγμό των Εβραίων, το εκδίδει και το βιβλίο γίνεται ένα από τα σημαντικότερα βιωματικά ντοκουμέντα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου – το «Ημερολόγιο της Άννας Φρανκ».

Μία μητέρα από την Πολωνία επιστρέφει ζωντανή με τον σύζυγό της από το Άουσβιτς, για να διαπιστώσει πως ο γιoς που είχε δώσει σε μια θεία της να τον προσέχει μήπως γλιτώσει από την εξόντωση, τελικά είχε πεθάνει, το ζευγάρι ξαναφτιάχνει τη ζωή του, κάνει ακόμη έναν γιο, αλλά η Anja, μην μπορώντας να ζήσει με τις απώλειες και τις αναμνήσεις, βάζει τέλος στη ζωή της το 1968. Ο γιος της, ο Art, θα εξιστορήσει τα βιώματά τους λίγα χρόνια μετά στο Maus, το πρώτο κόμικ που πήρε ποτέ βραβείο Πούλιτζερ.

Η ιστορία ζωντανεύει μέσα στα χώματα του πρώην στρατοπέδου Παύλου Μελά τέσσερις μήνες μετά την έναρξη του έργου που θα το μεταμορφώσουν σε υπερτοπικό Μητροπολιτικό Πάρκο Παύλου Μελά.

Κατά τη διάρκεια χωματουργικών εργασιών για την κατασκευή περίφραξης και διαμόρφωσης του Πάρκου, εντοπίστηκαν διάσπαρτες μαρμάρινες επιτύμβιες επιγραφές και μαρμάρινα υπολείμματα εβραϊκών μνημείων, προερχόμενα από το πρώην εβραϊκό νεκροταφείο στην περιοχή της Πανεπιστημιούπολης.  Τα ευρήματα σύμφωνα με την Εφορεία Aρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης,  χρονολογούνται στις αρχές του προηγούμενου αιώνα και αποτελούν σημαντικό στοιχείο της πολιτιστικής κληρονομιάς στην εξέλιξη της πόλης.

Όταν οι Σοβιετικοί στρατιώτες, στις 27 Ιανουαρίου του 1945, απελευθέρωσαν το Άουσβιτς, αντίκρισαν τη κόλαση – σκελετωμένα κορμιά που θύμιζαν ανθρώπους, στάχτη ανθρώπινης σάρκας, καπνισμένα φουγάρα κρεματόριων, ομαδικούς τάφους – μια ολόκληρη βιομηχανία εξόντωσης ανθρώπων: Ήταν η υλοποίηση της «Τελικής Λύσης» που είχε εξαγγείλει ο Αδόλφος Χίτλερ για τον αφανισμό των Εβραίων από την Ευρώπη και τον κόσμο όλο.

Πολλοί θεώρησαν τότε, ότι οι πύλες της Σοβιετικής Ένωσης θα ήταν ανοικτές για τους Εβραίους και η διαβίωση τους δεν θα θύμιζε τίποτε από τα πογκρόμ που είχαν υποστεί από τη Τσαρική Ρωσία στο τέλος του 19ου και στις αρχές του 20ου αιώνα. Και η αλήθεια είναι ότι πολλοί Εβραίοι από τις χώρες που αποτελούσαν τη Σοβιετική Ένωση μετανάστευσαν πριν από το Δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο στην τότε Παλαιστίνη για να κτίσουν το Κράτος του Ισραήλ.