Ύστερα από συζητήσεις μεταξύ των διοικήσεων του ΑΠΘ και της Ι.Κ. Θεσσαλονίκης επισημοποιήθηκε η ίδρυση της έδρας Εβραϊκών Σπουδών και η ανέγερση μνημείου στο χώρο του ΑΠΘ, το οποίο αναπτύχθηκε στο χώρο που καταλάμβανε, μέχρι το 1943, το παλαιό εβραϊκό νεκροταφείο της πόλης.
Η έναρξη της λειτουργίας της έδρας προγραμματίζεται για το ακαδημαϊκό έτος 2014-2015 και οι απαιτούμενοι πόροι για την υλοποίηση της πρωτοβουλίας αυτής θα καλυφθούν με την οικονομική στήριξη της Ι.Κ. Θεσσαλονίκης.
Σκοπός είναι η αποκατάσταση της ιστορικής μνήμης και η παραγωγή και η μετάδοση της επιστημονικής γνώσης στον τομέα της ιστορίας και του εβραϊκού πολιτισμού. Η ίδρυση έδρας Εβραϊκών Σπουδών στο ΑΠΘ αποκτά ξεχωριστή σημασία, καθώς ιδρύεται σε μία πόλη, η ιστορία της οποίας συνδέεται άμεσα με τον εβραϊκό πολιτισμό.
*Διήμερο εκδηλώσεων
Στις 15 & 16 Μαρτίου 2014, με αφορμή τα 71 χρόνια από την αναχώρηση του πρώτου συρμού για το Άουσβιτς, πραγματοποιήθηκαν στη Θεσσαλονίκη εκδηλώσεις μνήμης για τους 50.000 Θεσσαλονικείς Εβραίους που θανατώθηκαν από τους Ναζί. Οι εκδηλώσεις ξεκίνησαν στις 15.3.14, με τελετή που έγινε στην αίθουσα «Αλλατίνι – Ντασώ», στο Γαλλικό Ινστιτούτο Θεσσαλονίκης, η οποία διοργανώθηκε από το Δήμο Θεσσαλονίκης, την Ι.Κ. Θεσσαλονίκης και το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο.
Κατά την τελετή χαιρετισμούς απηύθυναν ο πρόεδρος της Α’ Δημοτικής Κοινότητας, κ. Πέτρος Δημητρακόπουλος, εκ μέρους του δημάρχου Θεσσαλονίκης και ο πρόεδρος της Ι.Κ. Θεσσαλονίκης, κ. Δαυίδ Σαλτιέλ. Ακολούθησε η ομιλία της ομότιμης καθηγήτριας Νεοελληνικής Φιλολογίας του Α.Π.Θ., κας Φραγκίσκης Αμπατζοπούλου, με θέμα «Το Ολοκαύτωμα στις φωνές των επιζώντων». Η εκδήλωση έκλεισε με συναυλία της Χορωδίας της Ι.Κ. Θεσσαλονίκης και του συνόλου μεσαιωνικής και βυζαντινής μουσικής Codex Κώδιξ ensemble. Σολίστ ήταν η mezzosoprano Κασσάνδρα Δημοπούλου ενώ την αφήγηση έκανε ο ηθοποιός Έκτωρ Καλούδης.
Στις 16.3.2014, έγινε η Πορεία Μνήμης, η οποία ξεκίνησε από την Πλατεία Ελευθερίας και κατέληξε στον Παλαιό Σιδηροδρομικό Σταθμό της Θεσσαλονίκης, αφετηρία της εκτόπισης των Εβραίων της Θεσσαλονίκης στα στρατόπεδα συγκέντρωσης του Άουσβιτς-Μπιργκενάου. Στην Πορεία συμμετείχαν εκατοντάδες πολίτες, εκπρόσωποι φορέων και μέλη του διπλωματικού σώματος.
Περισσότερα: 71 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΝΑΧΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΥ ΣΥΡΜΟΥ ΑΠΌ ΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΓΙΑ ΤΟ ΑΟΥΣΒΙΤΣ
Στις 19.2.2014, η Ι.Κ. Θεσσαλονίκης προχώρησε στην κατάθεση αίτησης κατά της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για την ηθική δικαίωση και την επιστροφή των λύτρων που κατέβαλε μέχρι το 1943 στις Γερμανικές Δυνάμεις Κατοχής για την απελευθέρωση των μελών της Κοινότητας που υποχρεώθηκαν, δια της βίας, να εργαστούν σε καταναγκαστικά έργα σε όλη την Ελλάδα.
Η Ισραηλιτική Κοινότητα Θεσσαλονίκης είχε ξεκινήσει δικαστικό αγώνα για την ηθική δικαίωση και την επιστροφή των λύτρων μέσω των Ελληνικών δικαστηρίων το 1997. Η διαδικασία, που διήρκησε 17 χρόνια, ολοκληρώθηκε το Δεκέμβριο του 2013, με την απόρριψη του αιτήματος της Κοινότητας από τον Άρειο Πάγο, λόγω δωσιδικίας.
Στις 4.3.14 για το θέμα αυτό, το ΚΙΣΕ έκανε την ακόλουθη ανακοίνωση: «Το Κεντρικό Ισραηλιτικό Συμβούλιο Ελλάδος υποστηρίζει ανεπιφύλακτα την προσφυγή της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, στο Στρασβούργο, απαιτώντας από τη Γερμανία την επιστροφή του ποσού των 1,9 δισεκατομμυρίων δραχμών (σημερινής αξίας 61 εκατομμυρίων δολαρίων), που πληρώθηκαν στον Ναζί Διοικητή της Μακεδονίας Μαξ Μέρτεν για την απελευθέρωση των 10.000 Εβραίων ανδρών της πόλης που υποχρεώθηκαν από τις ναζιστικές Αρχές να εργαστούν κάτω από αντίξοες και απάνθρωπες συνθήκες.
Το Κεντρικό Ισραηλιτικό Συμβούλιο Ελλάδος καλεί τη Γερμανία να επιλύσει οριστικά το ζήτημα αυτό και να επιστρέψει το απαιτούμενο ποσό στην Ισραηλιτική Κοινότητα Θεσσαλονίκης».
Τα αποκαλυπτήρια του μνημείου των Θεσσαλονικέων Ελλήνων Εβραίων Μαρτύρων και Ηρώων του Ολοκαυτώματος, που κοσμεί πλέον το φουαγιέ της Αίθουσας Τελετών του ΑΠΘ, πραγματοποιήθηκαν την 1η Μάιου 2014, παρουσία του αναπληρωτή υπουργού Εξωτερικών του Ισραήλ Zeev Elkin.
Το έργο, που φιλοτέχνησε ο πρόεδρος του Τμήματος Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών του ΑΠΘ, καθηγητής Ξενής Σαχίνης, αποτελεί φόρο τιμής στην πολυπληθή εβραϊκή κοινότητα της Θεσσαλονίκης, που επί έξι αιώνες και μέχρι το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο αποτελούσε πόλο προόδου και ανάπτυξης για την πόλη και βίωσε την πιο τραγική διάσταση του Ολοκαυτώματος στην Ελλάδα, καθώς εξολοθρεύτηκε σε ποσοστό 96%.
Περισσότερα: ΜΝΗΜΕΙΟ ΣΤΟ Α.Π.Θ. ΑΦΙΕΡΩΜΕΝΟ ΣΤΟΥΣ ΕΒΡΑΙΟΥΣ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ