Οι σειρήνες συναγερμού της πόλης και οι καμπάνες των εκκλησιών ήχησαν στις 19.4.2023 το μεσημέρι στην πολωνική πρωτεύουσα, δίνοντας το έναυσμα για την έναρξη των εκδηλώσεων μνήμης για την 80ή επέτειο από την Εξέγερση στο γκέτο της Βαρσοβίας.
Η εξέγερση, που ξέσπασε στις 19 Απριλίου του 1943, αποτελεί τη μεγαλύτερη εκδήλωση εβραϊκής αντίστασης κατά των ναζί κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ένα γεγονός στη διάρκεια του οποίου πολλοί ένοπλοι Εβραίοι επιτέθηκαν στους ναζί.
Οι πρόεδροι του Ισραήλ, Ισαάκ Χέρτζογκ, και της Γερμανίας, Φρανκ Βάλτερ Σταϊνμάιερ, συνοδευόμενοι από τον Πολωνό ομόλογό τους, Αντρέι Ντούντα, εμφανίστηκαν μαζί μπροστά στο μνημείο των Ηρώων του γκέτο, απέναντι από το Μουσείο Polin της ιστορίας των Εβραίων της Πολωνίας, που βρίσκονται στο σημείο όπου πραγματοποιήθηκαν μάχες στη διάρκεια της εξέγερσης.
Περισσότερα: ΠΟΛΩΝΙΑ: 80 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΤΩΝ ΕΒΡΑΙΩΝ ΣΤΟ ΓΚΕΤΟ ΤΗΣ ΒΑΡΣΟΒΙΑΣ
Σήμερα συμπληρώνονται 80 χρόνια από την αναχώρηση του πρώτου συρμού που μετέφερε 2.400 Θεσσαλονικιούς Εβραίους στο στρατόπεδο θανάτου του Άουσβιτς – Μπίρκεναου στις 15 Μαρτίου 1943, όπου η συντριπτική πλειοψηφία θα βρει τραγικό θάνατο στους θαλάμους αερίων. Οι Εβραίοι της Θεσσαλονίκης είναι μια κοινότητα συνυφασμένη με την ιστορία της πόλης, που τη σηματοδότησε από κάθε άποψη.
Η εβραϊκή παρουσία στη Θεσσαλονίκη ξεκινάει από την αρχαιότητα. Ήδη, όταν ο Απόστολος Παύλος επισκέφτηκε την πόλη βρίσκει μια κοινότητα με τη δικιά της συναγωγή και κηρύσσει εκεί επί τρία Σάββατα. Η άφιξη των ισπανόφωνων Σεφαραδιτών Εβραίων από την Ιβηρική μετά το Διάταγμα της Αλάμπρα το 1492 φέρνει μαζί του νέες τεχνικές και επαγγέλματα από τη δύση καθώς και εμπορικά δίκτυα. Η Θεσσαλονίκη τότε γνωρίζει μια γρήγορη ανάπτυξη και σύντομα λαμβάνει τα χαρακτηριστικά μιας κοσμοπολίτικης πόλης, σταυροδρόμι οικονομικό, πνευματικό και κοινωνικό.
Με ένα πλούσιο διήμερο εκδηλώσεων τίμησε ο Δήμος Αρταίων και φέτος την Ημέρα Μνήμης της Εβραϊκής Κοινότητας Άρτας. Οι εκδηλώσεις ξεκίνησαν το Σάββατο 18 Μαρτίου 2023 και ολοκληρώθηκαν την Κυριακή 19, με δράσεις που περιλάμβαναν ένα προσεγμένο πρόγραμμα τιμής για όσους βίαια εκτοπίστηκαν και βασανίστηκαν από τη ναζιστική θηριωδία του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Στόχος της Δημοτικής Αρχής, αλλά και των συλλόγων που συνέδραμαν στο πρόγραμμα εκδηλώσεων ήταν να μην ξεχαστούν τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και την ζοφερή μοίρα που επεφύλαξαν οι Ναζί σε Εβραίους.
Έτσι, το πρωί του Σάββατου πραγματοποιήθηκε στην πνευματική στέγη Μ/Φ Συλλόγου Σκουφάς «Χορωδιακή μουσική από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης», με τον Αντώνιο Βερβέρη, διδάσκων του Τμήματος Μουσικών Σπουδών, και τραγούδησε η Χορωδία του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.
Στη συνέχεια, έγινε «Αναφορά στον Ιωσήφ Λαχανά» με ομιλητές τους Θεοχάρη Βαδιβούλη, δικηγόρο – γραφολόγο – ιστορικό ερευνητή, την Μπέλλα Ααρών, Αντιπρόεδρο Ο.Π.Α.Ι.Ε. και Ντορίτ Πέρι (Dorit Perry), εκπροσώπου της οργάνωσης “Giving a face to the fallen”. Ακολούθησε αφιέρωμα από τη χορωδία της Γ’ Γυμνασίου του Μουσικού Σχολείου Άρτας με μήνυμα από την Πρόεδρο του 15μελούς. Στις εκδηλώσεις του Σαββάτου, υπήρξε και ένα ειδικό αφιέρωμα στον πρόσφατα εκλιπών Δήμαρχο Ιωαννιτών, Μωυσή Ελισάφ, με την φιλόλογο Κατερίνα Σχισμένου, να μιλά για «το τέλος μιας εποχής».
Με λευκά μπαλόνια και το σύνθημα «ποτέ ξανά!», η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, επίσημοι και πλήθος κόσμου συμμετείχαν στη σιωπηλή πορεία μνήμης που έγινε την Κυριακή 19 Μαρτίου 2023, με αφορμή την 80ή επέτειο της αναχώρησης του πρώτου συρμού με Σαλονικιώτες Εβραίους για το Άουσβιτς, στις 15 Μαρτίου του 1943.
«Με την πορεία μνήμης τιμάμε τα θύματα του ναζισμού, του φασισμού, του αντισημιτισμού, συμμετέχουμε στο πένθος των απογόνων τους, αφουγκραζόμαστε τον αποκαλυπτικό λόγο των ελάχιστων επιζώντων, ενώνουμε τη φωνή μας μαζί με τους χιλιάδες πολίτες που πορεύονται στην ίδια διαδρομή, από τα γκέτο στον σιδηροδρομικό σταθμό, κάνοντας πράξη το πανανθρώπινο σύνθημα ΠΟΤΕ ΞΑΝΑ», επεσήμανε η Κατερίνα Σακελλαροπούλου, η οποία συμμετείχε στην πορεία, από την πλατεία Ελευθερίας μέχρι τον παλιό σιδηροδρομικό σταθμό. «Βρισκόμαστε εδώ, στον απόηχο της τραγωδίας των Τεμπών, την οποία ολόκληρη η ελληνική κοινωνία βιώνει με αισθήματα βαθιάς συντριβής, για να διατηρήσουμε ζωντανή τη μνήμη ενός από τα πλέον επαίσχυντα και οδυνηρά συμβάντα του 20ου αιώνα», είπε στην ομιλία της η κυρία Σακελλαροπούλου.
Περισσότερα: ΠΟΡΕΙΑ ΜΝΗΜΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ - ΑΟΥΣΒΙΤΣ. 80 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΝΑΧΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΥ ΣΥΡΜΟΥ
Οι ρίζες της συλλογικής μνήμης της πόλης
Δίπλα στους μοναδικούς εν ζωή αυτόπτες μάρτυρες της πρώτης πράξης του δράματος με την εξόντωση της Εβραϊκής κοινότητας των Ιωαννίνων, στα αιωνόβια πλατάνια της πλατείας Μαβίλη, οι γυμνοί κορμοί των οποίων αποτυπώνονται στις φωτογραφίες – ντοκουμέντο εκείνης της ημέρας, φυτεύτηκαν την Παρασκευή 24.3.2023 τρία νέα δένδρα, ως σύμβολα διατήρησης της συλλογικής μνήμης.
Στις 25 Μαρτίου του 1944, τα ναζιστικά στρατεύματα κατοχής συγκέντρωσαν στην Πλ. Μαβίλη το σύνολο των μελών της ακμάζουσας ακόμη Εβραϊκής κοινότητας της πόλης, με ιστορία 2.000 ετών παρουσίας στα Γιάννενα. Σχεδόν 2.000 ψυχές, αφού καταμετρήθηκαν, διαχωρίστηκαν ανάλογα με το φύλο και την ηλικία, ανέβηκαν στα εκατοντάδες καμιόνια και ξεκίνησαν το ταξίδι τους προς την κόλαση. Ελάχιστοι έμειναν ζωντανοί και ακόμη λιγότεροι κατάφεραν να επιστρέψουν στην πόλη τους. Το τραύμα στην ψυχή της πόλης -και όχι μόνο της Εβραϊκής κοινότητας- παραμένει ανοιχτό και σήμερα, όπου τα μέλη της Κοινότητας απαριθμούν πλέον λίγες δεκάδες, με τους θανάτους να είναι πολύ περισσότεροι από τις γεννήσεις εδώ και δεκαετίες.
Περισσότερα: ΔΕΝΤΡΑ ΣΥΜΒΟΛΑ ΜΝΗΜΗΣ ΣΤΗΝ ΠΛΑΤΕΙΑ ΜΑΒΙΛΗ ΣΤΑ ΙΩΑΝΝΙΝΑ