Τον περασμένο Οκτώβριο έγιναν στο Βουκουρέστι τα αποκαλυπτήρια του Μνημείου Ολοκαυτώματος της Ρουμανίας που είναι αφιερωμένο στους 300.000 Εβραίους και Ρόμα που χάθηκαν κατά τη διάρκεια του Ολοκαυτώματος.
Ο Πρόεδρος της Ρουμανίας κ. Τράϊαν Μπασεσκού δήλωσε πως ήταν «χρέος της χώρας να αναγνωρίσει τη γενοκτονία που έγινε κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και να τιμήσει τα θύματα. Επίσης, ο Αρχιραββίνος της Ρουμανίας κ. Μεναχέμ ΧαΚοέν επεσήμανε πως «αυτό το Μνημείο είναι γεμάτο συμβολισμούς. Χιλιάδες άτομα θανατώθηκαν που θα μπορούσαν να συμβάλουν στην πολιτιστική και οικονομική ευημερία της Ρουμανίας». Κατά τη διάρκεια των αποκαλυπτηρίων διαβάστηκε μήνυμα του κ. Έλι Βίζελ, ο οποίος κατάγεται από τη Ρουμανία και έχει βραβευτεί με Νόμπελ Ειρήνης, με το οποίο ζήτησε από τους Ρουμάνους να μην ξεχάσουν το παρελθόν τους. Σχετικές δηλώσεις έκανε και ο διευθυντής του Συλλόγου για τον Διάλογο και την Εκπαίδευση των Πολιτών κ. Μικέλε Κέλσο, ο οποίος τόνισε πως: «Η Ρουμανία έχει κάνει μεγάλα άλματα, μέσω εκπαιδευτικών κυβερνητικών προγραμμάτων, ώστε να ενημερωθούν οι πολίτες για το ρόλο της Ρουμανίας στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Εντούτοις, για να γίνει καλύτερα κατανοητή η πρόσφατη ιστορία στους πολίτες της Ρουμανίας χρειάζονται περισσότερα εκπαιδευτικά προγράμματα και ειδικότερα χρειάζεται να γίνουν μαθήματα για το Ολοκαύτωμα».
(EJC, 7.10.09)
ΠΟΛΩΝΙΑ
Απεβίωσε ο τελευταίος ήρωας του Γκέτο της Βαρσοβίας. Σε ηλικία 90 ετών πέθανε ο Μαρκ Έντελμαν, ο τελευταίος επιζών που έπαιξε ηγετικό ρόλο στην εξέγερση του Γκέτο της Βαρσοβίας, η οποία κατεστάλη από τους Ναζί το 1943.
Συνεχίζοντας με το ίδιο μαχητικό πνεύμα, ο Έντελμαν έλαβε μέρος ανεπίσημα στο Κίνημα «Σολιντάρνος», τη Συνδικαλιστική Οργάνωση της Πολωνίας η οποία έκανε ενέργειες για να ανατρέψει το κομμουνιστικό καθεστώς της χώρας τη δεκαετία του ΄80. Ο Λέχ Βαλέσα, τ. Πρόεδρος της Πολωνίας και ηγέτης του Κινήματος «Σολιντάρνος», δήλωσε για τον Έντελμαν: «Ήταν ένας έντιμος, απαράμιλλος άνθρωπος. Δεν υπάρχουν λόγια για να εκφραστεί αυτή η απώλεια». Ο Μάρκ Έντελμαν ήταν γιατρός και μετά τον Πόλεμο έζησε στην πόλη Λότζ, της Πολωνίας, όπου εργάστηκε σε ένα νοσοκομείο μέχρι τις τελευταίες μέρες της ζωής του.
Για τον Έντελμαν το υπουργείο Εξωτερικών του Ισραήλ, σε ανακοίνωσή του, δήλωσε: «Ο εβραϊκός λαός και το Κράτος του Ισραήλ θρηνούν για το θάνατο του τελευταίου επιζώντα που ηγήθηκε της εξέγερσης του Γκέτο της Βαρσοβίας. Ο Έντελμαν ήταν ένας από τους αρχηγούς της ηρωικής αντίστασης των Εβραίων κατά των Γερμανών, μία εξέγερση η οποία διέσωσε την ανθρώπινη αξιοπρέπεια κατά τη διάρκεια της σκοτεινής περιόδου του Ολοκαυτώματος. Μισό εκατομμύριο Εβραίοι φυλακίστηκαν στο Γκέτο της Βαρσοβίας, το μεγαλύτερο Γκέτο που έφτιαξαν οι Γερμανοί στην Ευρώπη».
Σε συλλυπητήρια επιστολή που έστειλε η Κυβέρνηση του Ισραήλ στην Κυβέρνηση της Πολωνίας τονίζεται: «Είναι ηθική υποχρέωση να θυμόμαστε τη φρίκη του Ολοκαυτώματος και το μέγεθος του ηρωϊσμού. Πρέπει να θυμόμαστε και να μην ξεχνάμε».
Tο Ευρωπαϊκό Εβραϊκό Συνέδριο (EJC) εξέφρασε τα συλλυπητήριά του στην οικογένεια και τους φίλους του Έντελμαν, αποχαιρετώντας με τον τρόπο αυτό έναν από τους μεγαλύτερους ήρωες του εβραϊκού λαού. Επίσης, σε δηλώσεις που έκανε ο πρόεδρος του EJC κ. Μοσέ Κάντορ τόνισε πως ο Έντλεμαν: «έδειξε στον κόσμο ότι οι Εβραίοι είναι έτοιμοι να πολεμήσουν με γενναιότητα όσους επιδιώκουν να τους καταστρέψουν».
(EJC, 6.10.09)
Στο facebook το Μουσείο του Άουσβιτς. Το Mουσείο του Άουσβιτς άνοιξε σελίδα στο facebook (http://www.facebook.com/auschwitzmemorial) προκειμένου να προσεγγίσει νέους ανθρώπους, όπως ανακοίνωσε εκπρόσωπός του. Η σελίδα είναι διαθέσιμη από τις αρχές Οκτωβρίου και ήδη έχει 1.000 συνδρομητές, οι οποίοι άφησαν μηνύματα στα αγγλικά, τα εβραϊκά και τα πολωνικά. «Το facebook είναι ο καλύτερος τρόπος για να πλησιάσεις τους νέους», σημείωσε ο εκπρόσωπος κ. Σαβίκι, θυμίζοντας ότι οι περισσότεροι από τους περίπου ένα εκατομμύριο επισκέπτες του μουσείου είναι κυρίως νέοι.
(Καθημερινή, 16.10.09)
Ο αμερικανός αντιπρόεδρος στο Μνημείο της Εξέγερσης του Γκέτο. Ο αντιπρόεδρος των Η.Π.Α. κ. Τζο Μπάιντεν, στη διάρκεια της πρόσφατης επίσημης επίσκεψής του στην Πολωνία, απέτισε φόρο τιμής στους Εβραίους αγωνιστές της εξέγερσης του Γκέτο της Βαρσοβίας. Συνοδευόμενος από Πολωνό στρατιωτικό, ο κ. Μπάιντεν κατέθεσε στεφάνι στο μεγαλοπρεπές Μνημείο της Εξέγερσης, που ανεγέρθηκε το 1948, στη Βαρσοβία. Στην κορδέλα που υπήρχε στο στεφάνι αναγραφόταν: «Στη Μνήμη των Ηρώων της Εξέγερσης του Γκέτο της Βαρσοβίας».
Μετά την κατάθεση, ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, σε ένδειξη τιμής, στάθηκε μπροστά στο Μνημείο με το δεξί του χέρι να ακουμπάει την καρδιά του. Κατά τη διάρκεια της τελετής μία παιδική χορωδία τραγούδησε εβραϊκούς ύμνους. Στη συνέχεια ο κ. Μπάιντεν συνομίλησε με Πολωνούς αξιωματούχους, καθώς και με τον Αρχιραββίνο της Πολωνίας κ. Μίκαελ Σούντριχ.
(EJC, 22.10.2009)
ΓΕΡΜΑΝΙΑ: Νέο φως στην προσωπική ανάμιξη του Αδόλφου Χίτλερ στο Ολοκαύτωμα ελπίζουν οι ιστορικοί ότι θα ριχθεί όταν δημοσιευθούν τα απομνημονεύματα ενός από τους πιο στενούς συνεργάτες του. Ο λόγος για τον Φριτζ Ντάργκες, μέλος του στενού κύκλου του Φύρερ που πέθανε σε ηλικία 96 ετών. Ως υπασπιστής του ήταν παρών σε όλες τις σημαντικές συσκέψεις. Οι ιστορικοί ελπίζουν ότι μέσω της αυτοβιογραφίας του θα προσφέρει αποδείξεις ότι ο Χίτλερ διέταξε τους θανάτους έξι εκατομμυρίων Εβραίων. Αν κάτι τέτοιο αποδειχθεί αληθές, τότε θα ακυρώνει τους ισχυρισμούς μιας μερίδας ιστορικών οι οποίοι υποστηρίζουν ότι ο Χίτλερ δεν ήξερε τίποτα για το Ολοκαύτωμα. Σε συνέντευξή του σε γερμανική εφημερίδα λίγο πριν από το θάνατό του, ο Ντάργκες περιγράφει τη γνωριμία τους το 1934 σε συγκέντρωση του κόμματος, ενώ δεν διστάζει να τον χαρακτηρίσει ιδιοφυΐα.
Περισσότερες από 20 ευρωπαϊκές χώρες διοργάνωσαν εκδηλώσεις, που έγιναν στις 6 Σεπτεμβρίου 2009, κατά την Ευρωπαϊκή Ημέρα Εβραϊκού Πολιτισμού, θεσμός που φέτος «κλείνει» 10 χρόνια επιτυχημένης λειτουργίας, φέρνοντας διακόσες χιλιάδες ανθρώπους σε επαφή με την πλούσια εβραϊκή κληρονομιά.
Ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης μετατράπηκε σε εβραϊκό κοιμητήριο: Ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης κοντά στο Βερολίνο, όπου δολοφονήθηκαν πάνω από χίλιοι άνθρωποι, μετατράπηκε χθες σε εβραϊκό κοιμητήριο. Το στρατόπεδο Λιμπερόζε (Lieberose), δορυφόρος του μεγαλύτερου Ζαξενχάουζεν (Sachsenhausen), βορείως του Βερολίνου, λειτούργησε από το 1943 μέχρι τον Φεβρουάριο του 1945. Σ’ αυτό το διάστημα, αξιωματούχοι των Ες Ες πυροβόλησαν και σκότωσαν 1.300 άρρωστους και ανήμπορους Εβραίους τροφίμους. Πτώματα ανακαλύφθηκαν, πρώτη φορά, σε τάφο κοντά στο Λιμπερόζε το 1958 και σχεδόν 600 βρέθηκαν το 1971. Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, Ανατολικογερμανοί αξιωματούχοι μετέφεραν κάποια από αυτά στη Δρέσδη για εξέταση.
ΒΕΛΓΙΟ Εγκαίνια των «πλακών μνήμης»: Στις 13.5.2009 πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες εκδήλωση για την εγκαινίαση των πρώτων «Πλακών της Μνήμης» που εγκαταστάθηκαν στην πόλη. Η εκδήλωση αυτή οργανώθηκε από την Ένωση για τη Μνήμη του Ολοκαυτώματος με σκοπό την προβολή ενός νέου τρόπου τιμής και μνήμης των θυμάτων του Ολοκαυτώματος. Πρόκειται για μικρούς μπρούτζινους κύβους οι οποίοι κατασκευάζονται από τον καλλιτέχνη Gunter Demnig στη μνήμη των θυμάτων των Ναζί και τοποθετούνται στο πεζοδρόμιο μπροστά από το σπίτι όπου κατοικούσαν τα θύματα πριν από τον εκτοπισμό τους. Στην τελετή των εγκαινίων αποκαλύφθηκαν πέντε «πλάκες μνήμης», σε τρεις δήμους των Βρυξελλών, παρουσία συγγενών των οικογενειών των θυμάτων, εκπροσώπων εβραϊκών οργανισμών και των τοπικών αρχών.
Οι πλάκες μνήμης ή αλλιώς πλάκες εμποδίου ή προσκόμματος, όπως ο όρος μεταφράζεται σε διάφορες γλώσσες (Pierre d’ achoppement στα γαλλικά, stumbling blocks στα αγγλικά, Stopelstein στα γερμανικά), εντάσσονται σε ένα πρόγραμμα το οποίο έχει πλέον λάβει ευρωπαϊκές διαστάσεις και έχει στόχο την τοποθέτηση μιας τέτοιας αναμνηστικής πλάκας στο πεζοδρόμιο μπροστά από τον τελευταίο τόπο κατοικίας των θυμάτων του ναζισμού. Το πρόγραμμα αυτό ξεκίνησε το 1993, από τον καλλιτέχνη Gunter Demnig, με σκοπό τη διατήρηση της μνήμης των ανθρώπων που αφανίστηκαν στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης. Η πρώτη πλάκα τοποθετήθηκε το 1997 στο Βερολίνο. Ενώ δέκα περίπου χρόνια μετά, μέχρι το 2008, είχαν τοποθετηθεί περί τις 13.000 πλάκες σε περισσότερα από 300 μέρη στη Γερμανία, στην Αυστρία, στην Ουγγαρία και στην Ολλανδία. Σε αυτές τώρα έρχεται να προστεθεί και το Βέλγιο.
Η πλάκα τοποθετείται στο πεζοδρόμιο μπροστά από την οικία του θύματος και περιέχει πάντοτε τις ίδιες πληροφορίες: την ένδειξη «Εδώ κατοικούσε» ακολουθούμενη από το όνομα, την ημερομηνία γεννήσεως, την ημερομηνία σύλληψης και, τέλος, την ημερομηνία και το στρατόπεδο θανάτου του εκτοπισθέντος.
Οι πλάκες αυτές τοποθετούνται ύστερα από σχετική αίτηση οργανισμών ή μελών της οικογένειας του θύματος και τοποθετούνται πάντα από τον ίδιο τον GunterDemnig, ο οποίος παραδέχεται μεν τη δυσκολία της δημιουργίας έξι εκατομμυρίων πλακών, αλλά ωστόσο αρνείται τη λογική μιας βιομηχανικής παραγωγής προκρίνοντας αντ’ αυτής ένα έργο που θα αποτελεί κάθε φορά αποκύημα σκέψης και αναστοχασμού.
(CCOJB, 13.5.09)
ΓΕΡΜΑΝΙΑ Αντιναζιστικές διαδηλώσεις: Την πρωτομαγιά, η νεοναζιστική NPD επιδίωξε να οργανώσει διαδηλώσεις σε διάφορες πόλεις της Γερμανίας. Όλες παρεμποδίστηκαν από μεγάλες αντιδιαδηλώσεις δημοκρατικών πολιτών εναντίον του νεοναζισμού και του αντισημιτισμού με επικεφαλής στο Βερολίνο τον σοσιαλδημοκράτη αντικαγκελάριο και υπουργό Εξωτερικών, Φρανκ-Βάλτερ Στάινμαγερ, τον χριστιανοδημοκράτη πρωθυπουργό της ΚάτωΣαξονίας, Κρίστιαν Βουλφ (Ανόβερο), τον σοσιαλδημοκράτη πρωθυπουργό της Ρηνανίας-Παλατινάτου, Κουρτ Μπεκ (Μάιντς), την αντιπρόεδρο της ομοσπονδιακής βουλής, Πέτρα Πάου ("Κόμμα της Αριστεράς", Βερολίνο-Κέπενικ) και πολλούς άλλους πολιτικούς ηγέτες.
(SPIEGEL ON LINE, 1.5.2009)
ΙΣΡΑΗΛ
Απεβίωσε ο Θεσσαλονικιός πυγμάχος που επέζησε του Άουσβιτς: Ο Σάλαμο Αρούχ, ο Θεσσαλονικιός Εβραίος πυγμάχος που επέζησε στο Άουσβιτς δίνοντας αγώνες πυγμαχίας για τη διασκέδαση των Ναζί αξιωματικών, απεβίωσε στο Ισραήλ στις 26 Απριλίου.
Ο Σάλαμο Αρούχ κέρδιζε την παράταση της ζωής του με κάθε έναν από τους συνολικά 208 αγώνες μποξ που έδωσε στο Άουσβιτς από τον Μάρτιο του 1943 μέχρι το 1945. Η αγωνιώδης πορεία της επιβίωσής του αποτέλεσε το θέμα της κινηματογραφικής ταινίας «Ο θρίαμβος της θέλησης» (Triumph of the spirit -1989), του σκηνοθέτη Ρόμπερτ Γιανγκ, με πρωταγωνιστή τον Βίλεμ Νταφόε.
Ο Σ. Αρούχ γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1923. Σε ηλικία 14 χρονών κέρδισε τον πρώτο του αγώνα πυγμαχίας, στα 17 του ήταν ήδη μέλος της εθνικής ομάδας έχοντας κερδίσει τον τίτλο των μέσων βαρών στην Ελλάδα και ένα χρόνο αργότερα τον βαλκανικό τίτλο των ελαφρών-μέσων βαρών. Ο Σ. Αρούχ πολέμησε στον ελληνο-ιταλικό πόλεμο, γύρισε στη Θεσσαλονίκη και το 1943 εκτοπίστηκε με την οικογένειά του στο Άουσβιτς. Όταν οι Γερμανοί ανακάλυψαν ότι ο κρατούμενος με τον αριθμό 136954 ήταν μποξέρ τον χρησιμοποίησαν στους αιματηρούς αγώνες πυγμαχίας που οργάνωναν κάθε Τετάρτη και Κυριακή στο στρατόπεδο. Οι κρατούμενοι πυγμαχούσαν για να κερδίσουν τη σωτηρία της ζωής τους ενώ οι αξιωματικοί στοιχημάτιζαν για το νικητή. Το έπαθλο του νικητή ήταν ένα επιπλέον καρβέλι ψωμί την ημέρα του αγώνα, ένα επιπλέον πιάτο σούπα καθημερινά και μια μέρα ξεκούρασης από τα καταναγκαστικά έργα για προπόνηση. Ο χαμένος είτε εκτελείτο επιτόπου ή κατέληγε στους θαλάμους αερίων. Η ταχύτητα των χτυπημάτων και η ευκινησία του (στην Ελλάδα, τον φώναζαν «ο χορευτής», λόγω των γρήγορων ελιγμών του πάνω στο ρινγκ), βοήθησαν τον αδύνατο Αρούχ να βγάλει νοκ-άουτ αντιπάλους με το διπλάσιο βάρος. Η δύναμη της θέλησης έκανε τον Αρούχ να επιβιώσει στα σχεδόν δύο χρόνια εγκλεισμού του στο Άουσβιτς. Ήταν ο μόνος από την οικογένειά του που το κατόρθωσε. Το 1945 μεταφέρθηκε στο Μπέργκεν-Μπέλσεν απ΄ όπου, λίγους μήνες αργότερα, απελευθερώθηκε από τους Συμμάχους. Παντρεύτηκε την επίσης Θεσσαλονικιά Μάρθα Γεχιέλ, με την οποία μετανάστευσαν στο Ισραήλ το 1948 και απέκτησαν τέσσερα παιδιά.
Η είδηση του θανάτου του Σ. Αρούχ προκάλεσε συγκίνηση, ενώ αφιερώματα για τη ζωή του δημοσιεύθηκαν σε ελληνικές και ξένες εφημερίδες.
ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ
Φυλάκιση αρνητή του Ολοκαυτώματος: Ο Τ.Φ. Τόμπεν, καταζητούμενος στη Γερμανία για το αδίκημα της άρνησης του Ολοκαυτώματος, φυλακίστηκε στην Αυστραλία για «περιφρόνηση του δικαστηρίου». Το 2002, σύμφωνα με απόφαση του δικαστηρίου της Αδελαΐδας, απαγορεύτηκε στον Τ.Φ. Τόμπεν η δημοσίευση προσβλητικών αντισημιτικών σχολίων στην ιστοσελίδα του Ινστιτούτου του. Η μη συμμόρφωσή του με τη δικαστική απόφαση κατέληξε στη φυλάκισή του στις αρχές Μαΐου.
Στη Γερμανία ο Τόμπεν αντιμετωπίζει την κατηγορία της διάδοσης αντισημιτικού υλικού μέσω του Ιντερνετ και της άρνησης του Ολοκαυτώματος. Τον περασμένο Οκτώβριο συνελήφθη στην Αγγλία, ύστερα από ευρωπαϊκό ένταλμα σύλληψης που εκδόθηκε με ενέργειες της Γερμανίας, της οποίας ωστόσο το αίτημα για την έκδοση του Τόμπεν απορρίφθηκε.