Ο Τζων Κάλεφ-Εζρά, ομότιμος καθηγητής του Ιατρικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, γράφει στην εφημερίδα "Ηπειρωτικός Αγών" (21.4.20) για τη Γιαννιωτοεβραία Ρεβέκκα Γκαμπάι, που έφυγε από τη ζωή στις 20.4.2020, παραμονή της εβραϊκής ημέρας μνήμης του Ολοκαυτώματος:

Λίγες ώρες πριν από την έναρξη της φετινής εβραϊκής ημέρας, που είναι αφιερωμένη στη μνήμη του Ολοκαυτώματος (21 Απριλίου 2020), έφυγε από τη ζωή η Γιαννιωτοεβραία Ρεβέκκα Γκαμπάι, το γένος  Νταβίντ. Σε τμήμα μιας από τις φωτογραφίες, που τραβήχτηκαν στις 25 Μαρτίου 1944 στην πλατεία Μαβίλη, σημειώνεται η Ρεβέκκα, μαζί με τη μητέρα της, Φλώρα (φωτο αριστερά). Εκείνη την ημέρα πιάστηκε και εκτοπίσθηκε για ρατσιστικούς λόγους σχεδόν το 1/10 των κατοίκων της πόλης των Ιωαννίνων από γερμανόφωνους κατακτητές και Έλληνες συνεργάτες  τους.

Φτάνοντας στο ναζιστικό στρατόπεδο Άουσβιτς, κοντά στην Κρακοβία της σημερινής Πολωνίας, μαζί με άλλους 5.000 συμπατριώτες τους όλων των ηλικιών (όλοι τους είχαν την ατυχία να βγουν από εβραϊκή μήτρα), μια ομάδα γερμανόφωνων γιατρών τους χώρισε σε δυο ομάδες. Η δεκαοκτάχρονη τότε Ρεβέκκα, αλλά όχι η 45χρονη Φλώρα, ήταν ανάμεσα στους 648 εξόριστους αυτής της αποστολής στον θάνατο, για τους οποίους η ιατρική γνωμάτευση ήταν: βραχύχρονη αναβολή της δολοφονίας τους. 

από την απελπισία στην ελπίδα,

από τη σκλαβιά στην ελευθερία!

Κάθε χρόνο οι Εβραίοι όλου του κόσμου διαβάζουμε την ιστορία του Πέσαχ, την «αγκαντά», είμαστε όλοι μαζί, διηγούμαστε και τραγουδάμε και αναλογιζόμαστε «Μα Νιστανά Αλαϊλα αζέ», δηλαδή «τι άλλαξε τούτη τη νύκτα». Είναι η νύκτα που επέλεξε ο Θεός για να οδηγήσει τους Εβραίους στο δρόμο της ελευθερίας.

Φέτος, όμως, η νύκτα αυτή έχει μια ακόμη ιδιαιτερότητα: σκεπτόμαστε τους συνανθρώπους μας που νοσούν και ευχόμαστε ο Θεός να τους βοηθήσει να «περάσουν» από τη μοναξιά του πόνου, στην απόλαυση της ζωής.

Ευχόμαστε στους γιατρούς και το νοσηλευτικό προσωπικό να κάνουν κουράγιο και να είναι γεροί και δυνατοί γιατί αυτοί είναι οι άνθρωποι που μας βοηθούν να «περάσουμε» από την απελπισία του θανάτου στην ελπίδα της υγείας.

Και όλοι εμείς, για να περιφρουρήσουμε την «ελευθερία» μας, αυτό το υπέρτατο αγαθό που κληρονόμησε ο Εβραϊκός λαός στην ανθρωπότητα με την «Έξοδο» από τη σκλαβιά, οφείλουμε να θωρακίσουμε την υγεία όλων μας…

Το φετινό Πέσαχ θα το γιορτάσουμε, όλοι μαζί, δεν θα καθίσουμε στο ίδιο τραπέζι, αλλά οι ευχές μας θα ενώνονται και θα είναι ακόμη πιο εγκάρδιες, θα είναι ευχές υγείας και καλής ζωής.

Το Κεντρικό Ισραηλιτικό Συμβούλιο Ελλάδας εύχεται σε όλους

Χ Α Γ Κ   Π Ε Σ Α Χ   Σ Α Μ Ε Α Χ

Η Γενική Γραμματεία Θρησκευμάτων, με την παρακάτω ανακοίνωση που αναρτήθηκε στον ιστότοπο του Υπουργείου Παιδείας, εύχεται Καλό Πάσχα στους Εβραίους της Ελλάδος:

«Με την ευκαιρία του Εβραϊκού Πάσχα, η Γενική Γραμματεία Θρησκευμάτων του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων εύχεται στους συμπολίτες μας Εβραϊκού θρησκεύματος υγεία, ευτυχία και δύναμη για να ξεπεραστεί και αυτή η δοκιμασία. Μένουμε σπίτι και γιορτάζουμε από το σπίτι για να προστατεύσουμε τις οικογένειές μας και την κοινωνία ολόκληρη».

Επίσης, ο Γεν. Γραμματέας Θρησκευμάτων κ. Γιώργος Καλαντζής ευχήθηκε με επιστολή του προς το ΚΙΣΕ:

«Αξιότιμε κύριε Πρόεδρε, αγαπητέ κύριε Γενικέ Γραμματέα,

Τις θερμότερές μου ευχές στους συμπολίτες μας εβραϊκού θρησκεύματος με την προσμονή και την ελπίδα ότι γρήγορα θα είμαστε πάλι μαζί, υγιείς και δυνατοί, για να γιορτάσουμε μέρες καλύτερες που σίγουρα θα έρθουν. Φέτος μπορεί να μην βρεθήκαμε, όμως η περιπέτεια αυτή θα μας κάνει πιο δυνατούς και η διήγηση του Πέσσαχ θα μας δώσει πνευματική και ψυχική δύναμη για την έξοδό μας από την παρούσα κρίση. Χρόνια Πολλά.

Με εκτίμηση,

Γιώργος Καλαντζής

Ένα βιβλίο που έρχεται να θέσει το καίριο ερώτημα «γιατί το 95% των Εβραίων της Θεσσαλονίκης έχασε τη ζωή του, ένα από τα μεγαλύτερα ποσοστά στην Ευρώπη», θα εκδοθεί ώς το τέλος του μήνα στην αγγλική γλώσσα από τον οίκο Routledge. Είναι η πολυετής έρευνα του ιστορικού Λεόν Σαλτιέλ με τίτλο «The Holocaust in Thessaloniki: Reactions to the Anti-Jewish Persecution, 1942-1943», που έρχεται να εμπλουτίσει τη διαρκώς αυξανόμενη βιβλιογραφία για τον ελληνικό εβραϊσμό, επιλέγοντας ένα συγκεκριμένο τρόπο θέασης, που εστιάζει και στον τρόπο με τον οποίον αντέδρασαν διάφοροι φορείς της πόλης και στο κατά πόσον «υπήρχαν οργανωμένες προσπάθειες διάσωσης».

Δέκα χρόνια μελετάει το θέμα σε αρχεία δέκα χωρών ο Λεόν Σαλτιέλ, ο οποίος εργάζεται τώρα ως εκπρόσωπος του Παγκόσμιου Εβραϊκού Συμβουλίου στα Ηνωμένα Έθνη στη Γενεύη και στην UNESCO στο Παρίσι. Είναι το θέμα της διδακτορικής διατριβής του που εκπόνησε στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας στη Θεσσαλονίκη. «Το βιβλίο αυτό αφηγείται τις τελευταίες ημέρες της ιστορικής εβραϊκής κοινότητας της Θεσσαλονίκης κατά τη διάρκεια του Ολοκαυτώματος», λέει ο Λεόν Σαλτιέλ. «Εντός μερικών μηνών του 1943, η συντριπτική πλειονότητα των Εβραίων της πόλης εκτοπίστηκε, μέσα σε βαγόνια ζώων, για να εξοντωθεί στο ναζιστικό στρατόπεδο θανάτου του Άουσβιτς. Ελάχιστοι γύρισαν πίσω ζωντανοί ή είχαν την τύχη να κρυφτούν σε διάφορα μέρη της Ελλάδας κατά τη διάρκεια του πολέμου, με τη βοήθεια χριστιανών συμπολιτών τους».