Με αφορμή τη νέα πρόσφατη βεβήλωση του εβραϊκού νεκροταφείου στα Γιάννενα ο δήμαρχος της πόλης Μωυσής Ελισάφ μίλησε στη LIFO για την εβραϊκή κοινότητα των Ιωαννίνων, τον αντισημιτισμό και τη διαφορετικότητα.
Ακολουθεί το άρθρο της Νίκης Κουτουλούλη που δημοσιεύτηκε στη LIFO στις 19.8.2021:
«Τα Γιάννενα αποτέλεσαν τη μητρόπολη του ρωμανιώτικου εβραϊσμού. Η ιστορική εβραϊκή κοινότητα των Ιωαννίνων υπήρξε πολυπληθής, ισχυρή και είχε ελληνοεβραϊκό χαρακτήρα. Πέρασε από ακμή και παρακμή και μέχρι σήμερα, αν και ολιγομελής, παραμένει ενεργή.
Πρόκειται για μια από τις παλιότερες εβραϊκές κοινότητες στον ευρύτερο ελλαδικό χώρο, με ιστορία τουλάχιστον χιλίων χρόνων. Η ύπαρξη Εβραίων στην πόλη των Ιωαννίνων είναι συνυφασμένη με την ίδρυση της πόλης, στο τέλος της πρώτης χιλιετίας.
Χωρίς να ξέρουμε την ακριβή ημερομηνία εγκατάστασης των Εβραίων στην πόλη, η πρώτη γραπτή μαρτυρία είναι το χρυσόβουλο του αυτοκράτορα Ανδρόνικου του Β’ του Παλαιολόγου το 1319, που δίνει οικονομικά, εκκλησιαστικά και διοικητικά προνόμια στις διάφορες μειονότητες και στους Εβραίους που κατοικούσαν στην πόλη των Ιωαννίνων.
Περισσότερα: ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΩΥΣΗ ΕΛΙΣΑΦ ΓΙΑ ΤΗ ΓΙΑΝΝΙΩΤΙΚΗ ΕΒΡΑΪΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ
Ο Μωσέ, γιος του Ρούβεν και της Μπουλίσα, γεννήθηκε στις 6 Μαρτίου 1922 στην πόλη της Ρόδου που ήταν υπό ιταλική κυριαρχία. Μεγάλωσε στην εβραϊκή συνοικία της Παλιάς Πόλης. Μιλούσε και έγραφε εβραϊκά, ιταλικά, ελληνικά, ισπανικά, γαλλικά και τουρκικά.
Η ζωή του στο νησί ήταν ευχάριστη και ήσυχη μέχρι το 1938, όταν ξεκίνησαν τα μεγάλα προβλήματα των Εβραίων της Ρόδου κάτω από τη φασιστική διακυβέρνηση του Cesare De Vecchi και τους ρατσιστικούς νόμους.
Μετά το ξέσπασμα του πολέμου, ξεκίνησαν βομβαρδισμοί στο νησί. Σε έναν από αυτούς τους βομβαρδισμούς, τον Φεβρουάριο του 1944, προκλήθηκαν ζημιές στον άμαχο πληθυσμό και ιδιαίτερα στις εβραϊκές γειτονιές της Παλιάς Πόλης. Ανάμεσα στους Εβραίους που σκοτώθηκαν ήταν και ο νεότερος αδερφός του Μοσέ, ο Νισίμ Σουλάμ. Επιπλέον, το σπίτι του καταστράφηκε και αυτός και η οικογένειά του έμειναν άστεγοι.
Το ΚΙΣΕ απέστειλε στις 21.7.2021 την παρακάτω συγχαρητήρια επιστολή στον ιατρό κ. Ηλία Πέσσαχ για την ανακήρυξή του σε Αναπληρωτή Καθηγητή Αιματολογίας του Διεθνούς Πανεπιστημίου Ελλάδος:
«Αξιότιμε κ. Πέσσαχ,
Εκ μέρους του Ελληνικού Εβραϊσμού επιθυμούμε να σας εκφράσουμε τα θερμά μας συγχαρητήρια για την άξια ανακήρυξή σας σε αναπληρωτή Καθηγητή Αιματολογίας του Διεθνούς Πανεπιστημίου Ελλάδος.
Γνωρίζουμε ότι περιβάλετε με ιδιαίτερη ευαισθησία όλους όσους χρειάζονται τις επιστημονικές σας γνώσεις και είμαστε βέβαιοι ότι την εξαιρετική κατάρτισή σας θα την μεταλαμπαδεύσετε και στους φοιτητές σας.
Περισσότερα: Ο ΗΛΙΑΣ ΠΕΣΣΑΧ ΑΝΑΚΗΡΥΧΘΗΚΕ ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΤΟΥ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΕΛΛΑΔΟΣ
Το μαρμάρινο αέτωμα (αρ. ευρ. Ρ 89) αποτελεί χαρακτηριστική περίπτωση επανάχρησης μνημείου, καθώς στις δύο όψεις του αποτυπώνει δύο διαφορετικές χρονικές στιγμές από την ιστορία της πόλης (ύστερος 2ος αι. μ.Χ. / δεύτερη χρήση 1667). Προέρχεται από το εβραϊκό νεκροταφείο της Θεσσαλονίκης, όπου στην αρχαιότητα εκτεινόταν το ανατολικό νεκροταφείο της πόλης.
Στην κύρια όψη του απεικονίζονται δύο Ιχθυοκένταυροι που υψώνουν ανάμεσά τους μια κυκλική ασπίδα η οποία, όπως δείχνουν οι οπές στην περιφέρειά της, θα επενδυόταν πιθανότατα με μέταλλο. Οι Ιχθυοκένταυροι είναι μυθικές δαιμονικές μορφές με κορμό ανθρώπου, μπροστινά πόδια αλόγου και ουρά θαλάσσιου πλάσματος. Οι θαλάσσιοι δαίμονες αποτελούν ένα αρκετά συχνό μοτίβο στα ταφικά μνημεία των ρωμαϊκών χρόνων και συμβολικά συνόδευαν τον νεκρό στο χωρίς επιστροφή ταξίδι του στον άλλο κόσμο.
Το αέτωμα ήταν η επίστεψη ενός μικρού ταφικού ναΐσκου μέσα στον οποίο θα υπήρχαν αγάλματα ή προτομές και σίγουρα θα αποτελούσε μια εντυπωσιακή κατασκευή στον χώρο του νεκροταφείου της πόλης στα τελευταία χρόνια του 2ου αι. μ.Χ.
Περισσότερα: ΑEΤΩΜA AΠO ΤAΦΙΚO ΝAΪΣΚΟ ΜΕ ΜΕΤAΓΕΝEΣΤΕΡΗ ΕΒΡAΪΚΗ ΕΠΙΓΡAΦΗ ΣΤΗΝ ΠIΣΩ OΨΗ ΤΟΥ
Ακριβώς 90 χρόνια πριν, στις 30 Ιουνίου του 1931, η συνοικία Κάμπελ (στη σημερινή περιοχή του Βότση στην Καλαμαριά) μια εβραϊκή φτωχογειτονιά, μια παραγκούπολη όπου διέμεναν οικογένειες Εβραίων που μετακινήθηκαν εκεί μετά τη διάνοιξη της σημερινής οδού Σβώλου στο κέντρο, γίνεται στόχος πογκρόμ, από την αντικομμουνιστική εθνικιστική, αντισημιτική, φασιστική οργάνωση «Εθνική Ένωσις "Ελλάς"» - γνωστή και ως τρία Ε - και μετατρέπεται σε αποκαϊδια. Ήταν ένα είδος ματωμένου «προοίμιου» του ναζιστικού ζόφου που θα γνώριζε σε πολύ λίγα χρόνια αργότερα, ολόκληρη η Ευρώπη.
Σε αυτήν την «στρογγυλή» ιστορική επέτειο, η έρευνα του Μιχάλη Τρεμόπουλου, η οποία συγκεντρώθηκε στον τόμο υπό τον τίτλο «Τα τρία Ε (EEE) και ο εμπρησμός του Κάμπελ. Το πογκρόμ του 1931 στη Θεσσαλονίκη», (εκδ. Αντιγόνη, Θεσσαλονίκη 2018), ανανεώνει το ενδιαφέρον για μια όχι και τόσο φωτισμένη πλευρά από την ιστορική επιστήμη.
Με αφορμή τα παραπάνω λοιπόν, το Tvxs.gr συζήτησε με τον συγγραφέα του βιβλίου, τόσο για το ίδιο το πογκρόμ, όσο και για τον πολιτικό - κοινωνικό του «απόηχο» σήμερα.
Πώς γεννήθηκε αυτό το βιβλίο;
Κάνω εδώ και μια δεκαετία μια μελέτη για τις συνθήκες και τους όρους εμφάνισης και εξέλιξης στην Θεσσαλονίκη, μιας σκοτεινής πλευράς εθνικισμού, ρατσισμού, αντισημιτισμού, σε όλη τη διάρκεια του 20ού αιώνα. Μέσα από αυτή τη μελέτη ξεχώρισε η περίπτωση του εμπρησμού του Κάμπελ γιατί το υλικό που έβρισκα ήταν σημαντικό, αδημοσίευτο και ογκώδες. Γι' αυτό και το διαμόρφωσα σε ένα αυτόνομο βιβλίο, για την εμφάνιση του φασισμού σε ένα ευρωπαϊκό επίπεδο και στην Θεσσαλονίκη, καθώς και τις συνθήκες μέσα στις οποίες αναπτύχθηκε, κυρίως στα προσφυγικά στρώματα η οργάνωση αυτή, η οποία δεν ήταν μόνη, είχε πολλές άλλες δορυφορικές, συνεργαζόμενες οργανώσεις και η οποία έφτασε στην κορύφωσή της με τον εμπρησμό του Κάμπελ.
Περισσότερα: 90 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΜΠΡΗΣΜΟ ΤΟΥ ΚΑΜΠΕΛ: ΤΟ ΜΑΤΩΜΕΝΟ «ΠΡΟΟΙΜΙΟ» ΤΟΥ ΝΑΖΙΣΜΟΥ