Του Δημήτρη Ν. Κασαπίδη, Δρος Ιστορίας στο Παν/μιο Γιοχάνεσμπουργκ.
Η πρώτη εγκατάσταση σε μόνιμη βάση Ισραηλιτών στη Ξάνθη και την ευρύτερη περιοχή της ανάγεται στον 19ο αιώνα και οφείλεται στο εμπόριο καπνού.
Γνωρίζουμε πως στη Γενισέα ήδη πριν την καταστροφή της ήταν εγκαταστημένος ο Αδόλφος Βίξ, ένας πλούσιος Εβραίος καπνέμπορος από τη Καβάλα και από την άλλη βλέπουμε στη Ξάνθη έναν άλλο επίσης καπνέμπορο τον Ααρών Μωυσή να αναγείρει ένα μεγαλόπρεπο αρχοντικό στα τέλη της δεκαετίας του 1840, αλλά και το χάνι του Μωυσή δίπλα.
Πρόκειται για το αρχοντικό στο οποίο στεγαζόταν μέχρι πρόσφατα το Δημαρχείο της πόλης μας. Οι πρώτοι Εβραίου που γεννιούνται στη Ξάνθη το 1873, το 1881 αλλά και το 1887-8 ανήκουν αντίστοιχα στις οικογένειες Μαγρίζο, Αντάντο Μπέλλο και Κοέν. Αυτό μας επιτρέπει με βεβαιότητα να υποθέσουμε ότι τα μέλη των οικογενειών αυτών είχαν εγκατασταθεί στην πόλη πριν από την εποχή αυτή.
Λίγα χρόνια αργότερα το 1894 ένα άλλο επιφανές μέλος της Ισραηλιτικής κοινότητας, ο εκ Σερρών ορμώμενος φαρμακοποιός, καπνέμπορος και ασφαλιστής Ισάακ Δανιέλ αναγείρει μεγαλοπρεπές αρχοντικό στην πόλη γνωστό ως μεγάλο σπίτι (Grand maison), έναντι της εκκλησίας του Αγίου Βλασίου στο οποίο στεγάζεται σήμερα ο πολυχώρος σκέψης και πολιτισμού Μάνος Χατζηδάκις.
Περισσότερα: Η ΙΔΡΥΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΙΣΡΑΗΛΙΤΙΚΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΞΑΝΘΗΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΟΘΩΜΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ
Στις 12.1.2020 δημοσιεύθηκε στη γερμανική εφημερίδα «Jüdische Allgemeine» συνέντευξη του Δημάρχου Ιωαννίνων κ. Μωϋσή Ελισάφ στον δημοσιογράφο Torsten Haselbauer.
Διαβάστε την ΕΔΩ (γερμανικά)
Στις 9.1.2020 στο Υπουργείο Τουρισμού, παρουσία του Γενικού Γραμματέα Τουριστικής Πολιτικής και Ανάπτυξης κ. Κωνσταντίνου Λούλη, του Ειδικού Απεσταλμένου για την Καταπολέμηση του Αντισημιτισμού του Υπουργείου Εξωτερικών κ. Ευστάθιου Λιανού Λιάντη και στελεχών του Υπουργείου ορκίστηκε ο νέος διευθυντής του Γραφείου Γενικής Γραμματείας Τουριστικής Πολιτικής και Ανάπτυξης κ. Ζακίνος Κοέν, ο οποίος κατάγεται από το Βόλο.
Ο κ. Ζακίνος Κοέν μετά την ορκωμοσία έκανε την ακόλουθη δήλωση: «Αποτελεί ιδιαίτερη τιμή για οποιονδήποτε να υπηρετεί μία Κυβέρνηση και έχει ιδιαίτερη αξία όταν ανήκει σε μία θρησκευτική μειονότητα, όπως είναι οι Έλληνες εβραϊκού θρησκεύματος».
Κατά την τελετή έγινε χαιρετισμός από το Γενικό Γραμματέα Τουριστικής Πολιτικής και Ανάπτυξης, ο οποίος αναφέρθηκε στη σημαντική και πολύπλευρη προσφορά των Ελλήνων Εβραίων στην πρόοδο και την ανάπτυξη της χώρας, καθώς και στις σχέσεις Ελλάδας Ισραήλ.
ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΒΙΝΤΕΟ ΑΠΌ ΤΗΝ ΤΕΛΕΤΗ ΟΡΚΟΜΩΣΙΑΣ ΠΟΥ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΙ ΤΗΝ ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ
Περπατώντας στα σοκάκια της παλιάς πόλης της Βέροιας και προσπαθώντας να ιχνηλατήσει κανείς τον πολυπολιτισμικό χαρακτήρα που κρύβει στα «σπλάχνα» της -απόρροια της μακραίωνης ιστορίας της- «σκοντάφτει» πάνω σε κτίρια που τον …αναγκάζουν να σταματήσει, να τα περιεργαστεί και να μάθει τα «μυστικά» τους.
Στη Βέροια η αρχαιότερη Εβραϊκή Συναγωγή στα Βαλκάνια
Ένα τέτοιο πέτρινο κτίριο, με πλούσιο και περίτεχνο εσωτερικό διάκοσμο, κρύβεται στο βορειοδυτικό άκρο μιας ανοιχτής αυλής στη λιθόστρωτη εβραϊκή συνοικία της πόλης της Βέροιας, την περίφημη Μπαρμπούτα. Είναι το κτίριο της Συναγωγής, της παλαιότερης σωζόμενης Συναγωγής στην Ελλάδα και μιας από τις αρχαιότερες σε όλα τα Βαλκάνια, απ' όπου λέγεται πως κήρυξε και ο Απόστολος Παύλος, όταν πέρασε από τη Βέροια.
Η Συναγωγή στη Βέροια χτίστηκε το 1850
Η Συναγωγή, που στη σημερινή της μορφή χτίστηκε το 1850 και λειτούργησε έως την 1η Μαΐου 1943, όταν οι ναζιστικές δυνάμεις κατοχής συνέλαβαν εκατοντάδες μέλη της εβραϊκής κοινότητας της Βέροιας, λειτούργησε ως κέντρο της θρησκευτικής και κοινωνικής ζωής της πολυάριθμης τότε κοινότητας και «σιώπησε» μεμιάς, όταν ο ζόφος του πολέμου έπεσε σαν βαριά σκιά πάνω στην πόλη.
Περισσότερα: ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ ΣΤΗΝ ΕΒΡΑΪΚΗ ΣΥΝΟΙΚΙΑ ΤΗΣ ΒΕΡΟΙΑΣ – ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΙΩΣΗΦ ΣΤΡΟΥΜΣΑ
Της Ροδούλας Λουλουδάκη, Ροδιακή, 30.12.2019: Το θαυμάζω, όπως και όλοι στη Ρόδο, το αρχοντικό της οδού Αμερικής απέναντι από τον ΟΤΕ. Τη φινέτσα του, την πληθωρική ομορφιά του, τα περίτεχνα κάγκελα λίμπερτι, ίδια μ’ αυτά των μπαλκονιών της Βαρκελώνης. Το θαυμάζω χωρίς να γνωρίζω τίποτα παραπάνω γι’ αυτό. Ούτε καν ότι στον πάνω χώρο των 700 τ.μ συνολικά, ζει η ιδιοκτήτριά του η κ. Βίκυ Χιώτη, με την αστική ευγένεια και τον δυναμισμό των γυναικών που κράτησαν το τιμόνι.
Ανέβηκα την πέτρινη αριστοκρατική σκάλα και με δέχτηκε στο υπέροχο νεοκλασικό, με τη λιτή πολυτέλεια μιας αλλοτινής εποχής, για να ξεκινήσει μια κουβέντα ανάμεσα σε τηλεφωνήματα που της γίνονταν για να ειπωθούν ευχές, προπαραμονή των Χριστουγέννων.
Δεν έχει φωτογραφίες! Γιατί να σταματά τη στιγμή άλλωστε, αυτή που έζησε μέσα στα γεγονότα; Μ’ άφησε όμως να απαθανατίσω σημεία από την εσωτερική ομορφιά του σπιτιού που λίγοι τώρα πια έχουν τη δυνατότητα να απολαύσουν. Κι έτσι, ενώ το απόγευμα κυλούσε, ξεκίνησε η αφήγηση για τον πλούσιο Εβραίο που έφτιαξε το σπίτι, το οποίο ο φαρμακοποιός Νικόλαος Χιώτης, ονειρεύτηκε και απέκτησε.
Περισσότερα: Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΟΝΤΙΚΟΥ ΜΕΝΑΣΕ ΤΗΣ ΡΟΔΟΥ ΑΠΟ ΤΗ ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΙΔΙΟΚΤΗΤΡΙΑ ΒΙΚΥ ΧΙΩΤΗ