ΕΡΤ3, 9.12.2021, Δ. Σαλτιέλ: «Τα αρχεία μας είναι οι ρίζες μας»

"Μέχρι σήμερα λείπουν τα αρχεία μας και θα είμαστε χωρίς ρίζες αν δεν τα έχουμε", δήλωσε στην ΕΡΤ3 ο πρόεδρος του ΚΙΣΕ και της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης Δαυίδ Σαλτιέλ. "Τα αρχεία αυτά βρίσκονται στο Υπουργείο Εξωτερικών της Ρωσίας και πλέον θα μας παραχωρηθούν", πρόσθεσε. "Μάλιστα, αυτά τα αρχεία θα ψηφιοποιηθούν και θα βρίσκονται στο Μουσείο Ολοκαυτώματος της Ελλάδας στη Θεσσαλονίκης και αφορούν όλο τον Ελληνικό Εβραϊσμό", κατέληξε ο κ. Σαλτιέλ. "Στη Θεσσαλονίκη υπήρχαν 30 συναγωγές και πολλά από τα αντικείμενα που εκλάπησαν από αυτές τα έχουμε βρει και τα έχουμε ζητήσει από την Πολωνία και αναμένουμε την επιστροφή τους", επεσήμανε ο πρόεδρος της Ι.Κ. Θεσσαλονίκης. ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΤΗΝ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

ΡΑΔΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 94.5, 9.12.2021, Δ. Σαλτιέλ: «Είναι σαν να έρχεσαι σε επαφή με όλους αυτούς που χάθηκαν»

Συγκίνηση προκάλεσε η γνωστοποίηση για την επιστροφή των εγγράφων στην Εβραϊκή κοινότητα, σύμφωνα με τον πρόεδρο της Ι.Κ. Θεσσαλονίκης, Δαυίδ Σαλτιέλ, ο οποίος μίλησε στο μεσημεριανό μαγκαζίνο του Ράδιο Θεσσαλονίκη και τη Θεοδώρα Καρακιουλάχ.

«Καμία κυβέρνηση δεν έχει καταφέρει ως σήμερα να επιστραφούν αυτά τα αρχεία. Όλοι οι Εβραίοι είναι συγκινημένοι γιατί είναι από τα λίγα πράγματα τα οποία θυμίζουν την παρουσία των Ελλήνων Εβραίων στην Ελλάδα, είναι ιστορικά ντοκουμέντα, είναι αλληλογραφίες με το κράτος, βαφτίσεις, περιτομές. Είναι αρκετό υλικό, νομίζω (γεμίζει) ένα γραφείο.

Είναι αν μη τι άλλο συγκινητικό το ότι ο Ελληνοϊταλός Γκαμπριέλε Νίσσιμ, αντί να αφηγηθεί την απίστευτη ιστορία της οικογένειάς του, μίας από τις πιο ηρωικές και γνωστές στην ιστορία του εβραϊσμού, προτίμησε να γράψει ένα υποδειγματικό βιβλίο για το πώς μπορούμε να γίνουμε πιο δίκαιοι, αντλώντας μαθήματα και παραδείγματα από το έργο του Σωκράτη, του Μάρκου Αυρήλιου, της Χάνα Άρεντ, του Ζίγκμουντ Μπάουμαν ή του Βασίλι Γκρόσμαν.

Με αμιγή φιλοσοφική διάθεση αλλά και με έναν γνήσιο ανθρωπισμό, αδιάρρηκτα συνδεδεμένο με τα βαθιά νοήματα του εβραϊσμού, με πλήθος αναφορών και ιστορίες απτές, αντλημένες από το έργο φιλοσόφων, συγγραφέων αλλά και πολιτικών όπως ο Ετιέν ντε Λα Μποεσί ή ο Βάτσλαβ Χάβελ, ο γνωστός απόγονος της οικογένειας Νίσσιμ στόχο έχει την ανάδειξη των βαθύτερων νοημάτων του ανθρωπισμού και να μας πείσει πως ο πραγματικός προορισμός του άνω θρώσκοντα ανθρώπου είναι το να είναι δίκαιος.

Στο βιβλίο του Ούτε άγιοι, ούτε ήρωες - Το κατά δύναμη καλό (μτφρ. Δάφνη Βλουμίδη), το οποίο μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις της Εστίας, ο συγγραφέας ευαγγελίζεται όχι έναν κόσμο με μεγάλες ιδέες, επαναστάτες ή προασπιστές του καλού αλλά με ανθρώπους που με το παράδειγμά τους, όσο αντιφατικοί και ατελείς και αν είναι, θα ανοίγουν πάντα δρόμους, αφήνοντας μια χαραμάδα ελπίδας. Με οδηγό το χωρίο από το Ταλμούδ, που έγινε η αγαπημένη φράση των δίκαιων ανθρώπων, «όποιος σώζει μια ζωή, σώζει ολόκληρο τον κόσμο», όπως λέει στη Μισνά, ο Νίσσιμ εμπνέεται τον περίφημο Κήπο των Δικαίων και πρωτοστατεί στην καμπάνια της αναγνώρισης της 6ης Μαρτίου ως Ευρωπαϊκής Ημέρας Μνήμης των Δικαίων, θεσμοθετημένης πλέον από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το 2012 και αναγνωρισμένης και από την ιταλική Βουλή.

Με αφορμή τη νέα πρόσφατη βεβήλωση του εβραϊκού νεκροταφείου στα Γιάννενα ο δήμαρχος της πόλης Μωυσής Ελισάφ μίλησε στη LIFO για την εβραϊκή κοινότητα των Ιωαννίνων, τον αντισημιτισμό και τη διαφορετικότητα.

Ακολουθεί το άρθρο της Νίκης Κουτουλούλη που δημοσιεύτηκε στη LIFO στις 19.8.2021:

«Τα Γιάννενα αποτέλεσαν τη μητρόπολη του ρωμανιώτικου εβραϊσμού. Η ιστορική εβραϊκή κοινότητα των Ιωαννίνων υπήρξε πολυπληθής, ισχυρή και είχε ελληνοεβραϊκό χαρακτήρα. Πέρασε από ακμή και παρακμή και μέχρι σήμερα, αν και ολιγομελής, παραμένει ενεργή.

Πρόκειται για μια από τις παλιότερες εβραϊκές κοινότητες στον ευρύτερο ελλαδικό χώρο, με ιστορία τουλάχιστον χιλίων χρόνων. Η ύπαρξη Εβραίων στην πόλη των Ιωαννίνων είναι συνυφασμένη με την ίδρυση της πόλης, στο τέλος της πρώτης χιλιετίας.

Χωρίς να ξέρουμε την ακριβή ημερομηνία εγκατάστασης των Εβραίων στην πόλη, η πρώτη γραπτή μαρτυρία είναι το χρυσόβουλο του αυτοκράτορα Ανδρόνικου του Β’ του Παλαιολόγου το 1319, που δίνει οικονομικά, εκκλησιαστικά και διοικητικά προνόμια στις διάφορες μειονότητες και στους Εβραίους που κατοικούσαν στην πόλη των Ιωαννίνων.

Ο Μωσέ,  γιος του Ρούβεν  και της Μπουλίσα,  γεννήθηκε στις 6 Μαρτίου 1922 στην πόλη της Ρόδου που ήταν υπό ιταλική κυριαρχία. Μεγάλωσε στην εβραϊκή συνοικία της Παλιάς Πόλης. Μιλούσε και  έγραφε  εβραϊκά, ιταλικά, ελληνικά, ισπανικά, γαλλικά και τουρκικά.

Η ζωή του στο νησί ήταν ευχάριστη και ήσυχη μέχρι το 1938, όταν ξεκίνησαν τα μεγάλα προβλήματα των Εβραίων της Ρόδου κάτω από τη φασιστική διακυβέρνηση του Cesare De Vecchi  και τους ρατσιστικούς νόμους.

Μετά το ξέσπασμα του πολέμου, ξεκίνησαν βομβαρδισμοί στο νησί. Σε έναν από αυτούς τους βομβαρδισμούς, τον Φεβρουάριο του 1944, προκλήθηκαν ζημιές στον άμαχο πληθυσμό και ιδιαίτερα στις εβραϊκές γειτονιές της Παλιάς Πόλης. Ανάμεσα στους Εβραίους που σκοτώθηκαν ήταν και ο νεότερος αδερφός του Μοσέ, ο  Νισίμ Σουλάμ. Επιπλέον, το σπίτι του καταστράφηκε και αυτός και η οικογένειά του έμειναν άστεγοι.