Τη  νύχτα της 3^ης προς την 4^η Μαρτίου 1943 οι Βουλγαρικές δυνάμεις κατοχής, σύμμαχοι των Ναζί, συνέλαβαν τους Εβραίους της Καβάλας, καθώς και όλους τους Εβραίους της Αν. Μακεδονίας και της Θράκης, και τους εκτόπισαν στο στρατόπεδο εξόντωσης της Τρεμπλίνκα, όπου άφησαν την τελευταία τους πνοή.

Στις 3 Μαρτίου 2021 ο Δήμος Καβάλας με δύο συμβολικές δράσεις απότισε φόρο τιμής στη μνήμη των 1.484 Καβαλιωτών Εβραίων που εξοντώθηκαν κατά το Ολοκαύτωμα. Το πρωί, σε μία σεμνή τελετή, ο Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Καβάλας, Κώστας Πεφάνης, κατέθεσε λουλούδια στο Μνημείο Ολοκαυτώματος της πόλης.

Το ίδιο βράδυ, προβλήθηκαν φωτογραφίες και ιστορικά ντοκουμέντα στην πρόσοψη της Δημοτικής Καπναποθήκης, όπου κρατούνταν οι συλληφθέντες Εβραίοι πριν από την εκτόπισή τους, θυμίζοντας την τοπική εβραϊκή κοινότητα, τις φρικαλεότητες της Ναζιστικής θηριωδίας και τον αφανισμό των Εβραίων κατά την πιο μαύρη σελίδα της σύγχρονης ιστορίας.

Στον ιστότοπο ταξιδιωτικών περιηγήσεων Clio Muse Tours δημοσιεύθηκε συνέντευξη του Βίκτωρα Ασσέρ στη Μαρία Αϊβαλιώτη, σχετικά με την ιστορία της οικογένειάς του και την ψηφιακή ξενάγηση της Θεσσαλονίκης με θέμα «Η εβραϊκή κληρονομιά: παρελθόν και παρόν». Όπως ανέφερε ο Β. Ασσέρ: «Κάθε 'ταξίδι' στο παρελθόν της οικογένειάς μου με γεμίζει συναισθήματα χαράς και νοσταλγίας καθώς και σκέψεις γύρω από το πόσο σημαντικό είναι να έχουμε ρίζες και φτερά για το παρόν και το μέλλον».

Η ξενάγηση δημιουργήθηκε από την Clio Muse Tours, μαζί με 7 ακόμα ξεναγήσεις ‘σκοτεινού’ τουρισμού σε Ευρωπαϊκές πόλεις, στα πλαίσια του προγράμματος της Ε.Ε. RePAST H2020, το οποίο εξερευνά πώς οι ευρωπαϊκές κοινωνίες έχουν αντιμετωπίσει τις σκοτεινές περιόδους του παρελθόντος τους.

Παρακολουθήστε την ψηφιακή ξενάγηση στην εβραϊκή Θεσσαλονίκη εδώ. Διαρκεί 1 ώρα και 10 λεπτά και σε 10 στάσεις-σταθμούς της συμπρωτεύουσας παρουσιάζει 50 συμβολικές ιστορίες κτηρίων, τοποθεσιών και φυσιογνωμιών της Θεσσαλονίκης.

Tη μνήμη του Δαυίδ Τιάνο (David Tiano), υπαλλήλου του αμερικανικού προξενείου από το 1920, που συνελήφθη και εκτελέστηκε από τις ναζιστικές κατοχικές δυνάμεις τον Φεβρουάριο του 1942, ήταν αφιερωμένο το webinar που διοργάνωσε στις 25.02.2021 το αμερικανικό προξενείο στη Θεσσαλονίκη με θέμα τους Ρωμανιώτες, τους Ελληνες Εβραίους των Ιωαννίνων.

Η πρόξενος των ΗΠΑ στη Θεσσαλονίκη, Ελίζαμπεθ Λι, που συντόνισε τη διαδικτυακή αυτή εκδήλωση υπενθύμισε τη σημασία της εκδήλωσης για να διατηρηθεί ζωντανή η μνήμη του Ολοκαυτώματος, ενώ στον χαιρετισμό του, ο αντιπρόεδρος του Παγκόσμιου Εβραϊκού Συνεδρίου, πρόεδρος του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου Ελλάδος και της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης Δαυίδ Σαλτιέλ, υπογράμμισε -μεταξύ άλλων- την ανάγκη επαγρύπνησης απέναντι στη μισαλλοδοξία, καθώς «δυστυχώς τόσες δεκαετίες μετά το τέλος του πολέμου, ο αντισημιτισμός παραμένει πρόβλημα για την ανθρωπότητα» και αυξάνεται σε ανησυχητικό βαθμό.

Σημείωσε, δε, ότι η φετινή διάλεξη του αμερικανικού προξενείου Θεσσαλονίκης για τον Δαυίδ Τιάνο, είναι μια ευκαιρία «να επαναλάβουμε την ετοιμότητά μας για δράσεις καταπολέμησης του αντισημιτισμού και της ρητορικής μίσους» και βοηθάει να υπογραμμιστεί η ανάγκη απόρριψης των στερεοτύπων και σεβασμού της διαφορετικότητας.

Του Γρηγόρη Δανιήλ

Γεννήθηκε στα Χανιά της Κρήτης και ζει στην Αθήνα. Ο Ιωσήφ Βεντούρας έχει κυκλοφορήσει επτά ποιητικές συλλογές, με πιο πρόσφατη «Τα ποιήματα του Πέτρου Αλώβητου» (Εκδόσεις Νίκας, 2020), που μαζί με την επανακυκλοφορία των ελεγειών «Ταναΐς» και «Κυκλώνιο» (Εκδόσεις Νίκας, 2020) αποτέλεσαν την αφορμή για την ακόλουθη συνέντευξη. Θα πρέπει επίσης να σημειωθεί πως το ποιητικό του βιβλίο «Ταναΐς» κυκλοφόρησε σε δίγλωσση έκδοση στις ΗΠΑ, ενώ μια ανθολογία ποιημάτων του κυκλοφορεί στο Ισραήλ. Ακόμη, ποιήματά του έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες, έχουν συμπεριληφθεί σε πολλές ανθολογίες και αντίστοιχα δημοσιευτεί σε ελληνικά, ευρωπαϊκά και αμερικάνικα περιοδικά.

Πρόσφατα επανακυκλοφόρησαν σε έναν ενιαίο τόμο οι ελεγείες σας «Ταναΐς» και «Κυκλώνιο». Με τη ματιά των 20 χρόνων από την έκδοση της πρώτης και πάνω από δέκα της δεύτερης, ποιες οι λέξεις, αναφορικά μ’ αυτή την κυκλοφορία, που διατρέχουν τη σκέψη σας;

Πιστεύω ότι βλέπω τους στίχους μου τώρα ψυχραιμότερος όχι σαν δημιουργός τους, αλλά σαν αναγνώστης τους. Διερωτώμαι αν πραγματικά κατάφερα να αποδώσω με λέξεις ή με σιωπές ανάμεσα στις λέξεις εκείνο το άρρητο που δεν μπορεί να λεχθεί και που, ωστόσο, πιέζει αφόρητα αναζητώντας διέξοδο και ίσως ανακούφιση. Διότι ο πόνος τις περισσότερες φορές είναι καλά φυλαγμένος και σφραγισμένος στο υποσυνείδητο, ιδιαίτερα όταν προσπαθούμε να επιβιώσουμε στο επικίνδυνο ταξίδι της ζωής. Πάντως δεν μπορώ να δώσω μια οριστική απάντηση σε αυτό το ερώτημα, διότι πάντα υποπτεύομαι τον εαυτό μου προσπαθώντας να βαθμολογήσω την επιείκειά του.