ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 31.1.2019: Σημαντικοί σύγχρονοι μελετητές υποστηρίζουν ότι ο μεγαλύτερος ποιητής του Βυζαντίου κι ο μεγαλύτερος ποιητής του νεότερου Ελληνισμού είχαν εβραϊκή καταγωγή. Φαίνεται, λοιπόν, ότι ο Ρωμανός ο Μελωδός και ο Διονύσιος Σολωμός έπιναν από την ίδια πηγή της παράδοσης που ξεκίνησε στα αλεξανδρινά χρόνια και κορυφώθηκε με τον Ευαγγελιστή Ιωάννη, που παρά τις συντακτικές του ανασφάλειες έγραψε το ποιητικότερο των Ευαγγελίων και τη φοβερή Αποκάλυψη. Αναφέρομαι στην ποίηση γιατί αποτελεί την άρτια και ιδανική έκφραση της «Ελλάδος φωνής». Ο Ιουδαϊκός Ελληνισμός, αποτελώντας ευμαρή συνένωση δύο κραταιών παραδόσεων, στάθηκε από την αρχή του ποιητικός. Η ανάγκη των Εβραίων να λατρέψουν τον Θεό στην ελληνική γλώσσα δημιούργησε τη Μετάφραση των Εβδομήκοντα, έργο τόσο θαυμάσιο ώστε έφτασε να αντικαταστήσει το πρωτότυπο των Γραφών και να κυριαρχήσει στον εβραϊκό κόσμο μέχρι τον 7ο μ.Χ. αιώνα.
Αλλά και στο ιουδαϊκό βασίλειο των Ασμοναίων η γλώσσα, τα ήθη και τα ονόματα ήσαν ελληνικά. Σε επίρρωση τούτου, αρκεί να δούμε στα νομίσματα του Αλεξάνδρου Ιανναίου και των διαδόχων του την ελληνική επιγραφή των ονομάτων και τον μακεδονικό ήλιο. Άλλωστε η επανάσταση των Μακκαβαίων ήταν ένα επεισόδιο των εμφυλίων πολέμων μεταξύ των κρατών των επιγόνων του Μεγάλου Αλεξάνδρου και όχι ένα κίνημα εναντίον των Ελλήνων. Πολύ αργότερα, ο Άγιος Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός θα περιέγραφε τους Μακκαβαίους ως μάρτυρες της Πίστεως: «Εύγε, ω παίδες, εύγε, αριστείς εμοί, εύγε, ασώματοι σχεδόν εν σώμασιν, εύγε, προστάται του Νόμου, και της εμής πολιάς, και της θρεψαμένης υμάς πόλεως, και εις τόδε αρετής προαγούσης». Όταν ο Ελληνικός Τρόπος συνομίλησε με την Εβραϊκή Θρησκεία παρήχθη ο δυτικός πολιτισμός, που συχνά ονομάζεται Ιουδαιοχριστιανικός αλλά θα ήταν περισσότερο ακριβές αν καλείτο Ελληνο-εβραϊκός.
Στους Εβραίους της Ελλάδας είναι αφιερωμένο το νέο τεύχος (αρ. 51, Δεκ. 2018) του περιοδικού ETUDES, που εκδίδει το ΚΙΣ Γαλλίας CRIF. Με θέμα «Στα ίχνη των Εβραίων της Ελλάδος» (Sur les traces des Juifs de Grece), ο καθηγητής Αναστάσιος Καράμπαμπας, παρουσιάζει ιστορικά στοιχεία για την παρουσία των Εβραίων σε όλη την Ελλάδα. Το τεύχος περιλαμβάνει και συνέντευξη του επιμελητή της έκδοσης με τη Διευθύντρια του ΕΜΕ Ζανέτ Μπαττίνου.
Διαβάστε εδώ σχετικά με το αφιέρωμα. Ξεφυλλίστε εδώ το περιοδικό
Crif - Etude du Crif n°51 : Sur les traces des Juifs de Grèce
Η διάσωση της εβραϊκής κοινότητας της Ζακύνθου το 1943, είναι, αναμφίβολα, μία από τις πιο σημαντικές και συγκλονιστικές σελίδες της ιστορίας του τόπου. Το θάρρος, ο αλτρουισμός και η αυτοθυσία των κατοίκων του νησιού, οι οποίοι αψήφησαν τη γερμανική θηριωδία και δεν πρόδωσαν ούτε έναν Εβραίο, αποτελεί παγκόσμιο παράδειγμα γενναιότητας και φιλανθρωπίας.
Η “Ιστορική Μνήμη” αποτελεί το επίκεντρο στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα “Europeans For Peace” που “τρέχει” το Γερμανικό Ίδρυμα “Μνήμη, Ευθύνη και Μέλλον” (EVZ – Erinnerung, Verantwortung und Zukunft) και στο οποίο συμμετέχει το Επαγγελματικό Λύκειο Λεχαινών σε συνεργασία με το Επαγγελματικό Σχολείο BBS 1 της πόλης Kaiserslautern.
Στο πλαίσιο αυτό οι μαθητές του Επαγγελματικού Λυκείου Λεχαινών πραγματοποίησαν την Κυριακή 9 Δεκεμβρίου 2018 μονοήμερη εκπαιδευτική εκδρομή στο νησί της Ζακύνθου με σκοπό μαθητές και εκπαιδευτικοί από Ελλάδα και Γερμανία να γνωρίσουν την υποδειγματική στάση, το θάρρος (civil courage) και την ανθρωπιά των Ζακυνθινών που επέδειξαν κατά τη διάρκεια της κατοχής του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου στους Εβραίους συμπατριώτες τους γλιτώνοντάς τους από το βέβαιο θάνατο. Βασικά σημεία της επίσκεψης είναι η εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα και το μνημείο της Εβραϊκής Συναγωγής. Οι πανανθρώπινες αξίες της αλληλεγγύης και της συμπόνιας και, μάλιστα, με κίνδυνο της ίδιας σου της ζωής δεν είναι απλά ένα σενάριο. Είναι μια πραγματικότητα, που την αναγνωρίζουν οι Ισραηλινοί σε όλο τον κόσμο. Αυτή την παροιμιώδη γενναιότητα που επέδειξαν οι Ζακυνθινοί σε κρίσιμες ώρες, την κατέγραψε η σύγχρονη ιστορία.
Περισσότερα: ΤΟ ΕΠΑΛ ΛΕΧΑΙΝΩΝ ΣΤΑ ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ ΤΗΣ ΔΙΑΣΩΣΗΣ ΤΩΝ ΕΒΡΑΙΩΝ ΣΤΗ ΖΑΚΥΝΘΟ
Της Κυριακής Τσολάκη
Είναι γνωστό ότι ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος ανάμεσα στα πολλά δεινά που προκάλεσε έγινε η αιτία να εξοντωθούν ολόκληρες εβραϊκές συλλογικότητες παγκοσμίως. Μετά τη λήξη του όσοι επιζώντες επέστρεψαν στις εστίες τους συνάντησαν τεράστιες δυσκολίες στην προσαρμογή τους στη νέα κατάσταση και χρειάστηκαν ένα μεγάλο χρονικό διάστημα για να ισορροπήσουν στην καινούργια συνθήκη. Έτσι και η ανασυγκρότηση της Ισραηλιτικής Κοινότητας της Θεσσαλονίκης δεν ήταν κάτι εύκολο ούτε και ανώδυνο. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι στα πρώτα χρόνια της επιστροφής οι ανάγκες για περίθαλψη ήταν τεράστιες, υπήρχαν άρρωστοι, έγκυες, παιδιά, χήρες και ηλικιωμένοι, ενώ ένα μικρό παράδειγμα του πλήρους αποσυντονισμού της Ι.Κ. Θεσσαλονίκης ήταν ότι παρατηρούνταν μια εξαιρετικά μπερδεμένη κατάσταση στο συσσίτιο γιατί αρκετοί από τους εγγεγραμμένους δεν πήγαιναν να πάρουν τη μερίδα τους, αντίθετα σιτίζονταν συχνά πολλοί οι οποίοι είχαν την οικονομική δυνατότητα να πληρώσουν το συσσίτιο που έπαιρναν. Επιπροσθέτως, ένα πολύ σοβαρό ζήτημα ήταν η προσπάθεια επανάκτησης των κατασχεμένων ακινήτων…
Στη μνήμη του Μωυσή Γιουσουρούμ, μιας εμβληματικής φυσιογνωμίας του Ελληνικού Εβραϊσμού, που απεβίωσε στην Αθήνα στις 26.11.2018, αναδημοσιεύουμε το παρακάτω άρθρο με την ιστορική αφήγηση για τη ζωή του σε συνέντευξη που είχε παραχωρήσει στο δημοσιογράφο Βίκτωρα Ισ. Ελιέζερ το 2011 για το περιοδικό «ΑΛΕΦ» της Ισραηλιτικής Κοινότητας Αθηνών.
Μωυσής Γιουσουρούμ: Είμαι περήφανος που είμαι Έλληνας – να είστε περήφανοι που είστε Εβραίοι
Στη γειτονιά του Ψειρή και το Μοναστηράκι στην Αθήνα, υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός παλαιοπωλείων. Ένα όνομα εβραϊκό, το επίθετο του Μποχώρ Ισαάκ Γιουσουρούμ, που άνοιξε το πρώτο παλαιοπωλείο εκεί, σηματοδότησε την περιοχή και ολόκληρη την πόλη. Τα καταστήματα του είδους πλήθυναν, η αγορά στο Μοναστηράκι κυριαρχεί στο κέντρο της Αθήνας, και ο Ελία Γιουσουρούμ εκλέγεται πρώτος Πρόεδρος του συνδικάτου Παλαιοπωλών.
Ήταν ένα Σάββατο πρωινό του Μάη, στη Συναγωγή στην Αθήνα, που βλέπω ένα ψηλό ηλικιωμένο κύριο με μουστάκι, γύρω στα -90 θάταν, και πλησιάζω για να τον γνωρίσω.
Του λέω το όνομα μου. Γνώριζα καλά τον παππού σου, μου απαντάει, το Βίκτωρα Ελιέζερ. Ήταν φίλος με τον πατέρα μου. Είμαι ο Μωυσής Γιουσουρούμ, τι μου θυμίζεις τώρα;;;
Μια ιστορία άγνωστη, μια συναρπαστική περιπέτεια, αρχίζει να αποκαλύπτεται
- Θα έρθω ένα απόγευμα, να τα πούμε από κοντά, διακόπτω την αφήγηση του, κάθε ζωντανή μαρτυρία είναι πτυχή της ιστορίας, που θέλω να καταγράψω για να διαβάσουν οι αναγνώστες του Αλεφ.
Περισσότερα: ΣΤΗ ΜΝΗΜΗ ΤΟΥ ΜΩΥΣΗ ΓΙΟΥΣΟΥΡΟΥΜ - ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ «ΑΛΕΦ»