- Λεπτομέρειες
Του Βίκτωρα Ισαάκ Ελιέζερ
«Ο Μεναχέμ Σιμαντώβ, ως πρόξενος του Ιταλικού κράτους στις Σέρρες, ανεβασμένος σε ένα παράθυρο του Προξενείου, παρακαλούσε τους στρατιώτες να χαρίσουν τη ζωή στους συμπολίτες του και όταν οι παρακλήσεις του έπεσαν στο κενό, χρησιμοποίησε την ατομική του περιουσία προκειμένου να σώσει τη ζωή των συμπατριωτών του…».
Ήταν ένα πρωινό του Ιουνίου όταν κτύπησε το τηλέφωνο μου και στην άλλη γραμμή άκουσα μια ευγενική φωνή μιας κυρίας:
-«Θέλω να σου μιλήσω για τους Εβραίους των Σερρών και την ιστορία της οικογένειας μου», μου λέει και κατά κάποιο τρόπο με αιφνιδιάζει γιατί η αλήθεια είναι ότι δεν πίστευα ότι υπάρχει εν ζωή Εβραίος από τις Σέρρες.
-«Δεν ήξερα», της απαντώ, «ότι είστε από τις Σέρρες, βεβαίως και με ενδιαφέρει η ιστορία σας».
Περισσότερα: ΜΕΝΑΧΕΜ ΣΙΜΑΝΤΩΒ: ΜΙΑ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΔΙΑΣΩΣΗΣ 600 ΣΕΡΡΑΙΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ
- Λεπτομέρειες
.jpg)
Την 1η Οκτωβρίου 2017, δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα "Καθημερινή" άρθρο με τίτλο "Γνωρίστε τους Εβραίους εκ των ένδον με το «Σσουλχάν Αρούχ»" του Μιχάλη Κατσίγερα, για το νέο βιβλίο του ραββίνου Ισαάκ Μιζάν.
Το νέο έργο του σοφολογιώτατου ραββίνου Ισαάκ Μιζάν «Σσουλχάν Αρούχ», δηλαδή «Στρωμένο τραπέζι», αποτελεί καθοριστική συμβολή στην ελληνοεβραϊκή θρησκειολογική γραμματεία. Πρόκειται για οδηγίες εφαρμογής του νόμου σύμφωνα με τη σεφαραδίτικη παράδοση, προϊόν της σοφίας την οποία απέκτησε και καλλιέργησε κατά τη διακονία του ως ραββίνου Αθηνών για 44 χρόνια (από το 1971) και για έξι χρόνια στη γενέθλια Λάρισα.
Ο Ισαάκ Μιζάν, ένας καλός και συνετός άνθρωπος, Ελληνας Εβραίος σεφαραδίτης, με την οικογένειά του ριζωμένη στην Ελλάδα από την προ Χριστού εποχή, παρούσα σε αγώνες του έθνους, επιχειρεί με επιτυχία ένα τιτάνιο έργο. Εχοντας πίσω του λαμπρές σπουδές στη Γαλλία, στην Ελβετία και στο Ισραήλ, είχε μαζί με την πλούσια εμπειρία του όλες τις δυνατότητες για να δώσει στο ελληνόφωνο κοινό πρόσβαση σε ένα χρηστικό και λειτουργικό βιβλίο. Αλήθεια, πόσοι από μας χριστιανοί δεν αναρωτηθήκαμε τι πιστεύουν, πώς λατρεύουν τον Θεό οι Εβραίοι, ποια είναι τα έθιμά τους στην καθημερινή τους πρακτική ζωή;
Γοητευτικές απαντήσεις
Διαβάζοντας το εκ 550 σελίδων πόνημα του ραββίνου Μιζάν, ο Ελληνας αναγνώστης όχι μόνο παίρνει σαφείς, γοητευτικές και εν πολλοίς απολαυστικές απαντήσεις σε θρησκειολογικά θέματα –με έμφαση π.χ. στην αθανασία της ψυχής–, αλλά και σε θέματα σχετικά «πιο πεζά», που έχουν την ισχυρή συμβολική σημασία τους στον καθημερινό βίο των Εβραίων συμπολιτών μας. Ο ραββίνος Ισαάκ Μιζάν επέλεξε ως έγκυρο «όχημα» επαφής των αναγνωστών του με το αντικείμενό του, το Σσουλχάν Αρούχ, τον κώδικα του εβραϊκού νόμου (Αλαχά), τον πλέον διαδεδομένο παγκοσμίως ερμηνευτικό οδηγό των νόμων της εβραϊκής θρησκείας. Ο κώδικας αυτός, μαζί με τα επεξηγηματικά σχόλια που περιλαμβάνει, αποτελεί την πληρέστερη συλλογή εβραϊκών κανόνων που γράφτηκε ποτέ.
Περισσότερα: ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ "ΣΣΟΥΛΧΑΝ ΑΡΟΥΧ" του ραββίνου Ισαάκ Μιζάν
- Λεπτομέρειες
Το μνημόσυνο των σλοσίμ για τον αείμνηστο Νίκο Σταυρουλάκη τελείται σήμερα 20.6.2017, στις 7 μ.μ., στη Συναγωγή Ετζ Χαγίμ των Χανίων.
Το μνημόσυνο θα μεταδοθεί σε live streaming. Μπορείτε να το παρακολουθήσετε εδώ ή μέσω του ιστότοπου της Συναγωγής σε αυτόν τον σύνδεσμο.
Το περιοδικό του ΚΙΣΕ «ΧΡΟΝΙΚΑ» αποχαιρετά τον Νίκο Σταυρουλάκη με το ΑΦΙΕΡΩΜΑ του τεύχους 247 (Ιαν.-Ιουν. 2017) στο έργο του για την Αναστήλωση της Συναγωγής Χανίων. Διαβάστε το ΕΔΩ.
Από το εισαγωγικό κείμενο του Αφιερώματος:
Με αφορμή τα 20 χρόνια από την έναρξη των εργασιών αναστήλωσης της Συναγωγής Χανίων και την επιτυχημένη πορεία της μέχρι σήμερα ως πυρήνα πολιτισμού, το προσωπικό της Συναγωγής δημιούργησε μια ενδιαφέρουσα έκθεση αφιερωμένη στην ιστορία της Συναγωγής, την ανακαίνισή της και στον διευθυντή της Νίκο Σταυρουλάκη, εμπνευστή, υποκινητή, πρωτεργάτη και ακούραστο εργάτη της Ετζ Χαγίμ.
Ο Νίκος Σταυρουλάκης απεβίωσε όταν το τεύχος αυτό ήταν υπό έκδοση. Έφυγε από τη ζωή στα αγαπημένα του Χανιά, στις 19.5.2017, σε ηλικία 88 ετών.
Το παρακάτω αφιέρωμα, βασισμένο στο υλικό της έκθεσης της Ετζ Χαγίμ και σε κείμενα του ίδιου του Νίκου Σταυρουλάκη, παρουσιάζει το χρονικό αναστήλωσης της Συναγωγής και τη σημερινή της οντότητα. Παράλληλα αποτελεί φόρο τιμής στον αείμνηστο Νίκο Σταυρουλάκη και στο πολύτιμο έργο του.
Το έργο της αναστήλωσης της Συναγωγής Ετζ Χαγίμ -που ξεκίνησε το 1996 και ολοκληρώθηκε το 1999- υποστηρίχθηκε από το ΚΙΣΕ, ωστόσο, ήταν η δέσμευση και η αφοσίωση του Νίκου Σταυρουλάκη που της έδωσαν ζωή αλλά και τον ιδιαίτερο χαρακτήρα που την καθιστά μοναδικό παγκόσμιο παράδειγμα εβραϊκού μνημείου και τόπου προσευχής με τόσο έντονη δραστηριότητα λειτουργώντας σε μια πόλη χωρίς εβραϊκή κοινότητα. Σήμερα, μετά από μια εικοσαετία, η Συναγωγή έχει ενσαρκώσει το όραμα του εμπνευστή της: Η Ετζ Χαγίμ να μην είναι μόνον ένα απορφανισμένο μνημείο, να μην θρηνεί τα χαμένα μέλη της μόνο μέσα από μνημόσυνα, αλλά να δημιουργήσει μια νέα, δική της κοινότητα, έναν κύκλο δυναμικών φίλων που να μοιράζονται τις κοινές αξίες του αλληλοσεβασμού και της συμφιλίωσης μέσω της προαγωγής του πολιτισμού.
Περισσότερα: ΜΝΗΜΟΣΥΝΟ ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥΛΑΚΗ – ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΤΩΝ «ΧΡΟΝΙΚΩΝ»
- Λεπτομέρειες
Στη σύγχρονη ιστοριογραφική παραγωγή οι μικρές εβραϊκές κοινότητες της Ελλάδας εν πολλοίς απουσιάζουν. Με εξαίρεση τη Θεσσαλονίκη, η οποία ερευνάται ενδελεχώς λόγω του μεγέθους της κοινότητάς της, οι υπόλοιπες εβραϊκές κοινότητες του ελληνικού κράτους δεν είχαν, μέχρι στιγμής, την τύχη να ερευνηθούν συστηματικά. Ανάμεσα σε αυτές συγκαταλέγεται και η εβραϊκή κοινότητα της Κρήτης. Αν και γνωρίζουμε, ως έναν βαθμό, τα γεγονότα του ναυαγίου του Τάναϊς, που οδήγησε στην εξόντωση των Εβραίων της Κρήτης τον Ιούνιο του 1944, οι γνώσεις μας και η κατανόησή μας για την κοινότητα αυτή είναι αποσπασματικές για τα προπολεμικά χρόνια.
Η τρέχουσα έρευνα, «Ανασυγκρότηση μιας απουσίας, Αφήγηση μιας παρουσίας: οι Εβραίοι των Χανίων», επιδιώκει να καλύψει το παραπάνω κενό. Επικεντρώνεται στους Εβραίους των Χανίων, τη μεγαλύτερη εβραϊκή κοινότητα του νησιού στον 20ο αιώνα, και μελετά την ταυτότητα και τη ζωή της κοινότητας κατά τις ταραγμένες δεκαετίες πριν τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Επιστημονική Υπεύθυνη του έργου είναι η Βασιλική Γιακουμάκη, Επίκουρη Καθηγήτρια Κοινωνικής Ανθρωπολογίας στο Πανεπιστήμιο Βόλου. Ερευνήτριες είναι η Δάφνη Λάππα, Μεταδιδάκτορας Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και η Κατερίνα Αναγνωστάκη, Υποψήφια Διδάκτορας Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης. Η έρευνα εκπονείται υπό τη χρηματοδότηση του GermanacosFoundationInstituteκαι την αιγίδα της Συναγωγής Ετζ Χαγίμ Χανίων.
- Λεπτομέρειες
Στο πλαίσιο της τελευταίας έκθεσης του Εβραϊκού Μουσείου της Αυστραλίας, η σκηνοθέτης - παραγωγός Carol Gordon και ο φωτογράφος Emmanuel Santos προβαίνουν σε μία αποκαλυπτική καταγραφή της ιστορίας, παράδοσης και σημερινής παρουσίας των Εβραίων της Ελλάδας. Μέσω φωτογραφιών και ντοκιμαντέρ το κοινό καλείται να ακολουθήσει τα βήματα ενός λαού που επηρέασε τον ρου της ιστορίας από το "ξεκίνημά" του -γύρω στο 300-250 π.Χ.- και που παρά τον αποδεκατισμό του πληθυσμού του κατά το Ολοκαύτωμα κατάφερε να επιβιώσει.
Η έρευνα της Gordon στην ιστορία του εβραϊκού πληθυσμού της Ελλάδας ξεκίνησε το 1986, παρακινούμενη από την έλλειψη διαδεδομένης γνώσης σχετικά με το θέμα, αλλά και από τον ισχυρό δεσμό που ένιωθε για την Ελλάδα. "Αφοσιώθηκα εξ ολοκλήρου στο να φέρω στην επιφάνεια αυτήν την αποσιωπημένη ιστορία, προς τιμήν του 87% του εβραϊκού πληθυσμού της Ελλάδας που δολοφονήθηκε κατά το Ολοκαύτωμα. Ως ενεργό μέλος της εβραϊκής κοινότητας, αυτό το εγχείρημα επιβεβαίωσε την πίστη μου ότι ο κοινός πυρήνας του εβραϊκού πολιτισμού εντοπίζεται ανά τις διάφορες κουλτούρες και παραδόσεις" αναφέρει η κ. Gordon.
Για τον φωτογράφο με έδρα τη Μελβούρνη Emmanuel Santos η πρόσκληση που έλαβε από την Gordon το 2013 για να την βοηθήσει στην έρευνά της στην Ελλάδα ήταν μια ανεπανάληπτη ευκαιρία, καθώς όπως εξηγεί πρόκειται για μια κοινότητα της οποίας οι απαρχές τοποθετούνται στην Ελληνιστική περίοδο. Μάλιστα, ο Santos είχε ήδη αφιερώσει ένα μεγάλο μέρος της καριέρας του στην μελέτη της εβραϊκής κουλτούρας και των τελετουργικών της. "Ήταν μια εξαιρετικά δελεαστική πρόταση, καθώς δεν είχα συναντήσει ποτέ εναπομείναντα στοιχεία μιας τόσο παλιάς εβραϊκής κοινότητας."