- Λεπτομέρειες
του ΣΤΑΥΡΟΥ ΖΟΥΜΠΟΥΛΑΚΗ
Tετάρτη 19 Σεπτεμβρίου έπεσε φέτος η 10η του μηνός Τισρί, η καθορισμένη ημερομηνία εορτασμού του Γιομ Κιπούρ, της Ημέρας του Εξιλασμού, της πιο μεγάλης εορτής του ιουδαϊσμού. Είναι η ημέρα τη μετάνοιας και της συγχώρησης των αμαρτιών, το Σάββατο των Σαββάτων. Την ημέρα αυτή τηρείται απόλυτη νηστεία, για είκοσι πέντε τουλάχιστον ώρες δεν τρώνε και δεν πίνουν τίποτε. Η εορτή θεμελιώνεται στο Λευιτικό (23.27-32. Στη μακρά ιστορία της ιουδαϊκής λατρείας πολλά λατρευτικά έθιμα συνδέθηκαν με την εορτή αυτή, διαφορετικά από εποχή σε εποχή και από κοινότητα σε κοινότητα.
Βρέθηκα φέτος για την εορτή του ιλασμού στα ρωμανιώτικα Γιάννενα, καλεσμένος από τον φίλο Μωυσή Ελισάφ, πρόεδρο της Ισραηλιτικής Κοινότητας της πόλης. Η κοινότητα είναι μικρή και σιγοσβήνει. Απαρτίζεται από πενήντα μέλη μεγάλης ηλικίας. Η συναγωγή έχει γίνει στην ουσία μουσείο, δεν υπάρχει θρησκευτική ζωή. Η μόνη μέρα που ζωντανεύει είναι, τα τελευταία χρόνια, το Γιομ Κιπούρ, όπου συνάζονται τριακόσιοι περίπου άνθρωποι. Ερχονται Γιαννιώτες Εβραίοι από όλο τον κόσμο, από την Αμερική, τον Καναδά, το Ισραήλ, στον τόπο τους ή στον τόπο των προγόνων τους, για μία μόνο μέρα, προκειμένου να συνεορτάσουν τη μεγάλη γιορτή. Είναι αληθινά συγκινητικό! Μέσα στη σύναξη βρίσκονταν φέτος –και αυτό είναι ακόμη πιο συγκινητικό– και τρεις Γιαννιώτισσες που εκτοπίστηκαν από τα Γιάννενα στο Αουσβιτς και γύρισαν ζωντανές. Οι υπόλοιποι εορταστές ήταν από την Αθήνα και άλλες πόλεις της Ελλάδος, υπήρχαν και κάμποσοι Εβραίοι τουρίστες που έτυχε να βρίσκονται τη μέρα αυτή στα Γιάννενα, καθώς και λίγοι χριστιανοί φίλοι της κοινότητας. Ο χαρακτήρας της σύναξης ήταν κοινωνικός, να ξανανταμώσουν συγγενείς, φίλοι και γνωστοί. Καθώς τα κείμενα της λατρείας είναι στα εβραϊκά ή στα αραμαϊκά, κανείς σχεδόν δεν καταλάβαινε τίποτε, ελάχιστοι μόνο μπορούσαν να παρακολουθούν, κυρίως εκείνοι που ζουν στο Ισραήλ. Οσο για τη νηστεία, από ό,τι κατάλαβα, μετριούνται στα δάχτυλα αυτοί που την τήρησαν. Η θρησκευτική ζωή είναι ανύπαρκτη στις φθίνουσες εβραϊκές κοινότητες της Ελλάδος. Είναι κοινότητες μνήμης, αυτό που τις συνέχει ακόμη είναι η μνήμη, η μνήμη κυρίως του Ολοκαυτώματος: δεν υπάρχει Ελληνας Εβραίος που να μην έχει χάσει δικούς του στο Ολοκαύτωμα.
- Λεπτομέρειες
Συνέντευξη στον ΕΛΠΙΔΟΦΟΡΟ ΙΝΤΖΕΜΠΕΛΗ
Kάθε φωτογραφία του Νισήμ Λεβή και μία ιστορία, ένα συγκινητικό οδοιπορικό στα Γιάννενα των αρχών του περασμένου αιώνα και ιδιαίτερα στην κοινότητα των Ρωμανιωτών Εβραίων της πόλης που χάθηκε μέσα σε μία ημέρα, τον Μάρτιο του 1944, με τον εκτοπισμό σχεδόν του συνόλου της στα Γερμανικά κρεματόρια του θανάτου.
Κάπως έτσι μπορεί κανείς να περιγράψει το σπάνιο λεύκωμα με τίτλο «Το πανόραμα του Νισήμ Λεβή, 1898 – 1944» που επιμελήθηκε με εντυπωσιακή μαεστρία ο Αλέξανδρος Μωυσής, απόγονος του θρυλικού γιατρού και φωτογράφου, οι ρίζες του οποίου βρίσκονται επίσης στα Γιάννενα.
Ο κ. Μωυσής, ο οποίος ζει σήμερα στις ΗΠΑ, μιλάει για τον μοναδικό φωτογραφικό θησαυρό που βρήκε στο σπίτι των παππούδων του και μετέτρεψε σε μία έκδοση αναμφισβήτητης ιστορικής αξίας, για τον τρόπο με τον οποίο χειρίστηκε τις υπεραιωνόβιες φωτογραφικές πλάκες του Νισήμ Λεβή, αλλά και για τη γοητευτική αντιπαράθεση που κάνει του τόπου εκείνης της εποχής με αυτόν του σήμερα.
Η συνέντευξη:
• Περιμένατε να έχετε τέτοια απήχηση μετά την έκδοση του βιβλίου λευκώματος «Το πανόραμα του Νισήμ Λεβή, 1898-1944»;
- Κάθε ορόσημο στην πορεία του βιβλίου ήταν αφορμή για μια νέα χαρά: Όταν πρωτοείδα το έργο στην όμορφη εκτύπωση των εκδόσεων Καπόν. Όταν πρωτοεμφανίστηκε το βιβλίο στα πίσω ράφια μερικών βιβλιοπωλείων. Αργότερα, όταν το είδα στις βιτρίνες τους και στις εφημερίδες. Όταν είδα θετικά σχόλια στους Τάιμς του Λονδίνου και σε άλλα διεθνή μέσα ενημέρωσης. Και τέλος όταν το έργο βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών. Δεν είχα κάποια ιδιαίτερη προσδοκία ή φιλοδοξία, αλλά οι ευχές των φίλων για ένα «καλοτάξιδο» βιβλίο εκπληρώθηκαν με το παραπάνω.
Περισσότερα: ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΜΩΥΣΗ ΣΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΠΡΩΙΝΟΣ ΛΟΓΟΣ
- Λεπτομέρειες
Ο φετινός εορτασμός του Γιόμ-Κιπούρ στα Γιάννενα συγκέντρωσε περισσότερο κόσμο από κάθε άλλη χρονιά, αφού περισσότεροι από 300 επισκέπτες από την Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη, την Αμερική, το Ισραήλ, τη Γαλλία και τη Γερμανία, ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα της Κοινότητάς μας και έφτασαν με κάθε μέσο στην πόλη μας για να γιορτάσουν μαζί μας τη μεγαλύτερη γιορτή του Ιουδαϊσμού, να απολαύσουν τις γνήσιες Ρωμανιώτικες μελωδίες και να βιώσουν τα μοναδικά συναισθήματα που νοιώθει όποιος κάνει Κιπούρ στην ιστορική Συναγωγή μας με την εκπληκτική ακουστική.
Ανάμεσά τους, o Πρέσβης της Τσεχίας, κ. Jan Bοndy, ο Σοφολογιώτατος πρώην Ραβίνος Αθηνών Ισαάκ Μιζάν, ο τέως Υπουργός Τάσος Γιαννίτσης, ο Πρόεδρος του ΟΠΑΙΕ Δαυΐδ Ταραμπουλούς, ο πρώην Πρόεδρος της Ι.Κ. Αθηνών Ισαάκ Μορδεχάι, η υποδιευθύντρια του Ευρωπαϊκού Κέντρου Εβραϊκής Μουσικολογίας που εδρεύει στο Ανόβερο της Γερμανίας Dr. Miranda Crowdus, ο επίτιμος διδάκτορας του Τμήματος Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, συγγραφέας Σταύρος Ζουμπουλάκης, η Πρόεδρος του Συλλόγου Φίλων του Ελληνικού Εβραϊσμού και Διευθύντρια του Μουσείου που στεγάζεται στη Συναγωγή Ιωαννιτών της Νέας Υόρκης, κ. Μάρσια Χαντάντ-Οικονομοπούλου, εκδότες και δημοσιογράφοι τοπικών εφημερίδων, καθώς και αρκετοί απλοί συμπολίτες μας που έχουν επανειλημμένως εκφράσει και συνεχίζουν να εκφράζουν έμπρακτα τη φιλία και υποστήριξή τους στην Κοινότητά μας.
Το μεσημέρι της παραμονής της μεγάλης γιορτής ο θρησκευτικός μας λειτουργός κ. Χαΐμ Ισχακής τέλεσε μνημόσυνα στο νεκροταφείο και ανέπεμψε την ειδική επιμνημόσυνη δέηση και το Καντίς στη μνήμη των Γιαννιωτο-Εβραίων θυμάτων του Ολοκαυτώματος.
Περισσότερα: ΕΟΡΤΑΣΜΟΣ ΤΟΥ ΚΙΠΟΥΡ & ΒΡΑΒΕΥΣΕΙΣ ΟΜΟΘΡΗΣΚΩΝ 2018
- Λεπτομέρειες
Στις 28.3.2018 δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Πρωινός Λόγος των Ιωαννίνων το παρακάτω άρθρο της Αρετής Μαλάμη με τίτλο «Ο Δήμος προχτές δίδαξε: ΠΟΤΕ ΠΙΑ!» σχετικά με την εκδήλωση μνήμης για τον εκτοπισμό των Εβραίων των Ιωαννίνων που διοργανώθηκε στις 25.3.2018:
«Πρέπει να συγχαρούμε τη Δημοτική μας Αρχή, για την ευαισθησία που επιδεικνύει σε θέματα ανθρωπισμού, αλληλεγγύης και πολιτισμού. Αχ Δήμαρχέ μου, ΑΝ δεν μας είχες φτιάξει κι εκείνη τη …σκαλωσιά!! για Χριστουγεννιάτικο δέντρο, στην Πλατεία, που σε πήραμε, όλοι, και όχι άδικα, «φαλάγγι» προσωπικά θα σου έλεγα, για πάρα πολλά πράγματα, ΜΠΡΑΒΟ! Γιατί εγώ πιστεύω, και έτσι πορεύτηκα δημοσιογραφικά, πάνω από 35 χρόνια και νομίζω ότι πορεύτηκα, ΕΥΔΟΚΙΜΑ για την πόλη μας, αλλά και σύμφωνα με τη συνείδησή μου, με αυτόν τον ΕΝΤΙΜΟ, ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟ ΚΑΙ ΔΟΚΙΜΟ τρόπο: «Αποδίδοντας τα του Καίσαρος τω Καίσαρι, τα του Θεού τω Θεώ».
Περισσότερα: ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΜΝΗΜΗΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΚΤΟΠΙΣΜΟ ΤΩΝ ΕΒΡΑΙΩΝ ΤΩΝ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ
- Λεπτομέρειες
Με μια λιτή αλλά ουσιαστική εκδήλωση, όπως άλλωστε άρμοζε στην περίσταση, ο Δήμος Ιωαννιτών τίμησε στις 25.3.2018 τη συμπλήρωση 74 χρόνων από τον εκτοπισμό των Γιαννιωτοεβραίων στα στρατόπεδα συγκέντρωσης Άουσβιτς – Μπίρκεναου και την καταστροφή της Εβραϊκής Κοινότητας, τιμώντας τους συμπολίτες μας που έζησαν εκατοντάδες χρόνια αρμονικά με τη Χριστιανική Κοινότητα στην πόλη μας.
Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στην πλατεία Μαβίλη όπου είχαν τοποθετηθεί 14 μπάνερ με φωτογραφίες που απαθανάτισαν τις συγκλονιστικές στιγμές εκείνης της ημέρας με κεντρικό ομιλητή το Δήμαρχο Ιωαννίνων, Θωμά Μπέγκα. Ο κ. Μπέγκας αναφέρθηκε στα ιστορικά γεγονότα εκείνης της ημέρας ενώ διάβασε κι ένα απόσπασμα από την μαρτυρία της Νίνας Νεγρίν, της Εβραίας από τα Γιάννενα, με τον αριθμό 77160 στο αριστερό χέρι, η οποία μετέφερε με ανατριχιαστικές λεπτομέρειες τα όσα έζησε. “Είναι στιγμές που σίγουρα όσοι τις έζησαν θα ήθελαν να τις ξεχάσουν”, είπε ο κ. Μπέγκας για να συνεχίσει: Παρόλα αυτά, εμείς δεν πρέπει να ξεχνάμε τις σκοτεινές εκείνες εποχές. Αντίθετα πρέπει να θυμόμαστε και να προσπαθούμε να κατανοήσουμε βαθιά το φαινόμενο του αντισημιτισμού και της κορύφωσής του, για να μεταφέρουμε τις μνήμες του Ολοκαυτώματος στις νεότερες γενιές.
Περισσότερα: Ο ΔΗΜΟΣ ΙΩΑΝΝΙΤΩΝ ΤΙΜΗΣΕ ΤΑ 74 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΔΙΩΓΜΟ ΤΩΝ ΓΙΑΝΝΙΩΤΟΕΒΡΑΙΩΝ