Το Εβραϊκό Μουσείο Ελλάδος παρουσίασε το έτος 2008 την ψηφιακή εφαρμογή (CD–ROM) με τίτλο “Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος και το Ολοκαύτωμα των Ελλήνων Εβραίων 1941 – 1944”. Την πρώτη εκείνη έκδοση είχε επιμεληθεί ο Αλέξιος Μενεξιάδης (υπ. δρ. Σύγχρονης Ιστορίας) και σκοπός της ήταν να συνοδεύσει το ομώνυμο έντυπο εγχειρίδιο, που είχε ήδη εκδώσει το ΕΜΕ το 2005. Στα χρόνια που ακολούθησαν, τα CD–ROM της εφαρμογής συνόδευσαν το παρεχόμενο υλικό του Μουσείου προς τους εκπαιδευτικούς κατά τα σεμινάριά του, υποστήριξαν πλήθος σχολικές δράσεις και μνημονικές εκδηλώσεις, ενώ μετέδωσαν ακριβείς, συνοπτικές και εποπτικά εμπλουτισμένες γνώσεις για το θέμα τους, προς μεγάλη ποικιλία και αριθμό αποδεκτών, πολλαπλασιαστών, κατευθύνσεων και προορισμών. Το 2012, πραγματοποιήθηκε η δεύτερη, βελτιωμένη έκδοση του CD–ROM, την επιμέλεια της οποίας είχε αναλάβει ο ιστορικός δρ. Ιάσονας Χανδρινός.

Avant premiere έκανε το ντοκιμαντέρ "MyPeople": The Jews of Greece" στο Λος Άντζελες, στα πλαίσια της παγκόσμιας διοργάνωσης "Heritage and Memory: "A focus on Jewish Greece" με την υποστήριξη του ελληνικού φεστιβάλ του Λος Άντζελες (LAGGF). Δημιουργός του ιστορικού ντοκιμαντέρ είναι η διεθνής Ελληνίδα Άννα Ρεζάν. Η γνωστή ηθοποιός άφησε σε ένα βαθμό στην άκρη την καριέρα της, από την μουσική, το Fashion Week της Νέας Υόρκης και τις παραστάσεις ξεκινώντας ένα μακρινό κινηματογραφικό ταξίδι αναζήτησης με σκοπό να αναδείξει σπουδαίες πτυχές της ελληνικής ιστορίας και να τις γνωστοποιήσει στο ευρύ κοινό με αφορμή τη ζωή της Εβραίας προγιαγιάς της που κατέληξε στο στρατόπεδο του Άουσβιτς. Η ίδια πριν κάποια χρόνια μοιράστηκε την ιδέα με τον Ζαφείρη Χαϊτίδη ο οποίος είναι συμπαραγωγός και διευθυντής φωτογραφίας του έργου.

Πως έγινε όμως η αρχή; «Στην αρχή της καριέρας μου, ακόμη έφηβη, απ' το Λονδίνο έως τη Νέα Υόρκη, συχνά με ρωτούσαν αν όντως υπήρχαν Εβραίοι στην Ελλάδα, αν είχαμε συμμετοχή ως Έλληνες στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Σκεφτόμουν «είναι δυνατόν; Ο Τσόρτσιλ είπε "αν δεν υπήρχε η ανδρεία των Ελλήνων και η γενναιοψυχία τους, η έκβαση του πολέμου θα ήταν αβέβαιη. Η Θεσσαλονίκη ονομαζόταν La madre de Israel, γιατί εκεί ζούσε η μεγαλύτερη σεφαραδίτικη Εβραϊκή κοινότητα στον κόσμο, ο Αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός της Ελλάδος είναι ο μόνος θρησκευτικός ηγέτης στην κατεχόμενη Ευρώπη που στην ουσία επιτέθηκε κατά πρόσωπο στους Γερμανούς!».

Διαδικτυακή εκδήλωση με θέμα «Ρωμανιώτικη τέχνη. Εκδήλωση στη μνήμη της Εσθήρ Κοέν», μίας από τις τελευταίες Ελληνίδες επιζήσασες του Ολοκαυτώματος που έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 96 ετών τον Δεκέμβριο του 2020, πραγματοποιήθηκε στις 4.02.2021 από το Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία.

Κατά τον χαιρετισμό του, ο πρόεδρος της Βουλής Κωνσταντίνος Τασούλας, αφού ανέγνωσε απόσπασμα από μαρτυρία της Εσθήρ Κοέν, αναφέρθηκε στην αλληλεπίδραση του εβραϊκού στοιχείου των Ιωαννίνων με το ελληνικό και το μουσουλμανικό της πόλης, αλλά και στη διπλή σημασία της ευθύνης: «Αν η ευθύνη είναι κάτι το οποίο μας τρομάζει και κάτι το οποίο αποποιούμαστε, άλλο τόσο το δίδαγμα από αυτές τις δοκιμασίες θα πρέπει να μας κάνει να σκεφθούμε τη λαμπερή μορφή της ευθύνης. Η ευθύνη έχει δυο όψεις. Οποτε ευθυνόμαστε για τα κακά, εξίσου μπορούμε να ευθυνόμαστε για την αποτροπή τους» σημείωσε.

Του Ανδρέα Μπουρούτη

Οι επέτειοι έχουν δημιουργηθεί για να μας θυμίζουν ότι το παρελθόν αποτελεί θεμέλιο λίθο του παρόντος. Το αναγνωρίζεις, το τιμάς και πορεύεσαι προς το μέλλον. Ως εκ τούτου η διαχείριση της μνήμης αποτελεί μια δύσκολη συνθήκη που δημιουργεί εντάσεις και διαφωνίες, ειδικά όταν αφορά δυσάρεστα ζητήματα του παρελθόντος, συνθήκες και γεγονότα που έχουν την αντανάκλαση τους στο σήμερα. Από την άλλη πλευρά η νοηματοδότηση μιας επετείου απαιτεί ανιδιοτέλεια και αφοσίωση στον σκοπό που υπηρετεί. Την καλλιέργεια δηλαδή μιας παιδευτικής σχέσης που ανταποκρίνεται δημιουργικά σε αυτό που μνημονεύεται και ζητά τη συμμετοχή του παρόντος στην αναμέτρηση του με το παρελθόν.