Την περίοδο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, συνολικά 43 χιλιάδες Εβραίοι εκτοπίστηκαν από την Ελλάδα με προορισμό τον βιομηχανοποιημένο θάνατο των στρατοπέδων συγκέντρωσης. Από αυτούς, λιγότερες από χίλιες ψυχές κατάφεραν να επιστρέψουν πίσω. Στο ενδιάμεσο, υπήρξαν Χριστιανοί γείτονες που προσπάθησαν να βοηθήσουν με αυταπάρνηση αλλά και άλλοι που συνεργάστηκαν με τον κατακτητή και καπηλευτήκαν τις περιουσίες τους. Είναι γνωστό: πολλές φορές η ιστορία γίνεται απάνθρωπη.
Πώς όμως ήταν η ζωή για τους Έλληνες Εβραίους την περίοδο της Κατοχής; Πόσα πράγματα γνωρίζουμε ή καλύτερα αγνοούμε για μια ακμάζουσα κοινότητα που εξοντώθηκε σχεδόν ολοσχερώς;
«Την ημέρα της αναχώρησης, οι άνθρωποι ξετρελαμένοι καίνε έγγραφα, χρήματα, σπάζουν τα έπιπλά τους με κραυγές πληγωμένων θηρίων, έπειτα εγκαταλείποντας τους καρπούς της δουλειάς τους φεύγουν στοιβαγμένοι σαν σαρδέλες μέσα σε βαγόνια για ζώα, και τους αντιμετωπίζουν με λιγότερο σεβασμό από αυτά» διαβάζουμε σε μία επιστολές που φιλοξενούνται στην έκδοση Μη με ξεχάσετε (εκδ. Αλεξάνδρεια), σε επιμέλεια Λεόν Σαλτιέλ.
Περισσότερα: ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΛΕΟΝ ΣΑΛΤΙΕΛ ΓΙΑ ΤΟ ΠΩΣ ΗΤΑΝ Η ΖΩΗ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΈΛΛΗΝΕΣ ΕΒΡΑΙΟΥΣ ΣΤΗΝ ΚΑΤΟΧΗ
«Στην Ιερή Μνήμη των Ελλήνων Εβραίων που από τον Μάρτιο μέχρι τον Αύγουστο του 1943 εργάστηκαν και βασανίστηκαν σε καταναγκαστικά σιδηροδρομικά έργα της περιοχής. Όσοι δεν εκτελέστηκαν κατά τη διάρκεια και μετά το τέλος των εργασιών, όπως έγινε στον Σ.Σ. Καρυάς, εκτοπίστηκαν από τις ναζιστικές γερμανικές δυνάμεις στο στρατόπεδο του Άουσβιτς/Μπίρκεναου». Σε μόλις δύο προτάσεις, ο Θεσσαλονικιός ερευνητής Ανδρέας Ασσαέλ κατάφερε να «χωρέσει» όλη τη φρίκη των βασανιστηρίων που υπέστησαν Εβραίοι, οι οποίοι εργάστηκαν στα καταναγκαστικά έργα της σιδηροδρομικής γραμμής Λιανοκλαδίου- Καρυάς, πριν από τον εκτοπισμό τους από τις ναζιστικές δυνάμεις κατοχής στο στρατόπεδο του Άουσβιτς. Αυτές οι φράσεις είναι αποτυπωμένες στην ανακατασκευασμένη αναθηματική στήλη στον Σιδηροδρομικό Σταθμό Λιανοκλαδίου για τα θύματα, τα αποκαλυπτήρια της οποίας θα γίνουν την προσεχή Πέμπτη 14 Οκτωβρίου, στις 12μμ, παρουσία του υπουργού Υποδομών και Μεταφορών Κωνσταντίνου Αχ. Καραμανλή.
Η φωτογραφία που βοήθησε να οδηγηθεί ο Ναζί εγκληματίας ΄Αντολφ ΄Αιχμαν – ο εμπνευστής και πρωτεργάτης της «Τελικής Λύσης» του Χίτλερ, του Ολοκαυτώματος-στη Δικαιοσύνη αποκαλύφθηκε για πρώτη φορά, μαζί με την ταυτότητα του άντρα που τον παρέδωσε. Η συμμετοχή του Γκέρχαρντ Κλάμερ στο να οδηγηθεί ο Άιχμαν στη Δικαιοσύνη αποκαλύφθηκε μόλις την περασμένη εβδομάδα, 32 χρόνια μετά το θάνατό του, με τη σύμφωνη γνώμη της οικογένειάς του.
Ο επίμονος γεωλόγος
Μία φωτογραφία - που τραβήχτηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1950 - δείχνει τον Άντολφ Άιχμαν, που φαίνεται κυκλωμένος με κόκκινο χρώμα, να στέκεται δίπλα στον Γκέρχαρντ Κλάμερ, έναν Γερμανό νεαρό γεωλόγο που εργάστηκε στο πλευρό του διαβόητου Ναζί σε μια αργεντίνικη κατασκευαστική εταιρεία.
Ο Κλάμερ μετανάστευσε στην Αργεντινή στις αρχές της δεκαετίας του 1950 σε αναζήτηση εργασίας και άρχισε να δουλεύει στην κατασκευαστική εταιρεία Capri στην επαρχία Τουκουμάν, η οποία βρίσκεται στα βόρεια της χώρας. Λίγο αργότερα ο Άιχμαν εντάχθηκε στην ίδια εταιρεία, αποκαλώντας τον εαυτό του Ρικάρντο Κλέμεντ. Ο Κλάμερ ανακάλυψε κατάπληκτος την πραγματική ταυτότητα του συναδέλφου του και προσπάθησε να ενημερώσει τις Γερμανικές Αρχές. Η εταιρεία στην οποία εργαζόταν, άλλωστε, με αντικείμενο τον σχεδιασμό υδροηλεκτρικών σταθμών, απασχολούσε πολλούς Ναζί, σύμφωνα με το γερμανικό περιοδικό Der Spiegel. Όμως οι Γερμανικές Αρχές αγνόησαν το μήνυμά του, ήταν μάλιστα εκπληκτικό το γεγονός ότι δεν έλαβε ποτέ απάντηση!
Περισσότερα: Η ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΠΟΥ ΕΣΤΕΙΛΕ ΣΤΗΝ ΚΟΛΑΣΗ ΤΟΝ «ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΑ» ΤΟΥ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑΤΟΣ
Σε άρθρο της στα ΝΕΑ (31.7 – 1.8.2021), η ιστορικός και συγγραφέας Οντέτ Βαρών - Βασάρ αναφέρεται στην επιστολή του Στρατάρχη του Γ΄Ράιχ Χ. Γκαίρινγκ προς τον Ρ. Χάιντριχ, Διοικητή της Ανώτατης Υπηρεσίας Ασφάλειας της ναζιστικής Γερμανίας, με ημερομηνία 31 Ιουλίου 1941, με την οποία δίνεται η εντολή για την μεθόδευση της «τελικής λύσης του εβραϊκού ζητήματος». Η συγγραφέας αναλύει περιεκτικά την πρόοδο του ναζιστικού σχεδίου της «τελικής λύσης», από τις μαζικές εκτελέσεις των Ταγμάτων Εφόδου σε ομαδικούς τάφους, τις θανατώσεις με αέριο σε κλειστά φορτηγά, μέχρι την εξελιγμένη βιομηχανοποιημένη μέθοδο των θαλάμων αερίων – κρεματορίων του Άουσβιτς - Μπιρκενάου και των άλλων στρατοπέδων εξόντωσης. Διαβάστε εδώ το άρθρο.
Το Εβραϊκό Μουσείο της Ελλάδος από τις αρχές του 2021 συμμετέχει στο ευρωπαϊκό έργο με τίτλο REC "HANNAH: cHallenging And debuNkiNg Antisemitic MytHs (HANNAH)" Για τις δραστηριότητες και τα επιμορφωτικά σεμινάρια που θα πραγματοποιηθούν στο πλαίσιο αυτού του ευρωπαϊκού έργου μπορείτε να ενημερώνεστε εδώ.
Το έργο #HANNAH στοχεύει στην προώθηση της εβραϊκής ιστορίας, στην ενίσχυση της μνήμης της Shoah και στην καταπολέμηση του αντισημιτισμού στη Γερμανία, την Ελλάδα, τη Σερβία και την Πολωνία, μέσω επιμορφωτικών δράσεων για την ανάπτυξη ικανοτήτων, ευαισθητοποίησης και συμβολής χάραξης συγκεκριμένων πολιτικών. Θυμίζουμε ότι το πρόγραμμα είναι διετές (2021-22) και χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο πλαίσιο του προγράμματος Rights, Equality and Citizenship (2014-2020).
Εκτός από το ΕΜΕ, στο πρόγραμμα συμμετέχουν οι παρακάτω εταίροι: Η JKPeV από τη Δρέσδη της Γερμανίας, το Εβραϊκό Μουσείο της Γαλικίας στην Κρακοβία της Πολωνίας, το CENTROPA από το Αμβούργο της Γερμανίας, την ReadLab από την Αθήνα και η Terraforming από το Νόβι Σαντ της Σερβίας. Μάθετε περισσότερα για το πρόγραμμα και τους εταίρους του στο πρώτο newsletter του προγράμματος που μόλις δημοσιεύτηκε, κάνοντας κλικ εδώ.
Πηγή, Newsletter EME, 28.7.2019