της Μαργαρίτας Πουρνάρα
Ενα παγωμένο πρωινό του 2003, ο ταχυδρόμος χτύπησε το κουδούνι του Μορίς Σουστιέλ. Είναι διακεκριμένος Γάλλος γιατρός με ειδίκευση στην καρδιολογία και στη θεραπευτική ύπνωση. Tου παρέδωσε ένα δέμα με γραμματόσημα ελληνικά. Η προέλευσή του ήταν η Θεσσαλονίκη. Ανοίγοντάς το βρήκε ένα κουτί γεμάτο από παλιές κιτρινισμένες φωτογραφίες, καρτ ποστάλ, μικροαντικείμενα από τη θεία του Ραχήλ Σουστιέλ, την τελευταία συγγενή που είχε απομείνει από τη σεφαραδίτικη οικογένεια του πατέρα του Ζοζέφ. Πολλοί συγγενείς του είχαν χαθεί στο Ολοκαύτωμα, η θεία είχε πεθάνει και η τελευταία της επιθυμία ήταν να αποσταλεί το δέμα στον ανιψιό της στη Γαλλία.
Κάπως έτσι, χωρίς να το περιμένει ούτε να το έχει φανταστεί, ο Μορίς ξεκίνησε έναν ανάπλου στην ιστορία των προγόνων του και της διάσωσής τους κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Το παρελθόν τους χωρίς να είναι κρυφό, δεν ήταν και απολύτως διαυγές, καθώς οι επιζήσαντες σπάνια μιλούν. Ο Σουστιέλ γράφει υπνωτιστικά και αν πιάσεις το βιβλίο του «Λεωφόρος Ωσμάν 146» που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις του «Εξάντα», σε τραβά σε έναν άλλο κόσμο. Στη διαδρομή των σεφαραδιτών Εβραίων που σκόρπισαν από τη Θεσσαλονίκη σε όλη την υφήλιο.
Περισσότερα: Η ΟΔΥΣΣΕΙΑ ΤΩΝ ΣΕΦΑΡΑΔΙΤΩΝ ΕΒΡΑΙΩΝ ΞΕΔΙΠΛΩΝΕΤΑΙ ΣΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΜΟΡΙΣ ΣΟΥΣΤΙΕΛ
Την Κυριακή 17.2.2019 η ομάδα «Με ΠΑΡΕΑ - χρωματίζουμε τη ζωή - www.meparea.gr» με πρωτοβουλία του κ. Βαγγέλη Βανταράκη διοργάνωσε στη Ζάκυνθο αντιφασιστική πεζοπορία για τους εβραίους της Ζακύνθου, καθώς και για τον ηρωισμό των Ζακυνθινών που έσωσαν εβραίους συμπολίτες τους. Στο πλούσιο πρόγραμμα της πορείας συμμετείχε ο Ζακυνθινός Μωυσής Μόρδος, ο οποίος απηύθυνε χαιρετισμό κατά την προβολή του ντοκιμαντέρ.
Ο κ. Μωυσής Μόρδος γράφει για την εκδήλωση στο facebook: «Χθες, έζησα κάτι το πρωτόγνωρο! Μία λαοθάλασσα από 250 συμπατριώτες μου της Ζακύνθου, συμμετείχαν στην αντιφασιστική πεζοπορία. Η συμμετοχή αυτή, ξεπέρασε κάθε προσδοκία! Αυτοί οι άνθρωποι απέδειξαν ότι η Ζάκυνθος αξίζει τον τίτλο "ΤΟ ΝΗΣΙ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΝ"!
Μετά από μία πανέμορφη πεζοπορία στις καταπράσινες πλαγιές της Ζακύνθου, φθάσαμε στο ιστορικό Εβραϊκό Νεκροταφείο του νησιού. Νεκροταφείο που στα άγια χώματά του έχουν ταφεί οι πρόγονοί μου, με τελευταία τη γιαγιά μου Ρεβέκκα Μόρδου το 1954. Τέτοιο πλήθος κόσμου, το Νεκροταφείο μας δεν είχε δει ποτέ! 250 άνθρωποι, παρακολούθησαν με μεγάλο ενδιαφέρον και σεβασμό την ξενάγηση που έγινε από εμένα. Ήταν υπέροχες και συγκινητικές στιγμές που θα θυμάμαι για πάντα! Εν συνεχεία κατηφορίσαμε στον κινηματογράφο Φώσκολος στον οποίο 150 άτομα της πεζοπορίας, παρακολούθησαν το ντοκιμαντέρ «Life will smile» όπου ο διασωθείς Χαϊμ Κωσταντίνης αφηγείται τη μοναδική στην Ευρώπη διάσωση των Εβραίων της Ζακύνθου, χάρις εις τον Μητροπολίτη Χρυσόστομο, το Δήμαρχο Λουκά Καρρέρ και το Ζακυνθινό λαό!
Περισσότερα: ΑΝΤΙΦΑΣΙΣΤΙΚΗ ΠΕΖΟΠΟΡΙΑ ΣΤΗ ΖΑΚΥΝΘΟ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΒΡΑΙΟΥΣ ΤΗΣ ΖΑΚΥΝΘΟΥ
Ο ιστορικός Μουσικοφιλολογικός Σύλλογος της Άρτας ΣΚΟΥΦΑΣ, σε συνεργασία με τον Δήμο Αρταίων προγραμματίζει και φέτος εκδηλώσεις για να τιμήσει τη μνήμη των Εβραίων της πόλης που εξοντώθηκαν στο Ολοκαύτωμα.
Στο πλαίσιο της διοργάνωσης θα γίνει προβολή φωτογραφικού υλικού σχετικού με την Ισραηλιτική Κοινότητα της Άρτας, με τίτλο "Για να θυμάσαι τη Ροζίνα".
Για τον εμπλουτισμό των φωτογραφικών ντοκουμέντων ΑΝΑΖΗΤΕΙΤΑΙ φωτογραφικό υλικό μέσω των αρτινών Εβραίων και των απογόνων τους που ζουν στην Αθήνα ή και σε άλλες πόλεις. Οποιαδήποτε φωτογραφία θα αξιολογηθεί -είτε περιέχει πρόσωπα είτε τοπία από την Άρτα- ενώ οι φωτογραφίες μπορεί να είναι είτε προπολεμικές είτε μεταπολεμικές.
Οι Αρτινοί Εβραίοι μπορούν να στείλουν οικογενειακές τους φωτογραφίες -σκαναρισμένες σε υψηλή ανάλυση- στον κ. Θεοχάρη Βαδιβούλη (δικηγόρο – γραφολόγο και γνωστό ιστοριοδίφη της εβραϊκής κοινότητας της Άρτα), ο οποίος διεξάγει την έρευνα αυτή (τηλ: 6955 475476, email:
Όσοι επιθυμούν να συμβάλλουν αλλά δεν έχουν την τεχνική δυνατότητα, μπορούν να αποταθούν στο ΚΙΣΕ (τηλ. 210 32 44 315), το οποίο θα αναλάβει να βγάλει ηλεκτρονικά αντίγραφα των φωτογραφιών τους, διασφαλίζοντας το πρωτότυπο υλικό.
Οποιαδήποτε φωτογραφία μπορεί να αποδειχθεί σημαντική τόσο για την προβολή, όσο και για την ιστορική έρευνα γενικότερα!
Η πρώτη προβολή του υλικού, στο "Για να θυμάσαι τη Ροζίνα", θα γίνει το Σάββατο 23/03/2019, στην αίθουσα του Συλλόγου ΣΚΟΥΦΑΣ και ώρα 18:00, ενώ η δεύτερη προβολή (ειδικά για την εβραϊκή νεολαία που θα επισκεφθεί την Άρτα εκείνη την ημέρα), θα γίνει την Κυριακή 24/03/19, στην Δημοτική Πινακοθήκη και ώρα 16:45’. Η παρουσίαση του φωτογραφικού υλικού θα γίνει από τον κ. Θεοχάρη Βαδιβούλη.
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 31.1.2019: Σημαντικοί σύγχρονοι μελετητές υποστηρίζουν ότι ο μεγαλύτερος ποιητής του Βυζαντίου κι ο μεγαλύτερος ποιητής του νεότερου Ελληνισμού είχαν εβραϊκή καταγωγή. Φαίνεται, λοιπόν, ότι ο Ρωμανός ο Μελωδός και ο Διονύσιος Σολωμός έπιναν από την ίδια πηγή της παράδοσης που ξεκίνησε στα αλεξανδρινά χρόνια και κορυφώθηκε με τον Ευαγγελιστή Ιωάννη, που παρά τις συντακτικές του ανασφάλειες έγραψε το ποιητικότερο των Ευαγγελίων και τη φοβερή Αποκάλυψη. Αναφέρομαι στην ποίηση γιατί αποτελεί την άρτια και ιδανική έκφραση της «Ελλάδος φωνής». Ο Ιουδαϊκός Ελληνισμός, αποτελώντας ευμαρή συνένωση δύο κραταιών παραδόσεων, στάθηκε από την αρχή του ποιητικός. Η ανάγκη των Εβραίων να λατρέψουν τον Θεό στην ελληνική γλώσσα δημιούργησε τη Μετάφραση των Εβδομήκοντα, έργο τόσο θαυμάσιο ώστε έφτασε να αντικαταστήσει το πρωτότυπο των Γραφών και να κυριαρχήσει στον εβραϊκό κόσμο μέχρι τον 7ο μ.Χ. αιώνα.
Αλλά και στο ιουδαϊκό βασίλειο των Ασμοναίων η γλώσσα, τα ήθη και τα ονόματα ήσαν ελληνικά. Σε επίρρωση τούτου, αρκεί να δούμε στα νομίσματα του Αλεξάνδρου Ιανναίου και των διαδόχων του την ελληνική επιγραφή των ονομάτων και τον μακεδονικό ήλιο. Άλλωστε η επανάσταση των Μακκαβαίων ήταν ένα επεισόδιο των εμφυλίων πολέμων μεταξύ των κρατών των επιγόνων του Μεγάλου Αλεξάνδρου και όχι ένα κίνημα εναντίον των Ελλήνων. Πολύ αργότερα, ο Άγιος Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός θα περιέγραφε τους Μακκαβαίους ως μάρτυρες της Πίστεως: «Εύγε, ω παίδες, εύγε, αριστείς εμοί, εύγε, ασώματοι σχεδόν εν σώμασιν, εύγε, προστάται του Νόμου, και της εμής πολιάς, και της θρεψαμένης υμάς πόλεως, και εις τόδε αρετής προαγούσης». Όταν ο Ελληνικός Τρόπος συνομίλησε με την Εβραϊκή Θρησκεία παρήχθη ο δυτικός πολιτισμός, που συχνά ονομάζεται Ιουδαιοχριστιανικός αλλά θα ήταν περισσότερο ακριβές αν καλείτο Ελληνο-εβραϊκός.
Στους Εβραίους της Ελλάδας είναι αφιερωμένο το νέο τεύχος (αρ. 51, Δεκ. 2018) του περιοδικού ETUDES, που εκδίδει το ΚΙΣ Γαλλίας CRIF. Με θέμα «Στα ίχνη των Εβραίων της Ελλάδος» (Sur les traces des Juifs de Grece), ο καθηγητής Αναστάσιος Καράμπαμπας, παρουσιάζει ιστορικά στοιχεία για την παρουσία των Εβραίων σε όλη την Ελλάδα. Το τεύχος περιλαμβάνει και συνέντευξη του επιμελητή της έκδοσης με τη Διευθύντρια του ΕΜΕ Ζανέτ Μπαττίνου.
Διαβάστε εδώ σχετικά με το αφιέρωμα. Ξεφυλλίστε εδώ το περιοδικό
Crif - Etude du Crif n°51 : Sur les traces des Juifs de Grèce