«Φίλε μου εδώ λίγα μέτρα παρακάτω, στην πλατεία Ελευθερίας ο πατέρας μου τα «είδε όλα». Ήταν παρών το «Μαύρο Σάββατο» και την άνοιξη του 1943 οδηγήθηκε με τις κόρες του, Ρενέ και Ρασέλ και τη γυναίκα του Ρεβέκκα στο Μπίρκεναου. Τις έχασε και τις τρεις στο Άουσβιτς» λέει, εμφανώς, συγκινημένος στο ethnos.gr ο καθηγητής αεροδιαστημικής στο Πανεπιστήμιο Technion (Israel Institute of Technology) Μπένης Νατάν.
Θεσσαλονικιός, θεωρείται ο «πατέρας» των καυσίμων πυραύλων σε μορφή γέλης. Έφυγε στα 14 του από τη πόλη, σπούδασε στο Ισραήλ, πραγματοποιώντας μια εντυπωσιακή καριέρα ως επιστήμονας -καθηγητής αεροδιαστημικής στο ΤΕΧΝΙΟΝ (το ισραηλινό Πολυτεχνείο). Βρεθήκαμε εν μέσω θερινής ραστώνης με αφορμή την επίσκεψή του στην γενέτειρά του. Από το 1968 επισκέπτεται κάθε χρόνο για λίγες μέρες την Θεσσαλονίκη, από την Χάιφα όπου ζει. Φέτος, όμως, αποφάσισε να κάνει την… υπέρβαση και να μείνει έναν ολόκληρο μήνα για να θυμηθεί τα παλιά και να συναντήσει φίλους και συμμαθητές.
Ο Γραμματέας του Συμβουλίου της ΕΝΕ, Βίκτωρ Μωυσής, συμμετείχε στις εκδηλώσεις μνήμης για το Ολοκαύτωμα των Ρομά και των Σίντι στην Πολωνία (Κρακοβία 29/7 έως 4/8/2023), ως μέρος της αντιπροσωπείας του European Union of Jewish Students (EUJS), στο ετήσιο εκπαιδευτικό πρόγραμμα Dikh He Na Bister (μτφ: κοίτα και μην ξεχνάς).
Το πρόγραμμα αυτό είχε σκοπό την επιμόρφωση γύρω από τη γενοκτονία των Ρομά και των Σίντι από τους Ναζί, και σε αυτό συμμετείχαν 200 νέοι (Ρομά και μη) από όλη την Ευρώπη.
Περισσότερα: ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΗΣ ΕΝΕ ΣΕ ΔΡΑΣΗ ΜΝΗΜΗΣ ΤΗΣ ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑΣ ΡΟΜΑ ΚΑΙ ΣΙΝΤΙ
Η ομάδα της της Μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας "Eran" για την έρευνα, προβολή και ανάδειξη της εβραϊκής κληρονομιάς της Καστοριάς δημιούργησε το Ψηφιακό Εβραϊκό Μουσείο Καστοριάς, το οποίο παρουσιάζει μια πληθώρα ιστορικού, φωτογραφικού και οπτικοακουστικού υλικού.
Οι δικηγόροι Παναγιώτα Φαρμάκη και Μιχάλης Ισαακίδης και ο μουσειολόγος Νισήμ Μεβοράχ επιμελήθηκαν τον πλούσιο ιστότοπο της ψηφιακής έκθεσης, που μεταξύ άλλων περιλαμβάνει την ταινία – ντοκιμαντέρ «Trezoros: Οι Χαμένοι Εβραίοι της Καστοριάς», σε σκηνοθεσία Λόρενς Ρούσσο και Λάρυ Κονφίνο, μαρτυρίες Καστοριανών, φωτογραφίες από την προπολεμική ζωή της Κοινότητας, το ιστορικό των Εβραίων της Καστοριάς ανά τους αιώνες αλλά και μουσικό τμήμα με παραδοσιακά σεφαραδίτικα τραγούδια που ερμηνεύει η σοπράνο Μαριάντζελα Χατζησταματίου.
Ο Αμερικανός γιατρός Εμίλ Κακκής, με ελληνοεβραϊκή καταγωγή από τη Δράμα, έδωσε συνέντευξη στη δημοσιογράφο Τασούλα Επτακοίλη, που δημοσιεύθηκε στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ (31.7.23). Ο Εμίλ Κακκής μίλησε για την επιστήμη του και την έρευνα στην βιοτεχνολογία αλλά και για τις ρίζες του και τους δεσμούς του με την Ελλάδα. Για την οικογενειακή του ιστορία ανέφερε μεταξύ άλλων:
- Ποιες είναι οι οικογενειακές καταβολές σας;
– Η καταγωγή της μητέρας μου, Ιουλίας Μεταξά, ήταν από την Κεφαλονιά. Μεγάλωσε όμως στη Θεσσαλονίκη, σε μια ορθόδοξη χριστιανική οικογένεια στην οποία η μόρφωση ήταν ύψιστη αξία. Τα αδέλφια της ήταν ο ένας γιατρός, ο άλλος πολιτικός μηχανικός και ο τρίτος μαθηματικός. Από την πλευρά του πατέρα μου, η γιαγιά μου γεννήθηκε στην Καβάλα, οι γονείς της είχαν καπνοβιομηχανία. Μετακόμισε στη Δράμα όταν παντρεύτηκε τον παππού μου, γόνο επιφανούς εβραϊκής οικογένειας, που είχε φέρει στην πόλη το ηλεκτρικό ρεύμα και είχε δημιουργήσει το πρώτο ωδείο και τον πρώτο κινηματογράφο – εκεί όπου κάθε χρόνο πραγματοποιείται το Διεθνές Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας. Απέκτησαν τέσσερα παιδιά: τον Τζακ, την Κάρμεν, τον Φρεντ και τον Αλμπερτ, τον πατέρα μου. Επειτα ξέσπασε ο πόλεμος. Είκοσι δύο μέλη της οικογένειας πέθαναν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης των ναζί. Ο παππούς Αιμίλιος, η γιαγιά Ελβίρα και τα παιδιά τους επιβίωσαν βρίσκοντας καταφύγιο στη Σκιάθο και στη συνέχεια στη Θεσσαλονίκη. Δυστυχώς ο παππούς πέθανε νωρίς από καρκίνο και εκείνη, αφού σχεδόν όλη η περιουσία τους είχε χαθεί, αποφάσισε στα μέσα της δεκαετίας του 1950 να φύγουν όλοι για τις ΗΠΑ και να κάνουν μια νέα αρχή στην Καλιφόρνια.
Την Κυριακή 23 Ιουλίου 2023, εγκαινιάστηκε η ανακαινισμένη Συναγωγή Καλ Σαλώμ της Κω στο πλαίσιο εκδηλώσεων που διοργάνωσαν ο Δήμος Κω, το Κεντρικό Ισραηλιτικό Συμβούλιο Ελλάδος (ΚΙΣΕ), η Αστική Εταιρεία Ιπποκράτης και η Διαχειριστική Επιτροπή της Ισραηλιτικής Κοινότητας Ρόδου.
Η ανακαίνιση της Συναγωγής της Κω, την οποία επιμελήθηκε ο Αρχιτέκτων Ηλίας Μεσσίνας, υλοποιήθηκε με τη συνεργασία του Δήμου Κω, του ΚΙΣΕ και της Αστικής Εταιρείας Ιπποκράτης, κατόπιν υπογραφής σχετικού Μνημονίου, με στόχο την αξιοποίηση της Συναγωγής και την αναβάθμιση του ρόλου της στη ζωή του νησιού ως θρησκευτικού χώρου, αλλά και ως τόπου μνήμης, γνώσης και πολιτισμού.
Τα εγκαίνια -που έγιναν με τη σκέψη όλων στις πυρκαγιές που πλήττουν τη γειτονική Ρόδο- σηματοδότησαν την επαναλειτουργία της Συναγωγής ύστερα από 78 χρόνια από την εκτόπιση των Εβραίων του νησιού από τους Ναζί, τον Ιούλιο του 1944, και την εξόντωσή τους στο Άουσβιτς.
Κατά την επίσκεψη στο εβραϊκό νεκροταφείο, η οποία προηγήθηκε των εγκαινίων, ο Ραββίνος Αθηνών Γκαμπριέλ Νεγρίν ανέπεμψε επιμνημόσυνη δέηση στη μνήμη των Εβραίων του νησιού, παρουσία του Δημάρχου Κω Θεοδόση Νικηταρά, της Προέδρου του Δημοτικού Συμβουλίου και της ΑΕ Ιπποκράτης Διονυσίας Τελλή, του Ιμάμη της μουσουλμανικής κοινότητας Ιρφάν Τράμπα και εκπροσώπων του Ελληνικού Εβραϊσμού.
Ακολούθησαν τα εγκαίνια της Συναγωγής, που ξεκίνησαν με τα θυρανοίξια που τέλεσε ο Ραββίνος Αθηνών. Οι πόρτες της Συναγωγής άνοιξαν, οι εκπρόσωποι των Αρχών του νησιού και του Ελληνικού Εβραϊσμού, όπως και απλοί δημότες της Κω, πέρασαν στο εσωτερικό της ακολουθώντας τη τελετουργική είσοδο του Σέφερ Τορά, δωρεά της Ισραηλιτικής Κοινότητας Αθηνών, το οποίο μετέφερε ο Ντίμη-Ντέιβιντ Οψυμούλης (το γένος Μενασσέ), συγγενής του τελευταίου Εβραίου κατοίκου της Κω του Μισέλ Μενασσέ.
Στη συνέχεια τοποθετήθηκαν οι μεζουζότ στην κεντρική είσοδο, από τον Πρόεδρο του ΚΙΣΕ Δαυίδ Σαλτιέλ, και στις πόρτες της Συναγωγής από τον Ραββίνο Αθηνών και την Πρόεδρο της Ι.Κ. Ρόδου Κλαούντια Ρέστη.