Με αφορμή τη χρήση του όρου «στρατόπεδο συγκέντρωσης» από την Αλεξάντρια Οκάσιο-Κόρτεζ αναφορικά με τις άθλιες συνθήκες των κέντρων κράτησης οικονομικών μεταναστών στα νότια σύνορα των Ηνωμένων Πολιτείων, ξέσπασε έντονος «σημειολογικός» πόλεμος σχετικά με το αν «επιτρέπεται» να γίνεται χρήση του όρου στις μέρες μας από τη στιγμή που αυτός έχει ταυτιστεί με το Ολοκαύτωμα.
Η αρθρογράφος του New Yorker, Masha Gessen στο κείμενό της με τίτλο «Η πέρα από κάθε φαντασία πραγματικότητα των αμερικανικών στρατοπέδων συγκέντρωσης», υποστηρίζει ότι η χρήση του όρου δεν έχει να κάνει ούτε με τη γλώσσα ούτε με τα γεγονότα, αλλά με τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε την ιστορία, τον εαυτό μας, και τη θέση του εαυτού μας στην ιστορία:
«Την προηγούμενη Δευτέρα το βράδυ η βουλευτής Αλεξάντρια Οκάσιο-Κορτέζ από τη Νέα Υόρκη αποκάλεσε τα κέντρα κράτησης μεταναστών «στρατόπεδα συγκέντρωσης». Την επόμενη μέρα στο λογαριασμό της στο Twitter κοινοποίησε ένα πρόσφατο άρθρο του Esquire, στο οποίο η συγγραφέας του βιβλίου, One Long Night: A Global History of Concentration Camps (Μια μεγάλη νύχτα: Παγκόσμια ιστορία των στρατοπέδων συγκέντρωσης), Άντρεα Πίτζερ, έκανε την ίδια ακριβώς παρατήρηση: ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν δημιουργήσει ένα 'σύγχρονο σύστημα στρατοπέδων συγκέντρωσης'».
Με τον διωγμό των Εβραίων της Βέροιας την περίοδο της Κατοχής, η μακεδονική πόλη δεν έχασε μόνο ένα κομμάτι του πληθυσμού της, αλλά κι ένα κομμάτι απ΄ την ψυχή της. Υπήρχε κάποτε μια εβραϊκή συνοικία στη Βέροια που την έλεγαν Μπαρμπούτα. Ήταν ένα τυπικό δείγμα μαχαλά της νότιας Βαλκανικής, ο οποίος είχε την οικιστική μορφολογία του γκέτο, δίχως όμως να αποτελεί γκέτο. Η συνοικία παύει μετά το 1912 να είναι μια περίκλειστη γειτονιά και οι πόρτες εισόδου κι εξόδου δεν κλείνουν πια. Τις επόμενες δεκαετίες, η καχυποψία μεταξύ των διαφόρων εθνοτικών ομάδων της πόλης- και κυρίως μεταξύ των χριστιανών και των Εβραίων- αμβλύνεται. Η εβραϊκή συνοικία είναι πια μια ανοιχτή γειτονιά και πολλές εβραϊκές οικογένειες έχουν ήδη μετακομίσει και ζουν σε άλλες περιοχές της πόλης. Ωστόσο, η συνοικία δεν χάνει τον χαρακτήρα τού κατ΄ εξοχήν πυρήνα της κοινότητας, όπου άλλωστε ζει η πλειονότητα κι όπου ο εβραϊκός πληθυσμός της πόλης μοιράζεται γιορτές, γεννήσεις, θανάτους, χαρές και λύπες.
Το βιβλίο της Περιφερειάρχη Αττικής, Ρένας Δούρου, με τίτλο, «Πέντε ομιλίες για το Ολοκαύτωμα των Ελλήνων Εβραίων», από τις Εκδόσεις Λιβάνη, παρουσιάστηκε στις 9.5.2019, ημέρα της αντιφασιστικής νίκης και ημέρα της Ευρώπης, στο Polis Art Café. Τον συντονισμό της παρουσίασης έκανε η δημοσιογράφος Ελένη Τσερεζόλε. Το βιβλίο προλογίζουν η Α.Ε. ο Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας, κ. Προκόπιος Παυλόπουλος και η Α.Ε. ο Πρόεδρος του Κράτους του Ισραήλ, κ. Reuven Rivlin.
Κατά την έναρξη της παρουσίασης σύντομο χαιρετισμό απηύθυνε ο εκδότης Ηλίας Λιβάνης. Για το βιβλίο μίλησε ο Πρόεδρος του Συλλόγου Απογόνων Θυμάτων του Ολοκαυτώματος, Μάριος Σούσης, ο οποίος, παρουσιάζοντας τις πέντε ομιλίες της Περιφερειάρχη, υπογράμμισε τον παιδαγωγικό χαρακτήρα του βιβλίου, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι πρέπει να μοιραστεί σε όλα τα σχολεία.
Ο Αντώνης Λιάκος, Ιστορικός - Πανεπιστήμιο Αθηνών, από την πλευρά του υπογράμμισε τις δυσκολίες της ένταξης της ιστορίας του Ολοκαυτώματος των Ελλήνων Εβραίων στη σύγχρονη ελληνική ιστορία με ό,τι αυτό συνεπάγεται σε όλα τα επίπεδα, ιστορικό, κοινωνικό, πολιτικό, ενώ αναφέρθηκε και στην παιδαγωγική της μνήμης σχετικά με το Ολοκαύτωμα.
Μια ανάρτηση στην ιστοσελίδα της ιταλικής πρεσβείας στην Αθήνα, που αναγγέλλει την πώληση ακίνητου περιουσιακού στοιχείου του ιταλικού κράτους στην Ελλάδα, ανασύρει μνήμες που αφορούν σε μια τραγική πτυχή της ελληνικής Ιστορίας, αυτής της εξόντωσης του εβραϊκού στοιχείου της Θεσσαλονίκης στην Κατοχή. Η κυβέρνηση της Ιταλίας βγάζει σε πλειστηριασμό στη Θεσσαλονίκη την περίφημη Βίλα Ολγα, στην οδό Βασιλίσσης Ολγας, αρχιτεκτονικό σύμβολο μιας εποχής αλλά και κτίριο με βαρύ ιστορικό φορτίο. Το ποσό εκκίνησης, σύμφωνα με την ανακοίνωση, ορίστηκε στο 1.500.000 ευρώ, που πιθανότατα θα ανέβει και μπορεί να φτάσει ψηλά, καθώς το οικόπεδο θεωρείται «φιλέτο» και το κτίριο κόσμημα. Ομως, η ιστορική και συναισθηματική αξία του δεν μπορούν να αποπληρωθούν με χρήματα και ακόμα πιο δύσκολα θα απαλειφθεί η λαμπρή σελίδα ανθρωπιάς και γενναιότητας που γράφτηκε στο εσωτερικό του. Εκεί, όπου στεγαζόταν το ιταλικό προξενείο, λειτούργησε στην Κατοχή «εργαστήριο σωτηρίας» για αρκετούς Εβραίους της πόλης.
Έχουν περάσει ήδη 32 ολόκληρα χρόνια από τότε που ο Πρίμο Λέβι – συγγραφέας του ανυπέρβλητου έργου Εάν αυτό είναι ο άνθρωπος (1947) και ένας εκ των επιζώντων του Ολοκαυτώματος- έφυγε από τη ζωή με τόσο τραγικό τρόπο: Λόγω των τραυμάτων από την πτώση από τον τρίτο όροφο ενός κτηρίου στο Τορίνο την γενέτειρα πόλη του. Η αυτοκτονία ήταν η επίσημη εκδοχή, ενώ ακόμη και σήμερα δεν είναι λίγοι εκείνοι που πιστεύουν και υποστηρίζουν ότι η πτώση του Λέβι ήταν ένα τυχαίο γεγονός.
Ήταν 11 Απριλίου 1987 όταν ανακοινώθηκε ο θάνατός του. Είχε προλάβει να ζήσει 68 χρόνια (συμπεριλαμβανομένου και του «αιώνα» στο Άουσβιτς).
Όταν πιάστηκε από τους φασίστες του Μουσολίνι για την αντιστασιακή του δράση ήταν μόλις 24 ετών. Ένας νεαρός ταλαντούχος χημικός. Στο τρένο για το Αουσβιτς ήταν μαζί με άλλους 649 συμπατριώτες και ομοθρήσκους του. Ο Λέβι ήταν Εβραίος. Από τους 650 του τρένου δεν γύρισαν ούτε 25. Ανάμεσα τους και εκείνος.
Περισσότερα: ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΠΡΙΜΟ ΛΕΒΙ με αφορμή εκδήλωση της Eθνικής Bιβλιοθήκης της Ελλάδος