«Για εμάς, την Ισραηλιτική Κοινότητα Θεσσαλονίκης, η επιστροφή των αρχείων από τη Μόσχα είναι κάτι πολύ σπουδαίο, γιατί είναι η ιστορία μας». Μ’ αυτή τη φράση, ο πρόεδρος του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου Ελλάδος (ΚΙΣΕ) και της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης (ΙΚΘ) Δαυίδ Σαλτιέλ περιγράφει στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων τη συγκίνηση για την απόφαση της επιστροφής, στην Ελλάδα, των κλεμμένων από τους ναζί αρχείων των Ισραηλιτικών Κοινοτήτων της χώρας.
Την εκκρεμότητα της επιστροφής των αρχείων έθεσε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στον Βλαντίμιρ Πούτιν κατά την πρόσφατη συνάντησή τους στο Σότσι, με τον Ρώσο Πρόεδρο να αποδέχεται το πάγιο αυτό αίτημα της Ελλάδας, το οποίο παρέμενε ανεκπλήρωτο επί σειρά ετών. Αυτή τη φορά, ωστόσο, ο πρόεδρος του ΚΙΣΕ και της ΙΚΘ είναι αισιόδοξος ότι, μετά τη διευθέτηση των γραφειοκρατικών διαδικασιών, τα αρχεία θα επιστρέψουν στη χώρα μας, εκεί δηλαδή «όπου και πρέπει να βρίσκονται», όπως χαρακτηριστικά λέει.
Στις 12.12.2021, δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «ΤΟ ΒΗΜΑ της Κυριακής» το παρακάτω άρθρο με τίτλο «Τα Εβραϊκά αρχεία είναι “ελεύθερα” να επιστρέψουν στον τόπο τους» του Aναπληρωτή Υπουργού Εξωτερικών, κ. Μιλτιάδη Βαρβιτσιώτη.
«Άνοιξη του 1943, Θεσσαλονίκη. Οι γερμανικές δυνάμεις κατοχής μαζί με τους 60.000 Εβραίους της Θεσσαλονίκης, που προόριζαν για τα κρεματόρια, φορτώνουν στα τρένα και όλα όσα οι πρόγονοί τους είχαν δημιουργήσει στη μητρόπολη του Σεφαραδισμού, καθώς και αρχεία των εβραϊκών κοινοτήτων απ’ όλη την Ελλάδα. Δύο χρόνια αργότερα, άνδρες του αποσπάσματος του σοβιετικού στρατού εντοπίζουν στα βαγόνια ενός εγκαταλειμμένου τρένου στο Βερολίνο, χιλιάδες φακέλους και κιβώτια γεμάτα με έγγραφα, τα οποία μεταφέρουν προς φύλαξη στη Μόσχα.
Τα χρόνια έτρεξαν βασανιστικά, οι μνήμες όμως δεν ξεχάστηκαν.
Η επιστροφή των εβραϊκών αρχείων από τη Μόσχα στην Ελλάδα, η δέσμευση και η αποφασιστικότητα του πρωθυπουργού κ. Μητσοτάκη και της κυβέρνησής του να κτίσουν Μουσείο Ολοκαυτώματος στη Θεσσαλονίκη αντιπροσωπεύουν τη νίκη του πνεύματος και της ανθρωπότητας επί της βαρβαρότητας και των φρικαλεοτήτων εκείνης της τρομερής περιόδου στη ζωή και την ιστορία μας, τονίζει σε δήλωσή του ο πρεσβευτής του Ισραήλ στη χώρα μας, πρέσβης Γιόσι Αμράνι.
«Η απόφαση του Προέδρου Πούτιν θα συμβάλλει στην εκπαίδευση των μελλοντικών γενεών, στην Ελλάδα και όχι μόνο, σχετικά με την πλούσια εβραϊκή ζωή στην Ελλάδα, την τεράστια συμβολή της Εβραϊκής Κοινότητας Θεσσαλονίκης και την καταστροφή που επέφερε το Ολοκαύτωμα. Η επιστροφή των αρχείων, η δέσμευση και η αποφασιστικότητα του πρωθυπουργού κ. Μητσοτάκη και της κυβέρνησής του να κτίσουν Μουσείο Ολοκαυτώματος στη Θεσσαλονίκη αντιπροσωπεύουν τη νίκη του πνεύματος και της ανθρωπότητας επί της βαρβαρότητας και των φρικαλεοτήτων εκείνης της τρομερής περιόδου στη ζωή και την ιστορία μας» αναφέρει αναλυτικά στη δήλωσή του ο Ισραηλινός πρέσβης.
Ιστορική δικαίωση στη μνήμη αλλά και τους απογόνους της -σχεδόν αφανισθείσης κατά το Ολοκαύτωμα- εβραϊκής κοινότητος Θεσσαλονίκης συνιστά η απόφαση της Μόσχας να επιστραφούν στην Ελλάδα τα αρχεία των ελληνικών Ισραηλιτικών Κοινοτήτων -κυρίως δε αυτών της συμπρωτεύουσας.
Πρόκειται για αρχεία, βιβλία και λατρευτικά αντικείμενα από 30 Συναγωγές της Θεσσαλονίκης, από βιβλιοθήκες και από τα κοινοτικά ιδρύματα που υφάρπαξαν οι Ναζί, στις 11 Ιουλίου 1942.
Τα εν λόγω αρχεία μετά την κατάληψη του Βερολίνου από τον σοβιετικό στρατό, τον Μάιο του 1945, μεταφέρθηκαν στη Μόσχα.
Η Ελλάδα από το 1997 προσπαθούσε να επιτύχει τον επαναπατρισμό των αρχείων που εκλάπησαν από τους ναζί, αλλά μέχρι πρότινος χωρίς αποτέλεσμα, καθώς η ρωσική πλευρά έθετε προσκόμματα και νέους πιο αυστηρούς όρους, παρά το γεγονός πως οι κάθε φορά προηγηθέντες είχαν γίνει αποδεκτοί.
Περισσότερα: ΠΟΙΟΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΘΗΣΑΥΡΟΙ ΤΗΣ ΙΣΡΑΗΛΙΤΙΚΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΠΟΥ ΕΠΙΣΤΡΕΦΕΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Η ΜΟΣΧΑ
ΕΡΤ3, 9.12.2021, Δ. Σαλτιέλ: «Τα αρχεία μας είναι οι ρίζες μας»
"Μέχρι σήμερα λείπουν τα αρχεία μας και θα είμαστε χωρίς ρίζες αν δεν τα έχουμε", δήλωσε στην ΕΡΤ3 ο πρόεδρος του ΚΙΣΕ και της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης Δαυίδ Σαλτιέλ. "Τα αρχεία αυτά βρίσκονται στο Υπουργείο Εξωτερικών της Ρωσίας και πλέον θα μας παραχωρηθούν", πρόσθεσε. "Μάλιστα, αυτά τα αρχεία θα ψηφιοποιηθούν και θα βρίσκονται στο Μουσείο Ολοκαυτώματος της Ελλάδας στη Θεσσαλονίκης και αφορούν όλο τον Ελληνικό Εβραϊσμό", κατέληξε ο κ. Σαλτιέλ. "Στη Θεσσαλονίκη υπήρχαν 30 συναγωγές και πολλά από τα αντικείμενα που εκλάπησαν από αυτές τα έχουμε βρει και τα έχουμε ζητήσει από την Πολωνία και αναμένουμε την επιστροφή τους", επεσήμανε ο πρόεδρος της Ι.Κ. Θεσσαλονίκης. ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΤΗΝ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
Συγκίνηση προκάλεσε η γνωστοποίηση για την επιστροφή των εγγράφων στην Εβραϊκή κοινότητα, σύμφωνα με τον πρόεδρο της Ι.Κ. Θεσσαλονίκης, Δαυίδ Σαλτιέλ, ο οποίος μίλησε στο μεσημεριανό μαγκαζίνο του Ράδιο Θεσσαλονίκη και τη Θεοδώρα Καρακιουλάχ.
«Καμία κυβέρνηση δεν έχει καταφέρει ως σήμερα να επιστραφούν αυτά τα αρχεία. Όλοι οι Εβραίοι είναι συγκινημένοι γιατί είναι από τα λίγα πράγματα τα οποία θυμίζουν την παρουσία των Ελλήνων Εβραίων στην Ελλάδα, είναι ιστορικά ντοκουμέντα, είναι αλληλογραφίες με το κράτος, βαφτίσεις, περιτομές. Είναι αρκετό υλικό, νομίζω (γεμίζει) ένα γραφείο.