της Μαργαρίτας Πουρνάρα
Όπως συμβαίνει πολλές φορές, τα ωραία δημοσιογραφικά θέματα εμφανίζονται ξαφνικά, εντελώς τυχαία. Κατηφορίζοντας με τον Νίκο Βερνίκο την οδό Αϊδινίου, πολύ κοντά στο σπίτι μου στη Νέα Σμύρνη, κοντοστάθηκε μπροστά σε ένα κομψό αρχοντικό. Το σπίτι έστεκε πεισματικά μόνο του ανάμεσα στις πολυκατοικίες, σαν μοναδικός επιζήσας της παλιάς οικιστικής φυσιογνωμίας μιας γειτονιάς που είχε κάποτε εκατοντάδες μονοκατοικίες. «Ξέρεις τι είναι αυτό το κτίριο;» με ρώτησε. Και βέβαια ήξερα. Επρόκειτο για την ολοκαίνουργια Δημοτική Βιβλιοθήκη. «Πιο πριν, όμως, ήταν το πατρικό σπίτι του παππού μου», συμπλήρωσε εκείνος και μου έδειξε το σύμπλεγμα των αρχικών γραμμάτων που ήταν χαραγμένα στη σιδερένια πόρτα.
Το σωτήριο λεβητοστάσιο
Συνέχισε: «Ξέρεις, εδώ κρύφτηκε στην Κατοχή η οικογένεια του Σαμ Μοδιάνο, των Εβραίων φίλων του παππού και της γιαγιάς μου. Πάμε μέσα να σου δείξω». Χωρίς πολλά λόγια, με άρπαξε από το χέρι, διηγήθηκε στα βιαστικά την ιστορία στους σαστισμένους αλλά ευγενείς νεαρούς υπαλλήλους στο γραφείο της εισόδου και μέσα σε ένα λεπτό βρεθήκαμε σε ένα στενό δωμάτιο, το παλιό λεβητοστάσιο. «Ήταν ένα από τα πρώτα σπίτια στο λεκανοπέδιο που είχε κεντρική θέρμανση από την ημέρα που χτίστηκε», μου εξήγησε. «Εδώ, στο υπόγειο, ήταν ο λέβητας που έγινε η κρυψώνα τους από τον Αύγουστο του 1943 μέχρι και τον Οκτώβριο του 1944. Έτσι κατάφεραν και επέζησαν των διωγμών. Όμως, το αστείο με το σπίτι αυτό είναι ότι κατάφερε και το ίδιο να γλιτώσει τους “διωγμούς” της αντιπαροχής τη δεκαετία του ’80, επειδή κηρύχθηκε διατηρητέο».
Περισσότερα: Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΔΙΑΣΩΣΗΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΤΟΥ ΣΑΜ ΜΟΔΙΑΝΟ
Ένα μικρό μπουκέτο λουλούδια, λίγο ξεραμένα αλλά που κρατούν ακόμα το χρώμα τους, υπάρχει στο μνημείο του Ολοκαυτώματος των Εβραίων της Κομοτηνής που βρίσκεται στο Πάρκο της Αγίας Παρασκευής.
Το μνημείο τιμά τους 1350 περίπου Εβραίους της Κομοτηνής, θύματα του Ολοκαυτώματος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, και παρά το γεγονός ότι πριν από δύο εβδομάδες περίπου πέρασε, ανύποπτα για την πόλη μας, η Ημέρα Μνήμης του Ολοκαυτώματος, φαίνεται, τουλάχιστον από τα λουλούδια, ότι κάποιος ακόμα θυμάται.
Ένα κείμενο για τη σημασία της μνήμης του Ολοκαυτώματος, αφιερωμένο στον Σάμη Γαβριηλίδη, από τον Μίνο Μωυσή, τ. πρόεδρο της Ισραηλιτικής Κοινότητας Αθηνών.
Διαφωνούσα πάντα με την έκφραση «το Ολοκαύτωμα των Εβραίων» και πολλά χρόνια τώρα που συμμετέχω στη διοργάνωση των εκδηλώσεων για την μνήμη του Ολοκαυτώματος, εκ μέρους της Ισραηλιτικής Κοινότητας της Αθήνας, επέμενα να μην τη χρησιμοποιούμε.
Το Ολοκαύτωμα είναι η πιο μαύρη σελίδα της σύγχρονης παγκόσμιας ιστορίας, γι' αυτό δεν υπάρχει απολύτως καμία αμφιβολία. Όπως δεν υπάρχει και για το γεγονός ότι σε συντριπτικό βαθμό, θύματά του υπήρξαν οι Εβραίοι της Ευρώπης που στοχοποιήθηκαν χωρίς λόγο από μια εξαιρετικά οργανωμένη προπαγάνδα αναζήτησης εύκολων στόχων και υπευθύνων για όλα τα δεινά της Γερμανίας στο μεσοδιάστημα των δύο Παγκόσμιων Πολέμων.
Κρακοβία, 26 Ιανουαρίου 2020. Στη Stara Zajezdnia, το παλιό ντεπό των τραμ, δίνεται το δείπνο προς τιμή των επιζώντων του γερμανικού στρατοπέδου συγκέντρωσης Άουσβιτς. Γύρω στους 200 έχουν έρθει φέτος από όλα τα μέρη της γης. Την άλλη ημέρα θα συμμετέχουν στην τελετή για τα 75 χρόνια από την απελευθέρωση του στρατοπέδου στις 27 Ιανουαρίου 1945 από σοβιετικά στρατεύματα. Ένας από τους επιζώντες είναι ο σχεδόν 95χρονος Μοσέ Αελιόν. Κάτι θυμίζει η δερμάτινη τραγιάσκα που φορά. Όχι τυχαία. Την είχε αγοράσει στη Θεσσαλονίκη το 1987 και από τότε δεν την αποχωρίζεται.
Εκείνη τη χρονιά είχε επισκεφτεί το Άουσβιτς για πρώτη φορά μετά την απελευθέρωσή του το 1945. Και στη συνέχεια ταξίδεψε στη γενέτειρα του Θεσσαλονίκη που είχε να τη δει από το 1943. Ψάχνει να βρει λέξεις για να περιγράψει το τι αισθάνθηκε τότε: «Τι μπορώ να πω; Πήγα στο σοκάκι που γεννήθηκα. Τα σπίτια άλλαξαν, δεν υπήρχαν άλλο. Πήγα στο δρόμο όπου κατοικούσα στην οδό Ολύμπου. Βρήκα το σπίτι μου. Ο άνθρωπος ξέρει ότι δεν μπορεί να κάνει τίποτα. Έτσι είναι η ζωή.»
Με την άφιξη στο Άουσβιτς χάνει την οικογένεια
Από τον Απρίλιο 1943 ως τον Ιανουάριο 1945, για 21 ολόκληρους μήνες, ο Μοσέ Αελιόν ήταν κρατούμενος στο κολαστήριο του Άουσβιτς. Έχει παραμείνει νωπή στη μνήμη του η στιγμή όταν μετά από έξι ημέρες ταξίδι στις 14 Απριλίου 1943 τα χαράματα ανοίγουν οι πόρτες του τρένου που τους μετέφερε από τη Θεσσαλονίκη. Όταν κατέβηκαν από τα βαγόνια, αξιωματικοί των SS τους μοίρασαν σε ομάδες. Μόνο οι άνδρες και oι γυναίκες που ήταν σε θέση να εργαστούν παρέμειναν στη ζωή. Ηλικιωμένοι, ανήμποροι για εργασία και γυναίκες με παιδιά οδηγήθηκαν κατευθείαν στα κρεματόρια.
Περισσότερα: ΑΠΟ ΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΣΤΟ ΆΟΥΣΒΙΤΣ - ΠΑΡΕΔΙΔΕ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΙ ΕΠΕΖΗΣΕ
Στην επέτειο της απελευθέρωσης του Άουσβιτς, το Υπουργείο Παιδείας κάλεσε τους μαθητές και τις μαθήτριες να αναλογισθούν τη σημασία του Ολοκαυτώματος ως ρήγμα στην ιστορία και στον πολιτισμό μας, με προτεινόμενο θέμα: «Το Ολοκαύτωμα και οι Έλληνες Εβραίοι».
Το 2o ΓΕΛ Άργους, στο πλαίσιο των ανωτέρω εκδηλώσεων για την Ημέρα Μνήμης των Θυμάτων του Ολοκαυτώματος, παρουσίασε το χρονικό και στη συνέχεια οργάνωσε προβολή του ντοκιμαντέρ του Τώνη Λυκουρέση «Το τραγούδι της Ζωής» την Τρίτη, 28 Ιανουαρίου, στις 11.30 π.μ. στην Αίθουσα Τέχνης και Πολιτισμού «Μέγας Αλέξανδρος».
Η ταινία- ντοκιμαντέρ παρουσιάζει την πορεία της εβραϊκής κοινότητας της Ζακύνθου από το 15o αιώνα μέχρι σήμερα, εστιάζοντας το μεγαλύτερο μέρος της στην περίοδο της Γερμανικής Κατοχής, όπου χάρη στον ηρωισμό και τη συμπαράσταση των χριστιανών του νησιού (του Δήμαρχου Λουκά Καρρέρ, του Μητροπολίτη Χρυσοστόμου αλλά και των απλών ανθρώπων) δεν χάθηκε ούτε ένα μέλος της, αφού εμπόδισαν τη μεταφορά των ζακυνθινών Εβραίων στα στρατόπεδα συγκέντρωσης.