- Πληροφορίες
Ένα μοναδικό ιστορικό ντοκουμέντο για τη φρίκη του Ολοκαυτώματος το οποίο γράφτηκε από Εβραίο της Θεσσαλονίκης φέρνει στο φως το ρεπορτάζ της Deutsche Welle. «Υποφέρουμε από μια κατάσταση που ο ανθρώπινος νους δεν μπορεί να συλλάβει», έγραφε το 1944 στο Άουσβιτς ο Μαρσέλ Νατζαρή. Στη συνέχεια τοποθέτησε το σημείωμα σε ένα παγούρι, το τύλιξε σε μια δερμάτινη θήκη και το έθαψε στο έδαφος κοντά στο Κρεματόριο ΙΙΙ. Ο Μαρσέλ Νατζαρή μαζί με άλλους Εβραίους συγκρατούμενούς του είχαν τοποθετηθεί σε βοηθητικές θέσεις στο στρατόπεδο του Άουσβιτς-Mπίρκεναου.
Ειδικότερα στη διαβόητη μονάδα «Sonderkommando», που αποτελούνταν αποκλειστικά από Εβραίους κρατούμενους, οι οποίοι ήταν επιφορτισμένοι με το να καθαρίζουν τις στάχτες από τα κρεματόρια. Οι περιγραφές του Νατζαρή σοκάρουν. Περιγράφει στο επίμαχο ντοκουμέντο με κάθε ανατριχιαστική λεπτομέρεια τη χωροταξία του τρόμου στο Κρεματόριο: τα δυο μεγάλα υπόγεια δωμάτια, κάτω από έναν «κήπο», στο ένα εκ των οποίων ξεντύνονταν οι κρατούμενοι και στο άλλο έμπαιναν για να οδηγηθούν στο θάνατο. Ήταν «το δωμάτιο θανάτου», όπως γράφει χαρακτηριστικά.
Ασύλληπτοι βασανισμοί
Ο Ντατζαρή περιγράφει πώς οι άνθρωποι «στριμωγμένοι σαν σαρδέλες» οδηγούνταν στους θαλάμους αερίων. Όπως αναφέρει στην επιστολή του ο Νατζαρή, η δουλειά των Εβραίων φυλάκων άρχιζε μετά από μισή ώρα, όταν άνοιγαν οι πόρτες και έπρεπε να μαζέψουν τα νεκρά κορμιά για να τα ρίξουν στη συνέχεια στους φούρνους του Κρεματορίου. Ένα ανθρώπινο σώμα καταλήγει να είναι 640 γραμμάρια στάχτης, έγραφε ο Νατζαρή προκαλώντας μέχρι σήμερα αποτροπιασμό για τα ναζιστικά εγκλήματα. Το σημείωμα-επιστολή του Μαρσέλ Νατζαρή βρέθηκε σε άθλια κατάσταση το 1980. Μόνο μετά την αποκατάστασή του από ειδικούς, που διήρκεσε χρόνια, μπορεί κανείς να το διαβάσει. Η σπανιότητα και η ιστορική του σημασία κάνουν το εύρημα ξεχωριστό, ανέφερε στη DW o ρωσικής καταγωγής ιστορικός Πάβελ Πολιάν. Το ιστορικό ντοκουμέντο μεταφράστηκε στα γερμανικά και δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά τον Οκτώβριο στο τελευταίο τεύχος του περιοδικού του Ινστιτούτου Σύγχρονης Ιστορίας με έδρα το Μόναχο (IfZ). Πρόκειται για ένα από τα εννιά συνολικά αυτοτελή γραπτά ντοκουμέντα που έχουν βρεθεί θαμμένα στο Άουσβιτς, εξήγησε στη DW o Π. Πολιάν. Τα κείμενα αυτά, που έχουν συνταχθεί μόλις από πέντε μέλη της ομάδας Sonderkommando, «είναι τα πιο σημαντικά, κεντρικής σημασίας ντοκουμέντα για το Ολοκαύτωμα».
Περισσότερα: ΈΝΑ ΣΥΓΚΛΟΝΙΣΤΙΚΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ ΑΠΟ ΤΗ ΦΡΙΚΗ ΤΟΥ ΆΟΥΣΒΙΤΣ
- Πληροφορίες
.jpg)
Στην ιστοσελίδα και στην έντυπη έκδοση της ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ (22 και 26.10.2017 αντίστοιχα) δημοσιεύθηκε βιβλιοκριτική του Γ.Γ. του ΚΙΣΕ κ. Μωϋσή Ελισάφ* για το βιβλίο ΜΠΕΡΛΙΝ (εκδ. Πόλις), της Αντζης Σαλταμπάση, με τίτλο «Η γνώση του σήμερα και του χτες είναι πρόγνωση για το αύριο». Το κείμενο είναι βασισμένο στην ομιλία του κ. Ελισάφ που έγινε κατά την εκδήλωση παρουσίασης του βιβλίου στην Αθήνα, στις 9.10.17. στο βιβλιοπωλείο Πλειάδες.
"Ουσιαστικά η Αντζη Σαλταμπάση, με το πρώτο της βιβλίο «Μπερλίν» (Βερολίνο), μας μεταφέρει με μια αριστουργηματική μακροπερίοδο που θυμίζει τη διεισδυτική γλώσσα του Μ. Προυστ στο Βερολίνο. Μια νωπογραφία της πόλης που σηκώνει στους ώμους της δύο Παγκόσμιους Πολέμους, το φορτίο της φρίκης του απόλυτου κακού, όπως το Ολοκαύτωμα, και μαζί ένα από τα κλειδιά της οικονομικής υπερδύναμης του σήμερα. Με άλλα λόγια, ένα Βερολίνο διχοτομημένο.
Ενας σύγχρονος Ιανός σχισμένος στα δύο. Που αιωρείται ανάμεσα στην ενοχή, εξαιτίας του παρελθόντος, και στην υπεροχή, εξαιτίας του παρόντος. Ενα Βερολίνο που όλα του τα μνημεία περιφρουρούν βλοσυρά τη βαριά κληρονομιά.Παράλληλα όμως, με γρανιτένια επιμονή, παίρνουν αποστάσεις από τα προπατορικά αμαρτήματα. Ενα Βερολίνο από τη μια πλευρά με αξιώσεις εξιλέωσης από τους απογόνους των θυμάτων, από την άλλη με βλοσυρή απόκρουση του διαρκούς βάρους της ενοχής.
Από τη μία πλευρά οι απόπειρες αξιοποίησης του οδυνηρού παρελθόντος σε ηθικό πλεονέκτημα, από την άλλη το άγος του παρελθόντος. Από τη μια η αναβίωση της φρίκης, το οφειλόμενο χρέος, από την άλλη η ζωή με τα κατεπείγοντα αιτήματά της, τείχος απόρθητο. Από τη μια το φορτίο της φρίκης, από την άλλη η οικονομική υπερδύναμη που καθορίζει τη μοίρα του πλανήτη. Ολα μετέωρα. Ολα σε μια ασταθή, αμφίρροπη, αμφίδρομη ισορροπία. Το Βερολίνο της Αντζης Σαλταμπάση είναι ένας εφιάλτης από τον οποίο οι σύγχρονοι Γερμανοί θέλουν να ξυπνήσουν.
Περισσότερα: ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΤΙΚΗ ΤΟΥ Γ.Γ. ΤΟΥ ΚΙΣΕ ΓΙΑ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΜΠΕΡΛΙΝ
- Πληροφορίες
Συνέντευξη της ΜΙΧΑΛ ΓΚΟΒΡΙΝ, στον Βασίλη Κουρουμιχάκη, propaganda 26.10.2017:
Ποιήτρια, θεατρική σκηνοθέτις και ακαδημαϊκή μένει μόνιμα στην Ιερουσαλήμ, και έχει ανακηρυχθεί ως μία από τους 30 σημαντικότερους σύγχρονους συγγραφείς. Μας μίλησε για την άνοδο του νεοφασισμού και τους νέους τρόπους μελέτης του Ολοκαυτώματος.
Η καθηγήτρια θεατρικών σπουδών του πανεπιστημίου της Ιερουσαλήμ Μιχάλ Γκοβρίν βρέθηκε στην Αθήνα στα πλαίσια δράσεων του Υπουργείου Παιδείας για τη διδασκαλία του Ολοκαυτώματος στα σχολεία. Συναντηθήκαμε στην ηλιόλουστη πλατεία Συντάγματος όπου και ήθελε να φωτογραφηθεί λίγο μετά τη συνεργασία που είχε στο Υπουργείο Παιδείας. Είχαμε μια ενδιαφέρουσα συζήτηση για το Ολοκαύτωμα, όχι σαν τόσο σαν γεγονός αλλά σαν μια διδακτική ιστορία.
Γιατί έχουμε ακόμα την ανάγκη να μιλάμε για το Ολοκαύτωμα, το μεγαλύτερο ίσως έγκλημα στην ιστορία της ανθρωπότητας; Μετά το τέλος του Β Παγκοσμίου Πολέμου και αφού έγινε εκτενώς γνωστή κάθε πτυχή του Ολοκαυτώματος γεννήθηκε μια ελπίδα που συνοψίστηκε στη φράση «Ποτέ ξανά». Σήμερα, 70 χρόνια μετά, το φάντασμα κάνει και πάλι την εμφάνισή του στην Ευρώπη. Είτε σε πιο light εκδοχές όπως ενός ακροδεξιού λαϊκισμού με την προβιά του πολέμου στην πολιτική ορθότητα, είτε σε πιο καθαρόαιμες εκδοχές όπως η λυπηρή περίπτωση της ΧΑ στην Ελλάδα, ακόμα και στη Γερμανία βλέπουμε μετά από χρόνια μια άνοδο της ακροδεξιάς που δεν πίστευε κανείς ότι θα την ξαναδεί ή στις ΗΠΑ που η προπαγάνδα πλέον λέγεται fake news και τρέφει την ΚΚΚ και άλλες εξτρεμιστικές ομάδες. Η ατμόσφαιρα «μυρίζει» παραμονές 1933, δεν έχουμε φτάσει σε ακραίες καταστάσεις, αλλά μην ξεχνάμε πως οι ακραίες καταστάσεις ήρθαν μόλις 10 χρόνια μετά. Η νέα μορφή ρατσισμού, με νέο στοιχείο την αντιπροσφυγική ρητορική, συναντά τον κλασικό αντισημιτισμό και μπαίνει σιγά-σιγά και πάλι στην κεντρική πολιτική σκηνή της Ευρώπης με τον ίδιο ακριβώς τρόπο. Εκμεταλλεύεται τις δημοκρατικές διαδικασίες αυξάνοντας σταδιακά τα ποσοστά του όπου έχουμε εκλογές.
Παράλληλα το αστείο της υπόθεσης είναι ότι αυτοί που μιλούν περισσότερο γι’αυτό είναι οι αρνητές του. Αρκεί να δούμε πόσα βιβλία, πόσες διαλέξεις και πόση προβολή έχουν οι αρνητές. Εμμονικοί και με μια σχεδόν θρησκευτική ευλάβεια προσπαθούν να «αποδείξουν» συνωμοσίες που όπως πολύ σωστά θα καταλάβατε πίσω από αυτές κρύβονται οι Εβραίοι. Πρέπει λοιπόν να μιλάμε για το Ολοκαύτωμα και η υπεράσπιση της ιστορικής αλήθειας είναι το πρώτο σκέλος, αλλά κυρίως πρέπει να μιλάμε για να μάθει ο κόσμος τι το προκάλεσε. Πώς άνθρωποι οι οποίοι ήταν πχ διδακτορικοί φοιτητές μπήκαν στη διαδικασία να σκοτώνουν γυναικόπαιδα. Πώς φτάσαμε σε μια αποκτήνωση η οποία κινδύνεψε να θέσει σε αμφισβήτηση τον δυτικό πολιτισμό σε κάθε πτυχή του, στη φιλοσοφία, τη θεολογία, κάθε μορφή τέχνης, τη δικαιοσύνη; Υπάρχουν ακόμα ανοιχτά αυτά τα ερωτήματα γιατί εκτός από τη σύγχρονη άνοδο της ακροδεξιάς η πορεία της ανθρωπότητας αποδεικνύει ότι δε διδάχθηκε τίποτα. Έχουμε ακόμα γενοκτονίες και εθνοκαθάρσεις, η Χάρτα των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων παραμένει κενό γράμμα σε μεγάλο μέρος του πλανήτη, συνολικά ο ΟΗΕ απέτυχε στον ρόλο που του είχαμε αναθέσει.
Περισσότερα: ΜΙΧΑΛ ΓΚΟΒΡΙΝ: "ΤΟ ΕΔΑΦΟΣ ΓΙΑ ΜΙΑ ΝΕΑ ΦΡΙΚΗ ΕΙΝΑΙ ΓΟΝΙΜΟ ΚΑΙ ΠΑΛΙ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ"
- Πληροφορίες
του ΣΤΑΥΡΟΥ ΤΖΙΜΑ
«Την πουλάνε; Α, τι μου θυμίζετε τώρα...». Ακολουθεί σιωπή. «Καλά κάνουν. Ετσι που ήταν. Την είχαν αφήσει να καταστρέφεται». Η Ντρίτα Τζιόμο, ετών 96, δύσκολα μπορεί να κρύψει τη συγκίνησή της. Αυτό το «πωλητήριο» είναι για εκείνη πικρό σαν δηλητήριο. Προτιμάει, όμως, να βγει στο σφυρί η Βίλα Ολγα, παρά να τη βλέπει σήμερα να καταρρέει, σε απόσταση μερικών μέτρων από το διαμέρισμά της, στην οδό Β. Ολγας στη Θεσσαλονίκη, εγκαταλελειμμένη στη φθορά του χρόνου. Γιατί αυτό το τρίπατο αρχιτεκτονικό κόσμημα μπορεί να μην της ανήκει ως κληρονομιά των γονέων ή των συγγενών της, στο ισόγειό της, όμως, γράφτηκε με εμπλοκή και της ίδιας, μία από τις πιο λαμπρές ιστορίες γενναιότητας και ανθρωπιάς στην Κατοχή.
Κτίριο σωτηρίας
Ηταν η Βίλα Ολγα, όπου στεγαζόταν τότε το προξενείο της Ιταλίας, «κτίριο σωτηρίας» για πολλούς Εβραίους της Θεσσαλονίκης. Εκεί η Τζιόμο κατ’ εντολή του τότε προξένου Γουέλφο Ζαμπόνι, πλαστογραφούσε έγγραφα που εμφάνιζαν τους κατόχους τους, Ελληνες Εβραίους, ως ιταλικής καταγωγής και τους γλίτωναν από τη μεταφορά και εξόντωσή τους στο Αουσβιτς. Μ’ αυτόν τον τρόπο έσωσε πολλούς...
- Πληροφορίες
Η Γενική Γραμματεία Θρησκευμάτων του Υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων και το Εβραϊκό Μουσείο της Ελλάδος διοργανώνουν μαθητικό διαγωνισμό δημιουργίας βίντεο με θέμα: «Το Ολοκαύτωμα και οι Έλληνες Εβραίοι».
Στο διαγωνισμό μπορούν να συμμετάσχουν μαθητές/τριες Α΄ και Β΄ τάξεων Λυκείου των Δ/νσεων Δ.Ε.: της Περιφερειακής Διεύθυνσης Εκπαίδευσης Αττικής (Α΄, Β΄, Γ΄, Δ΄ Αθήνας, Ανατολικής και Δυτικής Αττικής, Πειραιά), Ανατολικής και Δυτικής Θεσσαλονίκης, Ξάνθης, Ροδόπης, Έβρου, Καβάλας, Δράμας, Βοιωτίας, Αρκαδίας, Χανίων.
Οι πρωτεύσαντες θα συμμετάσχουν σε ειδικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα του Εβραϊκού Μουσείου Ελλάδος, που, μεταξύ των άλλων, περιλαμβάνει εκπαιδευτική επίσκεψη στο Κρατικό Μνημείο και Μουσείο του Άουσβιτς στην Πολωνία. Θεματικό πεδίο του διαγωνισμού αποτελεί το Ολοκαύτωμα των Εβραίων στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο με ιδιαίτερη μνεία στους Έλληνες Εβραίους. Οι μαθητές μέσα από τα έργα τους καλούνται να εκφράσουν τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους για το θέμα, καθώς και να προβληματιστούν σχετικά με τη σημασία και την επικαιρότητά του στη σύγχρονη ζωή.
