- Λεπτομέρειες
HUFFINGTON, 25.1.2017, της Βάσως Κόλλια, πρώην γ.γ. Ισότητας των Φύλων: Στις 2 Ιανουαρίου 2005 η Γενική Συνέλευση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών αποφάσισε να ανακηρύξει την 27η Ιανουαρίου, ως Διεθνή Ημέρα Μνήμης για τα θύματα του Ολοκαυτώματος. Απορρίπτοντας κάθε άρνηση του Ολοκαυτώματος ως ιστορικό γεγονός η Γενική Συνέλευση υιοθετεί την απόφαση A/RES/60/7, με την οποία καταδικάζει «χωρίς κανένα ενδοιασμό» όλες τις εκδηλώσεις θρησκευτικής μισαλλοδοξίας, παρακίνησης, κακοποίησης ή βίας κατά προσώπων ή κοινοτήτων, βασισμένων σε εθνική καταγωγή ή θρησκευτικές πεποιθήσεις, απ' όπου κι αν προέρχονται.
Η συγκεκριμένη ημερομηνία επιλέχθηκε επειδή στις 27 Ιανουαρίου 1945 τα προελαύνοντα σοβιετικά στρατεύματα απελευθέρωσαν το μεγαλύτερο στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Άουσβιτς - Μπίρκεναου στην Πολωνία.
Ήδη από το 2004, με ομόφωνη απόφασή του, το Ελληνικό Κοινοβούλιο είχε καθιερώσει την 27η Ιανουαρίου ως ημέρα μνήμης και τιμής για τους Έλληνες Εβραίους που έχασαν την ζωή τους στα στρατόπεδα συγκέντρωσης των ναζί, αλλά και για όσους με αυταπάρνηση και με θάρρος κινδύνευσαν την ζωή για να σώσουν τους συμπολίτες τους από βέβαιο θάνατο.
Σε μήνυμά του ένα χρόνο αργότερα ο Γ.Γ του ΟΗΕ, Μπαν Κι Μουν αναφέρει:
«Η Διεθνής Ημέρα Μνήμης των Θυμάτων του Ολοκαυτώματος είναι η ημέρα, κατά την οποία πρέπει να επιβεβαιώνουμε τη δέσμευσή μας απέναντι στα ανθρώπινα δικαιώματα. [...] Πρέπει να προχωρήσουμε πέρα από την ανάμνηση και να εξασφαλίσουμε ότι οι νέες γενιές γνωρίζουν αυτή την ιστορία. Πρέπει να εφαρμόσουμε τα διδάγματα του Ολοκαυτώματος στον κόσμο. Και πρέπει να κάνουμε το καλύτερο που μπορούμε ώστε όλοι οι άνθρωποι απολαμβάνουν τις προστασίες και τα δικαιώματα που αντιπροσωπεύουν τα Η.Ε.»
Η γνώση της Ιστορίας αποτελεί ούτως ή άλλως πολύτιμο εργαλείο για την πρόοδο και εξέλιξη της ανθρωπότητας, για να μην ξαναζήσουμε τα λάθη του παρελθόντος.
- Λεπτομέρειες
του ΣΤΑΥΡΟΥ ΤΖΙΜΑ
Μια ξαφνική νεροποντή που ξέσπασε τον Ιούνιο του 2003 στην πόλη της Θεσσαλονίκης έμελλε να αποκαλύψει μία ακόμα τραγική πτυχή του ολοκαυτώματος της λαμπρής εβραϊκής κοινότητας της πόλης, αυτήν της εξόντωσης των μαθητών των σχολείων.
Καθώς το κτίριο του Ιταλικού Μορφωτικού Ινστιτούτου στην οδό Βασιλίσσης Ολγας είχε πλημμυρίσει, ο καθηγητής-υπάλληλος του ινστιτούτου Αντόνιο Κρεσέντσι έτρεξε στο υπόγειο όπου φυλάσσονταν οι φωριαμοί και τα κιβώτια με τα αρχεία, σε μια προσπάθεια να περισώσει ό,τι μπορούσε από τα πολύτιμα έγγραφα. Οπως αφηγείται, στο μουσκεμένο από τα νερά παντελόνι του κόλλησε κάποια στιγμή μια σελίδα χαρτί που επέπλεε και όταν της έριξε μια γρήγορη ματιά, είδε ότι ήταν έκθεση από την περίοδο του μεσοπολέμου, Εβραίου μαθητή, του Τζιακόμο Μοδιάνο, με θέμα «Το πρώτο μου ποδήλατο». Κατάλαβε ότι τα κουτιά με τους αραχνιασμένους φακέλους που απειλούσε το νερό, έκρυβαν κάτι πολύ σοβαρό και έσπευσε να τα μεταφέρει, αυτά πρώτα, σε ασφαλές σημείο. Όταν τα άνοιξε και άρχισε να ξεφυλλίζει τα έγγραφα, ξεπήδησε από μέσα Ιστορία. Ήταν ενδεικτικά, απολυτήρια αλλά και εκθέσεις Εβραίων μαθητών που φοιτούσαν στο ιταλικό σχολείο της Θεσσαλονίκης, αλλά δεν τα παρέλαβαν ποτέ γιατί τους πρόλαβαν, το 1943, τα «τρένα του θανάτου» προς το Αουσβιτς και κάποιοι εγκατέλειψαν την πόλη για να σωθούν.
Περισσότερα: Η ΔΕΥΤΕΡΗ ΑΠΟΦΟΙΤΗΣΗ ΤΡΙΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΠΟΥ ΕΠΕΖΗΣΑΝ ΤΟΥ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑΤΟΣ
- Λεπτομέρειες
Ανευ προηγουμένου εκδοτική επιτυχία σημείωσε η σχολιασμένη έκδοση του έργου «Ο αγών μου» του Αδόλφου Χίτλερ, το οποίο επανεκδόθηκε στη Γερμανία πριν από ακριβώς ένα χρόνο, ενώ δεν είχε επανεκδοθεί μετά το 1945. Η σχολιασμένη έκδοση, όπως ανακοίνωσε ο εκδότης του βιβλίου, έχει πουλήσει μέχρι σήμερα 85.000 αντίτυπα.
Το Ινστιτούτο Σύγχρονης Ιστορίας του Μονάχου είχε αρχικά τυπώσει μόλις 4.000 αντίτυπα της σχολιασμένης έκδοσης, αλλά ένα χρόνο μετά το έργο βρίσκεται ήδη στην έκτη έκδοση.
Το παραληρηματικό έργο του Χίτλερ συνοδεύεται στη νέα έκδοση από 3.500 επεξηγηματικές ιστορικές σημειώσεις και σχόλια, έτσι ώστε να μην είναι πιθανή η χρήση του για τον στόχο της ναζιστικής προπαγάνδας. Ωστόσο, οι επικριτές της προσπάθειας έχουν επανειλημμένως εκφράσει την ανησυχία τους για την πιθανή χρήση του δίτομου έργου στην προώθηση της ναζιστικής προπαγάνδας.
«Αποδεικνύεται πως ο φόβος για την έκδοση αυτή, ότι, δηλαδή, θα διευκόλυνε την προώθηση της ναζιστικής ιδεολογίας, ήταν αβάσιμος», υπογραμμίζει στη σχετική ανακοίνωση ο διευθυντής του Ινστιτούτου Σύγχρονης Ιστορίας Αντρέας Βίρσινγκ.
Από τα στατιστικά στοιχεία που συγκέντρωσαν οι εκδότες του δίτομου έργου προκύπτει ότι οι αγοραστές του είναι κυρίως «αναγνώστες που ενδιαφέρονται για την Ιστορία και την πολιτική, όπως εξάλλου και πολλοί εκπαιδευτικοί».
«Η συζήτηση σχετικά με το όραμα του Αδόλφου Χίτλερ για τον κόσμο, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο προσέγγιζε την προπαγάνδα επέτρεψε να αντιμετωπισθούν οι αιτίες και οι συνέπειες των ολοκληρωτικών ιδεολογιών σε μια εποχή όπου ο αυταρχισμός και οι ιδέες της Ακροδεξιάς κερδίζουν έδαφος», προσέθεσε ο κ. Βίρσινγκ.
Αξίζει να σημειωθεί ότι στη Γερμανία ενισχύεται με ταχείς ρυθμούς, για πρώτη φορά μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ένα δεξιό λαϊκιστικό κίνημα, η «Εναλλακτική για τη Γερμανία».
Περισσότερα: ΞΕΠΟΥΛΑΕΙ Η ΣΧΟΛΙΑΣΜΕΝΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ «Ο ΑΓΩΝ ΜΟΥ»
- Λεπτομέρειες
Στις 14.12.2016 δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα της εφημερίδας "ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΟΣ ΑΓΩΝ" το παρακάτω άρθρο με τίτλο "Η Τέχνη του Συρματοπλέγματος" σχετικά με την κυκλοφορία του ημερολογίου του νέου έτους του Ιδρύματος Ιωσήφ και Εσθήρ Γκανή.
Το Ίδρυμα Ιωσήφ και Εσθήρ Γκανή κυκλοφόρησε και φέτος το ημερολόγιο του νέου έτους. Έκδοση, όπως πάντα, επιμελημένη με συλλεκτικό ενδιαφέρον, νομίζουμε από τις καλύτερες εκδόσεις του Ιδρύματος από αισθητικής άποψης, αλλά και λόγω της πρωτοτυπίας του θέματος. Η τέχνη ως μαρτυρία, «Η Τέχνη του Ολοκαυτώματος», όπως ονομάστηκε η τέχνη πίσω από το συρματόπλεγμα, δημιουργήθηκε στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και στα γκέτο από Εβραίους καλλιτέχνες, αρκετοί από τους οποίους με σημαντικές σπουδές σε Ακαδημίες Τεχνών της Ευρώπης, σαν μία διέξοδο του πνεύματος, απελευθερωμένου από τη μαύρη πραγματικότητα.
Τα έργα που διασώθηκαν -περί τα 6000- ανήκουν στο Μουσείο Μνήμης Yad Vashem της Ιερουσαλήμ, από τα οποία 19 περιλαμβάνονται στο Ημερολόγιο 2017 του Ιδρύματος. Πέραν όμως από την καλλιτεχνική τους αξία -μερικά μάλιστα σε υψηλό επίπεδο, όπως π.χ.: Karl Bodek–kurt Low «Μία άνοιξη» (Με την κίτρινη πεταλούδα στο συρματόπλεγμα), Mosche Rynecki «Πρόσφυγες», Leo Haas «Η μεταγωγή από τη Βιέννη» κ.ά- τα έργα αυτά αποτελούν καταγραφή -με το χέρι στην καρδιά και από εκεί στο χαρτί- μιας από τις μελανότερες περιόδους της σύγχρονης ιστορίας της ανθρωπότητας.
«Η ζωγραφική που δημιουργήθηκε μέσα στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και τα γκέτο αποτελεί συγκλονιστικό ιστορικό τεκμήριο, όχι μόνο των συνθηκών της ζωής των κρατουμένων, αλλά και των σκέψεων, των ιδεών και των συναισθημάτων των καλλιτεχνών που ζούσαν σε ακραίες συνθήκες βίας και αγωνίας», γράφει μεταξύ άλλων στον πρόλογο ο πρόεδρος του Ιδρύματος Ναπολέων Μάργαρης.
Περισσότερα: ΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΕ ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΕΤΟΥΣ ΤΟΥ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ ΙΩΣΗΦ & ΕΣΘΗΡ ΓΚΑΝΗ
- Λεπτομέρειες
του Κώστα Κουκουμάκα, 8.12.2016
Ανέκδοτα ιστορικά τεκμήρια για ένα από τα μεγαλύτερα ταμπού της σύγχρονης ιστορίας της Θεσσαλονίκης φέρνει στο φως η έκθεση του Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, με τίτλο «Διαιρεμένες Μνήμες 1940-1950. Ανάμεσα στην ιστορία και το βίωμα». Σε μία από τις ενότητες της έκθεσης, η οποία εγκαινιάστηκε στις 4.12.2016 από τους Υπουργούς Εξωτερικών Ελλάδας και Γερμανίας, αποκαλύπτονται πολύτιμα αρχεία του Εβραϊκού Μουσείου Θεσσαλονίκης αναφορικά με το πιο ένοχο μυστικό: τη λεηλασία των εβραϊκών περιουσιών, τον τοπικό δωσιλογισμό και την καταστροφή του εβραϊκού νεκροταφείου την περίοδο της γερμανικής Κατοχής.
Στην αρχή του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου η εβραϊκή κοινότητα στη Θεσσαλονίκη αριθμούσε περί τους 55.000 ανθρώπους – περισσότερο από τον μισό πληθυσμό της πόλης. Από τους 46.091 Θεσσαλονικείς Εβραίους που μεταφέρθηκαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης των Ναζί, επέστρεψαν ζωντανοί μόνο οι 1.950. Πέραν όμως από τη ψυχρή αποτύπωση της μαύρης στατιστικής, το θέμα δεν είναι καθόλου εύκολο για τη διαχείριση του θυμικού της πόλης. Ούτε και για τη δημόσια 
μνήμη, αν και έχουν περάσει κοντά οκτώ δεκαετίες. Μόλις πριν από δύο χρόνια ο δήμαρχος Γιάννης Μπουτάρης, στα εγκαίνια του μνημείου για το εβραϊκό νεκροταφείο που ισοπεδώθηκε το 1942, είχε πει: «Η πόλη άργησε αδικαιολόγητα να σπάσει την άδικη και ένοχη σιωπή της, αλλά τώρα μπορεί να λέει ότι ντρέπεται για αυτήν την άδικη και ένοχη σιωπή».
Στην έκθεση του ΜΜΣΤ και στην ενότητα την οποία επιμελήθηκε ο ιστορικός Βαγγέλης Χεκίμογλου, διαβάζουμε ότι πριν από τον βίαιο εκτοπισμό τους οι Εβραίοι είχαν αναγκαστεί να εξαργυρώσουν τα μετρητά τους με άχρηστα πολωνικά χαρτονομίσματα, ενώ κλήθηκαν να δηλώσουν «για στατιστικούς λόγους» τα περιουσιακά τους στοιχεία. Από τα ίδια ιστορικά αρχεία μαθαίνουμε ότι είχε συσταθεί μία υπηρεσία «διαχείρισης» των εβραϊκών περιουσιών, κυρίως των 1.800 εμπορικών καταστημάτων Εβραίων. «Οι "ιθύνοντες" των διανομών ήταν ένας δικηγόρος από τις Σέρρες, διορισμένος σε ανώτερη θέση στη Γενική Διοίκηση από την κυβέρνηση της Αθήνας, και ένας τραπεζικός, συγγραφέας δοξαστικού έργου για την εθνικοσοσιαλιστική οργάνωση της γεωργίας» διαβάζουμε στην έκθεση του ΜΜΣΤ, το υλικό της οποίας θα είναι σύντομα προσβάσιμο και στο Διαδίκτυο.
Περισσότερα: Η ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΜΙΛΑΕΙ ΓΙΑ ΤΟ ΈΝΟΧΟ ΜΥΣΤΙΚΟ ΤΗΣ ΑΡΠΑΓΗΣ ΤΩΝ ΕΒΡΑΪΚΩΝ ΠΕΡΙΟΥΣΙΩΝ