της Έφης Κ. Μπάσδρα*, στο ιστολόγιο Λεφτεριά, 27.1.2017:
Η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ αποφάσισε τον Νοέμβριο του 2005 να ανακηρύξει την 27η Ιανουαριου Διεθνή Ημέρα Μνήμης για τα θύματα του Ολοκαυτώματος από το ναζιστικό καθεστώς κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.
Η παρακάτω ιστορία, άκρως συγκινητική, συνέβη πριν περίπου τρία χρόνια.
Τότε, λοιπόν, καθώς αναζητούσα κάποιες πληροφορίες στο διαδίκτυο σχετικά με μία εκδήλωση στη Θεσσαλονίκη, εντελώς άσχετα, έπεσα πάνω στην ανακοίνωση της προβολής του ντοκιμαντέρ «Εκτός Ιστορίας» - "By-standing and standing-by" της Φ. Τερζίδου και παραγωγής Π. Κορτσάρη, στα πλαίσια της μνήμης του Ολοκαυτώματος, από το Ελληνικό Γυναικείο Εβραϊκό Μη κερδοσκοπικό φιλανθρωπικό Σωματείο Μπενώτ Μπερίτ “Ιουδήθ”. Η υποσημείωση έγραφε: Η ταινία αναφέρεται στην διάσωση της εβραϊκής κοινότητας της Κατερίνης. Αυτό και μόνο ήταν ένα ισχυρότατο ερέθισμα να αναζητήσω τον χώρο και τον χρόνο προβολής του ντοκιμαντέρ. Πραγματικά, με την ευγενική πρόσκληση του συλλόγου “Μπενώτ” μου δόθηκε η δυνατότητα της παρακολούθησης του ντοκιμαντέρ σ’ ένα κλειστό ακροατήριο που περιζωνόταν ασφυκτικά από μνήμες πόνου.
Η ταινία αρχίζει ξετυλίγοντας το κουβάρι της ιστορίας της εβραϊκής κοινότητας της Θεσσαλονίκης, με αναφορές και στις υπόλοιπες ελληνικές εβραϊκές κοινότητες. Οι ναζιστικές διώξεις και οι σκληρές εικόνες που αποτυπώνουν την εξόντωση του 96% του πληθυσμού της εβραϊκής κοινότητας της Θεσσαλονίκης, της αρχαιότερης εβραϊκής κοινότητας της Ευρώπης, δεν μπορεί παρά να προκαλέσουν αισθήματα τουλάχιστον λύπης στον ανεξάρτητο θεατή. Οικογένειες ολόκληρες ξεκληρίστηκαν οδηγούμενοι σε κρεματόρια, μανάδες έχασαν τα παιδιά τους, αδέλφια χωρίστηκαν και χάθηκαν για πάντα. Για λαούς όπως ο δικός μας με ιστορικό σπαρακτικών γενοκτονιών Ποντίων και θύμησες ξεριζωμών και προσφυγιάς, τέτοια παρόμοια γεγονότα σκαλίζουν μνήμες πόνου. Η εξόντωση της σημαντικότερης εβραϊκής κοινότητας της Ελλάδας ήταν σχεδόν ολοκληρωτική, αν σκεφτεί κανείς ότι υπερέβαινε ακόμη και αυτήν του Βερολίνου. Το ίδιο συνέβη σε όλες σχεδόν τις ελληνικές εβραϊκές κοινότητες.
Εκτός από μία!! Αυτή της Κατερίνης! Η άγνωστη ιστορία της διάσωσης της μικρότερης εβραϊκής κοινότητας στην Ελλάδα ξεδιπλώνεται μέσα από ένα σπάνιο φωτογραφικό και αρχειακό υλικό και προσωπικές μαρτυρίες ανθρώπων που έζησαν τα γεγονότα.
Περισσότερα: Η ΚΑΤΕΡΙΝΗ ΣΤΟ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ – ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΗΝ ΗΜΕΡΑ ΜΝΗΜΗΣ 2017
Με την ευκαιρία της Διεθνούς Ημέρας Μνήμης του Ολοκαυτώματος, ο Ευρωπαίος Επίτροπος για τη Μετανάστευση κ. Δημήτρης Αβραμόπουλος, επισκέφθηκε το στρατόπεδο του Άουσβιτς – Μπιρκενάου, ξεναγήθηκε στον τόπο του Μαρτυρίου και έστειλε ένα ηχηρό μήνυμα για την ανάγκη διατήρησης της Μνήμης.
Δείτε ΕΔΩ το βίντεο από την επίσκεψη.
Η εκπομπή της Σίας Κοσιώνη «Ιστορίες», που μεταδόθηκε από τον τηλεοπτικό σταθμό ΣΚΑΙ, στις 25.01.2017, ήταν αφιερωμένη στον Άγγελο Κουτσουμάρη, θεσσαλονικιό πρωτοδίκη που επιχείρησε να σώσει από τα κρεματόρια του Άουσβιτς δεκάδες Εβραιόπουλα στη διάρκεια της Κατοχής, στήνοντας -κάτω από τη μύτη των γερμανικών αρχών κατοχής- μια βιομηχανία υιοθεσιών Εβραιόπουλων σε Χριστιανούς.
Ο Πρόεδρος του ΚΙΣΕ και της Ι.Κ. Θεσσαλονίκης κ. Δαυίδ Σαλτιέλ, καθώς και απόγονοι συγγενείς του Ά. Κουτσουμάρη έδωσαν συνεντεύξεις στη Σία Κοσιώνη. Δείτε εδώ το βίντεο της εκπομπής.
Διαβάστε σχετικά:
- Λεόν Σαλτιέλ, «Ένα άγνωστο κύκλωμα παράνομων υιοθεσιών», Χρονικά, αρ. τεύχους 244, 2015.
HUFFINGTON, 25.1.2017, της Βάσως Κόλλια, πρώην γ.γ. Ισότητας των Φύλων: Στις 2 Ιανουαρίου 2005 η Γενική Συνέλευση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών αποφάσισε να ανακηρύξει την 27η Ιανουαρίου, ως Διεθνή Ημέρα Μνήμης για τα θύματα του Ολοκαυτώματος. Απορρίπτοντας κάθε άρνηση του Ολοκαυτώματος ως ιστορικό γεγονός η Γενική Συνέλευση υιοθετεί την απόφαση A/RES/60/7, με την οποία καταδικάζει «χωρίς κανένα ενδοιασμό» όλες τις εκδηλώσεις θρησκευτικής μισαλλοδοξίας, παρακίνησης, κακοποίησης ή βίας κατά προσώπων ή κοινοτήτων, βασισμένων σε εθνική καταγωγή ή θρησκευτικές πεποιθήσεις, απ' όπου κι αν προέρχονται.
Η συγκεκριμένη ημερομηνία επιλέχθηκε επειδή στις 27 Ιανουαρίου 1945 τα προελαύνοντα σοβιετικά στρατεύματα απελευθέρωσαν το μεγαλύτερο στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Άουσβιτς - Μπίρκεναου στην Πολωνία.
Ήδη από το 2004, με ομόφωνη απόφασή του, το Ελληνικό Κοινοβούλιο είχε καθιερώσει την 27η Ιανουαρίου ως ημέρα μνήμης και τιμής για τους Έλληνες Εβραίους που έχασαν την ζωή τους στα στρατόπεδα συγκέντρωσης των ναζί, αλλά και για όσους με αυταπάρνηση και με θάρρος κινδύνευσαν την ζωή για να σώσουν τους συμπολίτες τους από βέβαιο θάνατο.
Σε μήνυμά του ένα χρόνο αργότερα ο Γ.Γ του ΟΗΕ, Μπαν Κι Μουν αναφέρει:
«Η Διεθνής Ημέρα Μνήμης των Θυμάτων του Ολοκαυτώματος είναι η ημέρα, κατά την οποία πρέπει να επιβεβαιώνουμε τη δέσμευσή μας απέναντι στα ανθρώπινα δικαιώματα. [...] Πρέπει να προχωρήσουμε πέρα από την ανάμνηση και να εξασφαλίσουμε ότι οι νέες γενιές γνωρίζουν αυτή την ιστορία. Πρέπει να εφαρμόσουμε τα διδάγματα του Ολοκαυτώματος στον κόσμο. Και πρέπει να κάνουμε το καλύτερο που μπορούμε ώστε όλοι οι άνθρωποι απολαμβάνουν τις προστασίες και τα δικαιώματα που αντιπροσωπεύουν τα Η.Ε.»
Η γνώση της Ιστορίας αποτελεί ούτως ή άλλως πολύτιμο εργαλείο για την πρόοδο και εξέλιξη της ανθρωπότητας, για να μην ξαναζήσουμε τα λάθη του παρελθόντος.
του ΣΤΑΥΡΟΥ ΤΖΙΜΑ
Μια ξαφνική νεροποντή που ξέσπασε τον Ιούνιο του 2003 στην πόλη της Θεσσαλονίκης έμελλε να αποκαλύψει μία ακόμα τραγική πτυχή του ολοκαυτώματος της λαμπρής εβραϊκής κοινότητας της πόλης, αυτήν της εξόντωσης των μαθητών των σχολείων.
Καθώς το κτίριο του Ιταλικού Μορφωτικού Ινστιτούτου στην οδό Βασιλίσσης Ολγας είχε πλημμυρίσει, ο καθηγητής-υπάλληλος του ινστιτούτου Αντόνιο Κρεσέντσι έτρεξε στο υπόγειο όπου φυλάσσονταν οι φωριαμοί και τα κιβώτια με τα αρχεία, σε μια προσπάθεια να περισώσει ό,τι μπορούσε από τα πολύτιμα έγγραφα. Οπως αφηγείται, στο μουσκεμένο από τα νερά παντελόνι του κόλλησε κάποια στιγμή μια σελίδα χαρτί που επέπλεε και όταν της έριξε μια γρήγορη ματιά, είδε ότι ήταν έκθεση από την περίοδο του μεσοπολέμου, Εβραίου μαθητή, του Τζιακόμο Μοδιάνο, με θέμα «Το πρώτο μου ποδήλατο». Κατάλαβε ότι τα κουτιά με τους αραχνιασμένους φακέλους που απειλούσε το νερό, έκρυβαν κάτι πολύ σοβαρό και έσπευσε να τα μεταφέρει, αυτά πρώτα, σε ασφαλές σημείο. Όταν τα άνοιξε και άρχισε να ξεφυλλίζει τα έγγραφα, ξεπήδησε από μέσα Ιστορία. Ήταν ενδεικτικά, απολυτήρια αλλά και εκθέσεις Εβραίων μαθητών που φοιτούσαν στο ιταλικό σχολείο της Θεσσαλονίκης, αλλά δεν τα παρέλαβαν ποτέ γιατί τους πρόλαβαν, το 1943, τα «τρένα του θανάτου» προς το Αουσβιτς και κάποιοι εγκατέλειψαν την πόλη για να σωθούν.
Περισσότερα: Η ΔΕΥΤΕΡΗ ΑΠΟΦΟΙΤΗΣΗ ΤΡΙΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΠΟΥ ΕΠΕΖΗΣΑΝ ΤΟΥ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑΤΟΣ